Dian Fossey
Dian Fossey | |
|---|---|
| Vida | |
| Nacimientu |
San Francisco[1], 16 de xineru de 1932 [6] |
| Nacionalidá |
 Estaos Xuníos |
| Muerte |
Karisoke Research Center (en) |
| Sepultura |
Karisoke Research Center (en)  |
| Causa de la muerte | homicidiu |
| Estudios | |
| Estudios |
Darwin College (es) College of Marin (en) Universidad de California en Davis (es) Universidá Estatal de San Xosé Universidá de Cambridge |
| Nivel d'estudios | doctoráu |
| Llingües | inglés |
| Oficiu | |
| Oficiu | antropóloga, primatóloga, etóloga, zoóloga, bióloga, académica, escritora, ecóloga |
| Emplegadores | Universidá Cornell |
| IMDb | nm0287638 |
 | |
 | Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreditada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
Dian Fossey (San Francisco, Estaos Xuníos, 16 de xineru de 1932-Ruhengeri, Ruanda, 26 d'avientu de 1985)[8] foi una zoóloga estauxunidense reconocida pol so llabor científica y conservacionista colos gorilas (Gorilla beringei beringei) de les montes Virunga, en Ruanda y la República Democrática d'El Congu.
Biografía[editar | editar la fonte]
Nació en San Francisco en 1932, y graduóse en Terapia Ocupacional na Universidá Estatal de San José en 1954 pasando a trabayar dellos anos nun hospital de Kentucky. Motivada pol trabayu de George Schaller, destacáu zoólogu estauxunidense que se dedicó al estudiu de los gorilas, Fossey viaxó a África en 1963. Ellí reparó y estudió a los gorilas de los montes nel so hábitat natural y conoció al arqueólogu británicu Louis Leakey, de quien aprendió la importancia del estudiu de los grandes simios pa entender la evolución humana.
En 1966 llogró'l sofitu de la National Geographic Society y la Fundación Wilkie pa trabayar en Zaire, pero llueu la complicada situación política del país forzar a treslladase a Ruanda pa siguir les sos investigaciones. La so paciencia y la so meticulosa observación de los gorilas dexáron-y entender y asonsañar el so comportamientu, ganando pasu ente pasu l'aceptación de dellos grupos. Aprendió a reconocer les carauterístiques úniques de cada individuu, llegando a tener con ellos una rellación d'enfotu y ciñu. Karisoke, el so llugar d'estudiu, convertir en centru internacional d'investigación sobre los gorilles cuando ella fundó'l Centru d'Investigación de Karisoke en 1967. En 1974 recibió'l grau de doctora en Zooloxía pola Universidá de Cambridge.
En 1983 publicó Gorilas na borrina, llibru qu'espón les sos observaciones y la so rellación colos gorilas en tolos sos años d'estudios de campu.
Nos sos ventidós años d'estudiu colos gorilas, Fossey enfrentóse y combatió l'actividá de los cazadores furtivos que taben llevando la especie de los gorilas del monte a la estinción. Esta llucha creó-y munchos enemigos, y abarrúntase que foi'l motivu del so asesinatu en 1985.[9]
La so muerte, a machetazos, foi atribuyida al xefe de los cazadores furtivos de gorilas contra los que lluchó. Nun principiu señalóse a los furtivos, pero darréu foi acusáu Wyne McGuire, un mozu estudiante que s'atopaba so l'asesoría de Fossey y al que se-y acusó de celos profesionales’. McGuire fuxó a Estaos Xuníos poco primero de que un Tribunal ruandés acusára-y del crime y condergáralu a morrer fusiláu en cuanto triara territoriu de Ruanda. Anguaño, sicasí, la teoría más estendida ye la del asesinatu a manes de los furtivos col sofitu de les autoridaes ruandeses.
El so trabayu contribuyó en gran parte a la recuperación de la población de gorilas y a la desmitificación del so comportamientu violentu.
Fossey foi atopada muerta nel cuartu de la so cabaña nos montes de Virunga, Ruanda, el 26 d'avientu de 1985. La postrera entrada nel so diariu dicía:[10]
Cuando te das cuenta del valor de la vida, unu esmolezse menos por aldericar sobre'l pasáu, y concéntrase más nel caltenimientu pal futuru.
El craniu de Fossey fuera estremáu por un panga (machete), una ferramienta llargamente utilizada polos cazadores furtivos, qu'había confiscado a un cazador furtivu n'años anteriores y colgáu como decoración na paré de la so sala de tar al pie de el so cuartu. El so cadaver foi atopáu al pie de la cama, cola so pistola al so llau. Taba nel actu de cargar la so arma, pero escoyó'l tipu incorreutu de municiones mientres la llucha. La cabaña amosó signos d'una llucha porque había vidrios rotos nel suelu y les meses, xuntu con otros muebles entornaos. Tolos oxetos de valor de Fossey inda taben na cabaña - doscientos dólares n'efectivu, cheques de viaxe, y l'equipu fotográficu permanecíen intactos. Taba a dos metros de distancia d'un furacu cortáu na paré de la cabaña nel día del so asesinatu.
Foi soterrada en Karisoke, nun sitiu qu'ella mesma construyera pa los sos amigos gorilas muertos. Foi soterrada nel campusantu de gorilas cerca de Digit y cerca de munchos gorilas asesinaos polos cazadores furtivos. Los servicios conmemorativos llevar a cabu tamién en Nueva York, Washington y California.
El testamentu de Fossey establecía que tol so dineru (incluyíes les ganancies de la película de Gorilas na borrina) tendría de ser destináu a la Fundación Digit pa financiar patrullar contra la caza furtiva. Sicasí la so madre, Kitty Price, impugnó'l testamentu y ganó.
En 1988 la vida y obra de Fossey foi retratada na película Gorilas na borrina (Gorillas in the Mist), dirixida por Michael Apted y protagonizada por Sigourney Weaver.
Notes y referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 12 avientu 2014. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña. Error de cita: La etiqueta
<ref>ye inválida; el nome «Q36578» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu Error de cita: La etiqueta<ref>ye inválida; el nome «Q36578» ta definíu delles vegaes con distintu conteníu - ↑ 2,0 2,1 Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ 3,0 3,1 Afirmao en: Encyclopædia Britannica Online. Identificador Encyclopædia Britannica Online: biography/Dian-Fossey. Apaez como: Dian Fossey. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6f8101f. Apaez como: Dian Fossey. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ 5,0 5,1 Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 7412313. Apaez como: Dian Fossey. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: Enciclopedia Brockhaus. Identificador de Brockhaus Enzyklopädie en línea: fossey-dian. Apaez como: Dian Fossey. Llingua de la obra o nome: alemán.
- ↑ Afirmao en: Internet Movie Database. Identificador IMDb: nm0287638. Data de consulta: 16 ochobre 2015. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Begoña Gómez Urzaiz (15 d'avientu de 2017). «gorilas/ L'estrañu asesinatu ensin resolver de Dian Fossey, la señora de los gorilas» (español). Consultáu'l 16 d'avientu de 2017.
- ↑ Notable American Women: A Biographical Dictionary, vol. 5: Completing the Twentieth Century by Susan Ware and Stacy Braukman P. 221, Radcliffe Institute for Advanced Study - 2004 ISBN 0-674-01488-X
- ↑ Redaición (16 de xineru de 2014). «Dian Fossey, corada na borrina» (español). Consultáu'l 16 d'avientu de 2017.
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q234224
Multimedia: Dian Fossey
- Muyeres
- Nacíos en 1932
- Finaos en 1985
- Biólogos y biólogues
- Científicos y científiques d'Estaos Xuníos
- Antropólogos y antropólogues d'Estaos Xuníos
- Zoólogos y zoólogues d'Estaos Xuníos
- Etólogos y etólogues d'Estaos Xuníos
- Primatólogos y primatólogues
- Alumnáu de la Universidá Estatal de San José
- Asesinatos en Ruanda
- Científicos asesinaos
- Persones de San Francisco