Dendrexetastes rufigula

Dendrexetastes rufigula;
Estáu de caltenimientu
	; Esmolición menor (IUCN 3.1)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Passeriformes
Familia:	Furnariidae
Xéneru:	Dendrexetastes
Especie:	D. rufigula; (Lesson, 1844)
Distribución
Subespecies
	4, vease testu
Sinonimia
	Dendrocolaptes rufigula
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu.

Dendrexetastes rufigula, tamién denomináu trepatronco piquidorado (Colombia), ferrerín golicanelo (Ecuador), trepador gargüelu canelu (Venezuela) o arapaçu-galinha (en portugués, Brasil)^[3] ye una especie d'ave paseriforme perteneciente a la subfamilia Dendrocolaptinae, qu'integra la familia Furnariidae que vive en Suramérica. Ye la única especie del xéneru Dendrexetastes.

Descripción[editar | editar la fonte]

Mide ente 24 y 27 cm. Ye un ferrerín grande y abondo uniforme que s'estrema de los otros miembros de la so subfamilia pel picu llargu, gruesu y ablancazáu y pol área periocular desnuda de color gris claru azuláu. Puede presentar en mayor o menor densidá, escamaciones nel envés y nel pechu, acordies cola subespecie en cuestión. Nel nordeste de Suramérica, mayormente pardu, más castañu amarellentáu nel gargüelu con un collar visible de puntos blancos bordiaos de negru na parte alta del envés y nel pechu; plumes de vuelu y cola de color ablondu. Nel oeste y sur de l'Amazonia, menos llamativu, ensin puntos blancos nel envés y nel pechu solu estríes estreches que pueden ser difíciles de ser reparaes.^[4]^[5]

Distribución y hábitat[editar | editar la fonte]

Alcuéntrase en Bolivia, Brasil, Colombia, Ecuador, Guayana francesa, Guyana, Perú, Surinam y Venezuela.^[1]
Los sos hábitats naturales son les selves húmedes tropicales y subtropicales y los banzaos, tamién habita montes secos y montes altamente degradaos.^[1] Vive en matos de tierra firme, de várzea, de transición y formaciones riberanes o n'islles fluviales apoderaes por árboles Cecropia.^[5] Principalmente embaxo de los 500 msnm.^[4]

Comportamientu[editar | editar la fonte]

Atopar solo, menos frecuentemente en pares y delles vegaes acompañando bandaes mistes.^[4]

Alimentación[editar | editar la fonte]

Engata a lo llargo de tueros y ramos gruesos como otros ferrerín pero tamién revuelve enrevesosos de fueyes seca y epífitas como los tasca-fueyes y hasta hurguetéa en frondas de palmeres en busca d'inseutos.^[4]^[5]

Vocalización[editar | editar la fonte]

El so cantar escúchase de lloñe (unu de los primeres a l'amanecida), una serie rápida de notes altes entrechocadas, ascendientes al empiezu y abasnar escontra'l final; puede empezar con un españíu y siempres termina con una nota baxo y distintivo “chiu” o “trriu”.^[4]

Sistemática[editar | editar la fonte]

Descripción orixinal[editar | editar la fonte]

La especie D. rufigula describióse per primer vegada pol ornitólogu francés René Primevère Lesson en 1844 sol nome científicu Dendrocolaptes (orthocolaptes) rufigula; llocalidá tipo «Cayenne».^[2]

Taxonomía[editar | editar la fonte]

Un estudiu propón un parentescu próximu a Campylorhamphus. La subespecie devillei ye considerada como una posible especie dixebrada por dellos autores, pero la vocalización paezse son les otres subespecies.^[2]
Diversos autores, como Birdlife International y el CBRO (Comité Brasilanu de Rexistros Ornitolóxicos) asitien a esti xéneru nuna nueva familia Dendrocolaptidae dixebrada de Furnariidae.^[1]^[6]

Subespecies[editar | editar la fonte]

Reconócense 4 subespecies^[7]^[8] col so correspondiente disribución xeográfica:^[2]

Dendrexetastes rufigula devillei (Lafresnaye, 1850) - oeste de l'Amazonia dende'l centru de Colombia, esti d'Ecuador y esti de Perú escontra l'este hasta l'oeste de Brasil (hasta'l Rio Madeira, probablemente tamién hasta'l Ríu Negru) y al sur hasta'l norte de Bolivia.
Dendrexetastes rufigula rufigula (Lesson, 1844) - nordeste de l'Amazonia, marxe norte del Ríu Amazones, nel este de Venezuela (nordeste de Bolívar, sur de Delta Amacuro), les Guayanes y norte de Brasil (norte de Roraima, y Ríu Negru al este hasta Amapá).
Dendrexetastes rufigula moniliger J. T. Zimmer, 1934 - Amazonia brasilana al sur del Ríu Amazones (dende'l Madeira al este hasta'l baxu Ríu Tocantins, al sur hasta Mato Grosso).
Dendrexetates rufigula paraensis Lorenz von Liburnau, 1895 - Amazonia brasilana al sur del Ríu Amazones (esti del Tocantins nel este de Pará).

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 BirdLife International (2012). «Dendrexetastes rufigula» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2014.2. Consultáu'l 4 de setiembre de 2014.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Cinnamon-throated Woodcreeper (Dendrexetastes rufigula) en IBC - The Internet Bird Collection. Consultada'l 5 de setiembre de 2014.
↑ Ferrerinos Gorgicanelo en Avibase. Consultada'l 5 de setiembre de 2014.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Ridgely Robert, Dendrexetastes rufigula, p. 316, en Field guide to the songbirds of South America: the passerines / Robert Ridgely and Guy Tudor. – 1st ed. – (Mildred Wyatt-World series in ornithology). ISBN 978-0-292-71748-0
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Guia de Campu Avis Brasilis – Avifauna brasileira / Tomas Sigrist; ilustráu por Tomas Sigrist – São Paulo: Avis Brasilis, 2013. P. 300. ISBN 978-85-60120-25-3
↑ Comitê Brasileiro de Rexistros Ornitolóxicos (2014) Llistes das aves do Brasil. 11ª Edição, 1/1/2014 (en português). Disponible en Llista das aves do Brasil. Consultáu'l 14 de xunetu de 2014; p.25.
↑ Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, B.L. Sullivan, C. L. Wood, and D. Roberson. 2014. The eBird/Clements checklist of birds of the world: Version 6.9. Downloaded from Downloadable checklist|Clements Checklist 6.9
↑ Gill, F & D Donsker (Eds). 2014. IOC World Bird List (v 4.3). doi:10.14344/IOC.ML.4.3. Disponible en IOC – World Birds names - Ovenbirds & Woodcreepers. Consultada'l 15 de setiembre de 2014.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Videos, semeyes y soníos de Dendrexetastes rufigula en The Internet Bird Collection.
Semeyes y soníos de Dendrexetastes rufigula en Wikiaves.
Soníos de Dendrexetastes rufigula en xeno-canto.

[iucn-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 BirdLife International (2012). «Dendrexetastes rufigula» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2014.2. Consultáu'l 4 de setiembre de 2014.

[ibc-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Cinnamon-throated Woodcreeper (Dendrexetastes rufigula) en IBC - The Internet Bird Collection. Consultada'l 5 de setiembre de 2014.

[3] Ferrerinos Gorgicanelo en Avibase. Consultada'l 5 de setiembre de 2014.

[RR-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 Ridgely Robert, Dendrexetastes rufigula, p. 316, en Field guide to the songbirds of South America: the passerines / Robert Ridgely and Guy Tudor. – 1st ed. – (Mildred Wyatt-World series in ornithology). ISBN 978-0-292-71748-0

[TS-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Guia de Campu Avis Brasilis – Avifauna brasileira / Tomas Sigrist; ilustráu por Tomas Sigrist – São Paulo: Avis Brasilis, 2013. P. 300. ISBN 978-85-60120-25-3

[6] Comitê Brasileiro de Rexistros Ornitolóxicos (2014) Llistes das aves do Brasil. 11ª Edição, 1/1/2014 (en português). Disponible en Llista das aves do Brasil. Consultáu'l 14 de xunetu de 2014; p.25.

[7] Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, B.L. Sullivan, C. L. Wood, and D. Roberson. 2014. The eBird/Clements checklist of birds of the world: Version 6.9. Downloaded from Downloadable checklist|Clements Checklist 6.9

[8] Gill, F & D Donsker (Eds). 2014. IOC World Bird List (v 4.3). doi:10.14344/IOC.ML.4.3. Disponible en IOC – World Birds names - Ovenbirds & Woodcreepers. Consultada'l 15 de setiembre de 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]