Declaración d'Independencia de Filipines

Declaración d'Independencia de Filipines
Tipu	Declaración d'independencia
Estáu	Filipines
Creación	12 xunu 1898

La declaración filipina d'Independencia asocedió'l 12 de xunu de 1898 nes Filipines, cuando les fuercies revolucionaries filipines sol xeneral Emilio Aguinaldo (quien más tarde se convertiría nel primer presidente republicanu de les Filipines) proclamaron la soberanía y l'independencia de les Islles filipines del dominiu colonial d'España dempués de qu'ésta fuera ganada na Batalla de la Badea de Manila mientres la Guerra Hispanu-Americana.

La declaración, sicasí, nun foi reconocida polos Estaos Xuníos o España, cuando'l gobiernu español trespasó les Filipines a los Estaos Xuníos nel Tratáu de París de 1898, por cuenta de una indemnización por gastos y activos perdíos.

Anque les Filipines celebraron el so primer Día de la Independencia el 12 de xunu de 1898, la so independencia nun foi reconocida polos Estaos Xuníos hasta'l 4 de xunetu de 1946. Dempués d'aquella fecha, el Día de la Independencia foi reparáu'l 4 de xunetu hasta que, en nome del nacionalismu y sol conseyu d'historiadores, el presidente Diosdado Macapagal robló l'Acta de República № 4166 na llei del 4 d'agostu de 1964, designando'l 12 de xunu que fuera reparáu hasta entós como "Día de Bandera", como "el Día de la Independencia" del país.^[1]

Antecedentes[editar | editar la fonte]

Historia[editar | editar la fonte]

Independencia d'España[editar | editar la fonte]

L'acontecimientu foi conducíu por Emilio Aguinaldo'l 12 de xunu de 1898. La bandera de les Filipines, que foi fecha en Ḥong Kong por Marcela Agoncillo, la so fía Lorenza y Delfina Yerbosa de Natividá, foi utilizada per primer vegada nesa ocasión. Esi tamién foi'l llugar onde'l Himnu Nacional Filipín, creáu por Julián Felipe, foi interpretáu per primer vegada pela banda de San Francisco de Malabon. El cantar foi tocada col nome de Marcha Filipina Magdalo, más tarde renombrada Marcha Nacional Filipina.^[2]

El día de la Proclamación[editar | editar la fonte]

La declaración, so la forma d'una proclamación, foi realizada en presencia d'un enorme ensame, el 12 de xunu de 1898 delantre de la casa ancestral del Xeneral Emilio Aguinaldo ente los cuatro y cinco de la tarde en Cavite el Viejo (agora Kawit), Cavite, a unos 30 quilómetros al sur de Manila. Nel eventu vio la izada de la Bandera de Filipines, fecha en Ḥong Kong poles Señores Marcela Agoncillo, Lorenza Agoncillo y Delfina Herboza, y l'execución de la Marcha filipina (agora llamada Lupang Hinirang en tagalog), como Himnu Nacional que foi compuestu por Julián Felipe y tocáu pela banda de de guerra de San Francisco de Malabón.

L'Acta de la Declaración d'Independencia foi preparáu y escritu por Ambrosio Rianzares Bautista n'español, quien tamién lleó dicha declaración. Un cachu de la Declaración recuerda a dalgún párrafu de la Declaración d'Independencia de los Estaos Xuníos. La Declaración de Filipines foi roblada por noventa y ocho persones, ente ellos un oficial de l'armada d'Estaos Xuníos que guardó l'eventu. La proclamación de la Independencia de Filipines foi, aun así, promulgada'l 1 d'agostu, cuando munches poblaciones yá fueren entamaes so les regles impuestes pol gobiernu dictatorial del Xeneral Aguinaldo.^[3]^[4] L'últimu párrafu diz qu'había un estranxeru» , el Sr. LM Johnson; al que se describe como un ciudadanu de los E.U., un Coronel d'Artillería».^[5]

La Declaración del 12 de xunu foi modificada más tarde por aciu otra Declaración realizada en Manolos, Bucalan, por cuenta de la insistencia d'Apolinario Mabini, quien espresó les sos oxeciones ante la Declaración d'Independencia orixinal que, n'esencia, asitiaba a les Filipines so la proteición de los Estaos Xuníos d'América.

Dominiu d'Estaos Xuníos[editar | editar la fonte]

Tres la Guerra d'España y Estaos Xuníos de 1898, Filipines quedó en poder de los Estaos Xuníos. Aguinaldo, xefe del movimientu nacionalista, foi ganáu pol nuevu exércitu d'ocupación. En 1900 el dominiu d'Estaos Xuníos quedaba aseguráu. Pero la voluntá d'independencia nun dexó, y en 1912 Woodrow Wilson dispunxo les primeres midíes destinaes a otorgar autonomía a la isla. Dende 1912, el movimientu de resistencia civil fíxose intensu y desamarróse un aportunante enclín antiamericanismu. En 1934, por decisión de Franklin D. Roosevelt, Filipines pasó de colonia a dominiu y escoyóse una Asamblea Nacional y un presidente, Manuel Quezón. Les rellaciones esteriores y la defensa del archipiélagu quedaben en manes d'EE.XX., que caltenía bases y controlaba la economía. EE.XX. prometió conceder la independencia absoluta a partir de 1946. (1967) Diccionariu enciclopédicu Quillet 4 (en castellanu). Arxentina: Editorial Arxentina Arístides Quillet, páx. 112.

Dominiu xaponés[editar | editar la fonte]

Al sobrevenir la llucha nel pacíficu, mientres la segunda guerra mundial, los xaponeses ocuparon l'archipiélagu (1941-1942) y formaron un gobiernu títere. El 14 d'ochobre de 1943 concedieron la independencia a les Filipines.^[2]

Reconquista d'Estaos Xuníos ya independencia[editar | editar la fonte]

En 1944 empezó reconquistar d'Estaos Xuníos, que remató en 1945 sol mandu de Mac Arthur. Mac Arthur apurrió'l gobiernu a Sergio Osmeña, en 1946 foi escoyíu presidente Manuel Acuña Rojas y el 4 de xunetu foi proclamada la nueva independencia. (1967) Diccionariu enciclopédicu Quillet 4 (en castellanu). Arxentina: Editorial Arxentina Arístides Quillet, páx. 112.

La Bandera Oficial de la República de les Filipines. Les Filipines celebraron el so Día de la Independencia cada 4 de xunetu, el día del añu 1946 en que los Estaos Xuníos concedieron la independencia a la nación, hasta 1962, cuando'l presidente Diosdado Macapagal robló la Proclamación Presidencial númberu 28, treslladando la celebración oficial al 12 de xunu, el día del añu 1898 en qu'Emilio Aguinaldo declaró la independencia nacional d'España.^[6]

Filipines na actualidá[editar | editar la fonte]

El 12 de xunu de 1998, la nación celebró'l so añu centenariu d'independencia d'España. Les celebraciones fueron sosteníes simultáneamente a escala nacional pol entós presidente Fidel V. Ramos y comunidaes filipines per tol mundu. Una comisión foi establecida pa dichu acontecimientu, la Comisión Centenaria Nacional encabezada pol antiguu Vicepresidente Salvador Laurel presidió tolos acontecimientos por tol país. Unu de los proyeutos principales de la comisión yera la Esposición Pilipino, un magníficu escaparate de la crecedera de les Filipines como una nación mientres los 100 años pasaos, alcontraos en Clark Special Zona Económica (antes Base Aérea Clark) na Ciudá Angeles, Pampanga.

Testu del Acta de la proclamación d'independencia del pueblu Filipín[editar | editar la fonte]

Ye obligatoriu indicar l'idioma de Wikisource. El Acta de la proclamación d'independencia del pueblu Filipín atópase na Biblioteca Nacional de Filipines.

Independencia de Filipines[editar | editar la fonte]

El día de la Independencia de Filipines (Filipín:Araw ng Kasarinlan, Araw ng Kalayaan), que conmemora la declaración d'independencia d'España efectuada'l 12 de xunu de 1898, ye un día feriáu nacional en Filipines.^[7]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ REPUBLIC ACT NON. 4166 - AN ACT CHANGING THE DATE OF PHILIPPINE INDEPENDENCE DAY FROM JULY FOUR TO JUNE TWELVE, AND DECLARING JULY FOUR AS PHILIPPINE REPUBLIC DAY, FURTHER AMENDING FOR THE PURPOSE SECTION TWENTY-NINE OF THE REVISED ADMINISTRATIVE CODE, Chanrobles law library, August 4, 1964, http://www.chanrobles.com/republicacts/republicactno4166.html, consultáu'l 11 de xunu de 2008
↑ ^2,0 ^2,1 (1967) Diccionariu enciclopédicu Quillet 4 (en castellanu). Arxentina: Editorial Arxentina Arístides Quillet, páx. 112.
↑ Guevara, Sulpico, ed. (1972), «Philippine Declaration of Independence», The laws of the first Philippine Republic (the laws of Malolos) 1898-1899., Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library, http://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/pageviewer-idx?c=philamer;cc=philamer;rgn=full%20text;idno=aab1246.0001.001;didno=aab1246.0001.001;view=image;seq=00000221, consultáu'l 26 de marzu de 2008 . (English translation by Sulpicio Guevara)
↑ Guevara, Sulpico, ed. (1972), «Facsimile of the Proclamation of the Philippine Independence at Kawit, Cavite, June 12, 1898», The laws of the first Philippine Republic (the laws of Malolos) 1898-1899., Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library, http://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/pageviewer-idx?c=philamer&cc=philamer&idno=aab1246.0001.001&frm=frameset&view=image&seq=203, consultáu'l 26 de marzu de 2008 . (Original handwritten Spanish)
↑ Dean Conant Worcester, in his 1914 book The Philippines: Past and Present (Worcester, 1914), says:
"Invitations to the ceremony of the declaration of independence were sent to Admiral Dewey; but neither he nor any of his officers were present. It was, however, important to Aguinaldo that some American should be there whom the assembled people would consider a representative of the United States. 'Colonel' Johnson, ex-hotel keeper of Shanghai, who was in the Philippines exhibiting a cinematograph, kindly consented to appear on this occasion as Aguinaldo's Chief of Artillery and the representative of the North American nation. His name does not appear subsequently among the papers of Aguinaldo. It is possible that his position as colonel and chief of artillery was a merely temporary one which enabled him to appear in a uniform which would befit the character of the representative of a great people upon so solemn an occasion!"
Worcester attributes this to "Taylor, 26 A J.", referring to Major J. R. M. Taylor, who translated and compiled Insurgent records
↑ PROCLAMATION NON. 28 DECLARING JUNE 12 AS PHILIPPINE INDEPENDENCE DAY, Philippine History group of Los Angeles, May 12, 1962, http://www.bibingka.com/phg/documents/jun12.htm, consultáu'l 17 de xunu de 2008
↑ Philippine government (ed.): «Labor in the Philippines, Holiday Pay». Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 22 de payares de 2007.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

History of the Filipín People. Teodoro A. Agoncillo
National Library of the Philippines
Philippine History Group of Los Angeles
Worcester, Dean Conant, The Philippines: Past and Present (vol. 1 of 2), Macmillan, http://www.gutenberg.org/etext/12077, consultáu'l 17 de xineru de 2008

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

[1] REPUBLIC ACT NON. 4166 - AN ACT CHANGING THE DATE OF PHILIPPINE INDEPENDENCE DAY FROM JULY FOUR TO JUNE TWELVE, AND DECLARING JULY FOUR AS PHILIPPINE REPUBLIC DAY, FURTHER AMENDING FOR THE PURPOSE SECTION TWENTY-NINE OF THE REVISED ADMINISTRATIVE CODE, Chanrobles law library, August 4, 1964, http://www.chanrobles.com/republicacts/republicactno4166.html, consultáu'l 11 de xunu de 2008

[Diccionariu_enciclopédicu_1-2] 2,0 ^2,1 (1967) Diccionariu enciclopédicu Quillet 4 (en castellanu). Arxentina: Editorial Arxentina Arístides Quillet, páx. 112.

[3] Guevara, Sulpico, ed. (1972), «Philippine Declaration of Independence», The laws of the first Philippine Republic (the laws of Malolos) 1898-1899., Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library, http://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/pageviewer-idx?c=philamer;cc=philamer;rgn=full%20text;idno=aab1246.0001.001;didno=aab1246.0001.001;view=image;seq=00000221, consultáu'l 26 de marzu de 2008 . (English translation by Sulpicio Guevara)

[4] Guevara, Sulpico, ed. (1972), «Facsimile of the Proclamation of the Philippine Independence at Kawit, Cavite, June 12, 1898», The laws of the first Philippine Republic (the laws of Malolos) 1898-1899., Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Library, http://quod.lib.umich.edu/cgi/t/text/pageviewer-idx?c=philamer&cc=philamer&idno=aab1246.0001.001&frm=frameset&view=image&seq=203, consultáu'l 26 de marzu de 2008 . (Original handwritten Spanish)

[5] Dean Conant Worcester, in his 1914 book The Philippines: Past and Present (Worcester, 1914), says:
"Invitations to the ceremony of the declaration of independence were sent to Admiral Dewey; but neither he nor any of his officers were present. It was, however, important to Aguinaldo that some American should be there whom the assembled people would consider a representative of the United States. 'Colonel' Johnson, ex-hotel keeper of Shanghai, who was in the Philippines exhibiting a cinematograph, kindly consented to appear on this occasion as Aguinaldo's Chief of Artillery and the representative of the North American nation. His name does not appear subsequently among the papers of Aguinaldo. It is possible that his position as colonel and chief of artillery was a merely temporary one which enabled him to appear in a uniform which would befit the character of the representative of a great people upon so solemn an occasion!"
Worcester attributes this to "Taylor, 26 A J.", referring to Major J. R. M. Taylor, who translated and compiled Insurgent records

[6] PROCLAMATION NON. 28 DECLARING JUNE 12 AS PHILIPPINE INDEPENDENCE DAY, Philippine History group of Los Angeles, May 12, 1962, http://www.bibingka.com/phg/documents/jun12.htm, consultáu'l 17 de xunu de 2008

[7] Philippine government (ed.): «Labor in the Philippines, Holiday Pay». Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 22 de payares de 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]