Cyperus esculentus

De Wikipedia
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
Cyperus esculentus
chufera
Clasificación científica
Reinu: Plantae
Subreinu: Tracheobionta
División: Magnoliophyta
Clas: Liliopsida
Subclas: Commelinidae
Orde: Poales
Familia: Cyperaceae
Xéneru: Cyperus
Especie: Cyperus esculentus
L., 1753
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]

La chufera[1] (Cyperus esculentus) ye una planta herbal que produz el tubérculu comestible conocíu como chufa.

Vista de la planta
Detalle de la planta

Descripción[editar | editar la fonte]

Cyperus esculentus ye una planta viviega, qu'algama unos 40 a 50 centímetros d'altu y que tien un sistema radicular rizomático, nel que se formen finalmente les chufes, con fueyes basales y enteres.

Planta perenne, con estolones de 1–8 cm de llongura con tubérculos globosos de 3–11 mm d'anchu; culmos triquetros, 20–65 cm d'altu. Fueyes 3–7, coles llámines en forma de V, hasta 20 (35) cm de llargu. Bráctees de la inflorescencia 3–7, horizontales a ascendentes, hasta 30 cm de llargu, rayos 5–10, hasta 12 (20) cm de llargu, espigues laxamente ovoides, 20–30 mm de llargu; espiguillas 3–25, lliniares, esplanaes, 5–34 mm de llargu y (1.2) 1.5–1.6 (2) mm d'anchu, cafés, raquilla alada, persistente; escames 9–42, ovaes a elíptiques, 2–3 mm de llargu y 1.4–2 mm d'anchu, 7–9-nervias, persistentes; estames 3, anteres 1.3–1.8 mm de llargu; estigmes 3. Frutu (escasamente maureciendo) trígono, elipsoidal, 1.1–1.6 mm de llargu y 0.3–0.6 (0.8) mm d'anchu, obtusu, puntiáu, café, sésil.[2]

Carauterístiques[editar | editar la fonte]

La planta rique suelos arenosos y un clima templáu; como tal, el clima mediterraneu de Valencia ye particularmente aparente pal so cultivu. Les chufes son llantaes ente los meses d'abril y mayu (primavera boreal), y irrigaes selmanalmente hasta la so recueya, nos meses de payares y avientu (iviernu boreal). Les flores, de tamañu irregular, son verdoses o amarellentaes y nacen de tarmos terminaos en espiguillas.

Tamién podemos atopar chufes nel oeste d'África, d'onde ye bien probable sían orixinaries.

N'España, amás, tán cultivándose chufes n'otres zones con meyores condiciones que dexen el control de consumu d'agua.

Usos[editar | editar la fonte]

Una vegada recoyíes, les chufes son llavaes y ensugaes pal so caltenimientu, atopándo-yles a la venta cuando yá tán seques. El so usu más apreciáu ye pa la ellaboración de la Horchata de chufa, bebida bien típica de la ciudá de Valencia (España). Tamién ye emplegáu como cebu p'atraer preses de caza como venaos y especialmente pavos.

Al habese atopáu restos en vasíes del Antiguu Exiptu, sábese qu'esti tubérculu tien una hestoria de cultivu de siquier 4000 años, siendo una de les primeres plantes esplotaes na agricultura. Les chufes fueron introducíes n'España polos árabes mientres el tiempu en qu'ocuparon territorios na península, ente los años 711 y 1492.

Por cuenta de que les chufes contienen un 20-36% d'aceite, el C. esculentus ye un cultivu potencial pa la producción de biodiésel.[3]

Cultivu[editar | editar la fonte]

El cultivu de la chufa na contorna valenciana de Huerta Norte ta protexíu cola denominación d'orixe Chufa de Valencia.

Propiedaes[editar | editar la fonte]

Medicina tradicional china: pa tratar estómagu y fégadu. Pa pechu y abdome enchíos, dolor de banda, distensión epigástrica, dolores menstruales y síndrome premenstrual. Nun usar con síntomes agudos de calor debíu a insuficiencia de yin. Ente 6 y 12 g diarios.[4]

Apocayá afayóse nos fondos de la Coleición Espínola, en Valencia un documentu del II Conde de Sotu Amenu, quien fora nel so momentu'l primer Alcalde Constitucional de la ciudá d'Alicante en 1812, el que podría datase como'l primer manuscritu onde se prescribe la horchata de chufa con fines curatibles y solliviar la enfermedá del Conde a la so llegada a la ciudá de Valencia en 1824, asina lo indica'l tratamientu que-y realiza'l Doctor Alcazar a base de "lleche de chufes".[necesita referencies]

Taxonomía[editar | editar la fonte]

Cyperus esculentus describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 45. 1753.[2]

Etimoloxía

Cyperus: nome xenéricu que remanez del griegu y que significa "xuncu".

esculentus: epítetu llatín que significa "comestible".[5]

Sinonimia
Chufes.
Chufes.
Venta ambulante d'horchata nes cai de Valencia

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. ↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Cyperus esculentus». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 11 de mayu de 2013.
  3. ↑ http://dx.doi.org/10.1016/0926-6690(96)89446-5
  4. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes Lin
  5. ↑ N'Epítetos Botánicos
  6. ↑ Llistáu de sinónimos de Cyperus esculentus[1].
  7. ↑ Cyperus esculentus en PlantList
  8. ↑ «Cyperus esculentus». World Checklist of Selected Plant Families. Consultáu'l 11 de mayu de 2013.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  1. Breedlove, D.E. 1986. Flora de Chiapas. Llistaos Floríst. Méxicu 4: i–v, 1–246.
  2. Chermezon, H. 1936. Les Cypéracées des Comores. Notul. Syst. (Paris) 5(4): 267–278.
  3. CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
  4. Correa A., M.D., C. Galdames & M. Stapf. 2004. Cat. Pl. Vasc. Panamá 1–599. Smithsonian Tropical Research Institute, Panama.
  5. Correll, D. S. & M. C. Johnston. 1970. Man. Vasc. Pl. Texas i–xv, 1–1881. The University of Texas at Dallas, Richardson.
  6. Cronquist, A.J., A. H. Holmgren, N. H. Holmgren & Reveal. 1977. Vascular Plants of the Intermountain West, U.S.A. 6: 1–584. In A.J. Cronquist, A. H. Holmgren, N. H. Holmgren, J.L. Reveal & P. K. Holmgren (eds.) Intermount. Fl.. Hafner Pub. Co., New York.
  7. Davidse, G., M. Sousa Sánchez & A.O. Chater. 1994. Alismataceae a Cyperaceae. 6: i–xvi, 1–543. In G. Davidse, M. Sousa Sánchez & A.O. Chater (eds.) Fl. Mesoamer.. Universidá Nacional Autónoma de Méxicu, Méxicu, D. F.
  8. Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
  9. Flora of North America Editorial Committee, e. 2002. Magnoliophyta: Commelinidae (in part): Cyperaceae. Fl. N. Amer. 23: i–xxiv, 1–608.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Cyperus_esculentus&oldid=4108964»