Saltar al conteníu

Cruzada contra la Corona d'Aragón

De Wikipedia
Cruzada contra la Corona d'Aragón
Parte de guerra de las Vísperas sicilianas (es) Traducir
Fecha 1284 (Gregorianu) → 1285 (Gregorianu)
Llugar Aragón, Cataluña, Languedoc y Islles Baleares
Resultáu Victoria aragonesa
Tratáu de Arascón (1291)
Tratáu de Anagni (1295)
Belixerantes
Corona d'Aragón
Rosellón[1]
Estaos Pontificios
Reinu de Francia
Reinu de Navarra[2]
Reinu de Nápoles
Reinu de Mallorca
Señoríu de Albarracín
República de Xénova
Comandantes
Pedro III d'Aragón
Alfonso III d'Aragón
Roger de Lauria
Ramon Marquet Rubí
Berenguer Mallol
Ramon Folc VI de Cardona
Felipe III de Francia
Eustache Beaumarchais
Roger Bernardo III de Foix
Xaime II de Mallorca
Juan Núñez de Lara
[editar datos en Wikidata]

Plantía:Campaña víspera sicilianes

La Cruzada contra la Corona d'Aragón foi declarada pol papa Martín IV contra'l rei Pedro'l Grande ente 1284 y 1286, pola so intervención nos asuntos sicilianos en contra de la voluntá papal. La mayor parte del conflictu desenvolver en tierres catalanes, anque los primeros episodios asoceder na frontera navarru-aragonesa. Como vengación, los aragoneses atacaron Mallorca y Occitania.

Certes, ço dix lo rey als missatgers, fort ha poch en la terra de Catalunya aquell qui l'ha donada a altre, e menys aquell qui la ha presa; car mon linatge l'ha conques ab espa. Per que sabreu tuyt que: qui la volra costar li ha
Pocu tien na tierra de Cataluña aquel que la dio a otru [refieriéndose al Papa], y menos el que la tomó [refiriéndose al rei de Francia]. Pos el mio llinaxe haber conquistáu cola espada. Asina pos sabéis faelo toos: el que la querdrá tendrá de costar

Pedro'l Grande tuvo que lluchar contra'l poderosu exércitu que daba sofitu a Felipe III de Francia, fundamentalmente compuestu por tropes del Reinu de Francia, el Reinu de Mallorca y la República de Xénova, namái coles tropes catalán y valencianu,[3] ensin poder cuntar cola nobleza del Reinu d'Aragón, que s'abstuvo de participar nel conflictu.

Antecedentes

[editar | editar la fonte]

A la estensión de los territorios conquistaos por Xaime I d'Aragón con población morisca, los enormes gastos militares que tenía que soportar, les pretensiones de los nobles nos distintos reinos y los resfregones coles corones vecines producieron una dómina de fuertes tensiones.

Fernán Sánchez de Castro

[editar | editar la fonte]

En 1275, mientres l'infante Pedro taba nel Reinu de Navarra cola pretensión de casase con Xuana I de Navarra y faer efeutivu'l Tratáu de Tudela, dellos nobles catalanes, ente los que s'atopaben Ramon Folc V de Cardona, Jofre III de Rocabertí y el so fíu Dalmau, Arnau Roger I de Pallars Sobirà y Hugo V de Ampurias, sofitaos por nobles aragoneses, como Bolla de Lluna, Ferriz de Liñana, Pedro Cornel y Ximeno de Urrea, alzar en rebeldía col enfotu de llograr dineru, tierres y privilexos y evitar dir a la guerra a favor de la Corona de Castiella, víctima de los ataques benimerines.[4] El capitoste del alzamientu foi Fernán Sánchez de Castro, fíu natural de Xaime I el Conquistador con Blanca de Antillón, que pretendía enemistar al rei col herederu y cuasi lo consiguió cuando Xaime I fixo prometer al infante Pedro la devolución de los castiellos tomaos a Fernán una vegada terminada la revuelta. Cuando l'infante asaltó'l castiellu de Antillón, Fernán contraatacó pa llevantar l'asediu y foi derrotáu, polo que fuxó escontra'l castiellu de Pomar. Viéndose perdíu, Fernán intentó fuxir amarutáu de pastor mientres los sos homes enfrentar a los de Pedro, pero foi atrapáu cuando intentaba travesar el Cinca, y Pedro mandó que fora afogáu nel ríu.[5]

Impuestu de bovaje

[editar | editar la fonte]

Los gastos bélicos de Xaime'l Conquistador estropiaren la facienda de la corona, y cuando se convirtió en rei Pedro III d'Aragón reclamó a los catalanes l'impuestu de bovaje, cosa que provocó un gran descontentu ente la nobleza catalana.[6] Les dinastíes de los condes de Urgel, de Foix, de Pallars, de Cardona y d'Erill, encabezaes pol conde Roger Bernardo III de Foix, remontar contra'l cobru del impuestu. Pedro III axuntó a los nobles fieles de Valencia y Cataluña entartallando a los sulevaos nel sitiu de Balaguer en (1280).

En 1283 la nobleza catalana formó la llamada Unión, reclamando'l Privilexu xeneral» amás de privilexos locales, como abolir el bovaje, la exención d'impuestos pa establecese en Sicilia y Calabria, axuntar añalmente en Cataluña les Cortes Catalanes y la confirmación de los Usatges de Barcelona, que'l rei Pedro III tuvo que conceder a les cortes catalanes en Barcelona, pa consiguir, de la mesma, ayuda militar ante l'amenaza de la invasión cruzada, que-y foi concedida.[7]

Conflictu sicilianu

[editar | editar la fonte]

La política internacional de Xaime'l Conquistador xenerara l'aislamientu internacional de la Corona d'Aragón. Cerraes les posibilidaes d'espansión na Península Ibérica pol Tratáu d'Almizra, y nel sur de Francia pol tratáu de Corbeil,[8]estes necesidaes, tantu de la casa d'Aragón como de la so burguesía mercantil y marinero, fixeron que'l rei afitar en Sicilia como espaciu de futura crecedera territorial, dada la inestabilidá provocada por ser unu de los escenarios de la guerra ente güelfos y gibelinos.

Coronación de Manfredo I de Sicilia, por Giovanni Villani.

Manfredo de Sicilia, fíu illexítimu del emperador Federico II Hohenstaufen, xubió al tronu del Reinu de Sicilia en 1258, y en 1262, Constanza II de Sicilia, fía de Manfredo, casóse col infante Pedro. Esti acercamientu ente la dinastía Hohenstaufen y la casa d'Aragón provocó l'antipatía del papa Clemente IV qu'escomulgó a Manfredo.[9]

El reinu de Sicilia pasó a ser un feudu del papáu y Clemente IV, esmolecíu poles meyores gibelinos, buscó ayuda en Carlos I d'Anjou, l'hermanu pequeñu del so aliáu'l rei Lluis IX de Francia, a quien concedió'l reinu en cuenta de espulsar a Manfredo de los sos feudos papales del sur d'Italia. Les tropes del d'Anjou entraron en Sicilia y Manfredo morrió na Batalla de Benevento de la que Carlos yera coronáu rei de Sicilia en Roma. Consolidaes les sos fuercies, Conrado de Sicilia coló escontra Lucera y el 23 d'agostu de 1268, con un exércitu multinacional de tropes italianes, castellanes, romanes, musulmanes y alemanes enfrentar a los franceses del nuevu rei na batalla de Tagliacozzo, onde foi fechu prisioneru, morriendo a manes angevinas.[Nota 1] So Carlos d'Anjou, y el so socesor Carlos II de Nápoles, el norte privilexóse frente al sur ya inclusive la capital treslladar de Palermo a Nápoles.

Al entamu de la plegaria de víspores del 30 de marzu de 1282, empezó na Ilesia del Espíritu Santu de Palermo la revuelta conocida como Víspores Sicilianos. Miles de franceses sicilianos fueron masacrados nos seis selmanes siguientes,[10] y los sicilianos ufiertaron el tronu a Pedro'l Grande como xenru de Manfredo I. Como resultáu d'esti llevantamientu produció la división del reinu de Sicilia (1282) nel reinu de Sicilia peninsular (o reinu de Nápoles), so dominiu angevino, y el reinu de Sicilia insular, so dominiu aragonés.

Mientres Pedro'l Grande, col sofitu económicu del emperador Miguel VIII Paleólogu,[Nota 2]con quien Carlos taba engarráu, entraba en Sicilia por Trapani en setiembre, llevantó'l sitiu de Messina y pocos díes más tarde destruyó la flota angevina nel combate de Nicotera, atacó Calabria, ocupó Reggio, en cuantes que Carlos recuperaba Isxia. Carlos intentó tomar Malta, que se declarara favorable a Pedro d'Aragón pero fuera ocupada polos catalanes; la flota del rei d'Aragón, sol mandu de Guillem Galceran de Cartellà y Roger de Lauria, ganó-y nel combate de Malta el 8 de xunu y los aragoneses desembarcaron nesa isla, Gozo y Comino. En 1283 Carlos d'Anjou nomó a Guillermo de Berardi virréi d'Albania con sede en Durazzo.

De resultes d'estes aiciones, el papa Martín IV, qu'asocediera a Clemente IV, declaró al rei Pedro III priváu de los sos reinos y el 27 d'agostu de 1283 invistió como rei d'Aragón, rey de Valencia y conde de Barcelona a Carlos de Valois, segundu fíu del rei Felipe III de Francia.

Reinu d'Aragón

[editar | editar la fonte]

Les llamaes a refugar l'ataque francés fueron desobedecidas polos nobles aragoneses, y na asamblea de Tarazona del añu 1283 presentaron al rei les sos reivindicaciones, en forma d'agravios y reclamaciones que se basaben nel caltenimientu de los privilexos, la imposibilidá d'esixir nuevos impuestos y un cambéu nes formes de gobiernu, y la estensión de los fueros d'Aragón nel Reinu de Valencia, que tenía que sumir y ser anexonáu.[11]Los juramentados comprometer a ayudar mutuamente si'l rei procedía contra ellos. Nes Cortes d'Aragón de Zaragoza de 1283, Pedro III concede'l Privilexu Xeneral,[12]una confirmación del derechu que ye'l primer ensayu p'afitar llegalmente la rellación del rei y el país y la instauración d'instituciones polítiques, estendiendo esta llexislación al Reinu de Valencia.

Reinu de Mallorca

[editar | editar la fonte]
Xuramentu de los privilexos del Reinu de Mallorca por Xaime II de Mallorca, delantre de Xaime I.

A la muerte de Xaime I el Conquistador en 1276 y n'aplicación del so testamentu de 1262 dexar al neñu Xaime les posesiones que formaben el Reinu de Mallorca. La última voluntá de Xaime I establecía los reinu de Mallorca como una entidá separada de la Corona d'Aragón y establecía que si una de los dos llinies de la Casa d'Aragón y Barcelona nun tenía herederos varones, los sos Estaos pasaben a la otra caña.

El reinu convertir nun Estáu independiente hasta'l Tratáu de Perpiñán (1279) en que polos conflictos ente los hermanos Xaime y Pedro, el primeru declárase vasallu del segundu. Dende entós el reinu pasa a ser privativu del rei que, coles mesmes, tenía como señor al so hermanu. Esta rellación feudal del rei de Mallorca yera doble pola diversidá de territorios de la corona mallorquina. Per una parte, yera vasallu del rei d'Aragón pol condáu del Rosellón y el reinu de Mallorca, y por otru, el señoríu de Montpellier rindiera homenaxe a Carlos V de Francia. La situación de Xaime II de Mallorca foi atopase ente dos frentes nel conflictu de les Víspores sicilianos de 1282 al considerar rotos los venceyos con Pedro'l Grande pola escomunión papal.

Reinu de Valencia

[editar | editar la fonte]

Mientres la primer metá del sieglu XIII l'exércitu de Xaime'l Conquistador foi ocupando progresivamente tol Reinu de Valencia y el Reinu de Murcia,[6] anque se marcaron les fronteres col Reinu de Castiella incluyendo les zones de Murcia y Alicante pol Tratáu d'Almizra (1244). Mediu sieglu dempués, en 1304 tres una guerra con Castiella, pola Sentencia Arbitral de Torrellas asígnense finalmente al Reinu de Valencia.

Pedro'l Grande pacificó el país al ganar la postrera revuelta morisca valenciana encabezada por Al-Azraq, conquistando la ciudá de Montesa en 1277, l'últimu enclave musulmán nel Reinu de Valencia.[13]

Cola ayuda de los valencianos, nes cortes de Valencia d'avientu del añu 1283 confirma y da a los valencianos unos fueros afechos a la so realidá económico y social, que potenciaben la personalidá xurídica de Valencia ante los demás reinos, desoyendo lo que concediera meses antes en Zaragoza.

Reinu de Navarra

[editar | editar la fonte]

La muerte ensin fíos de Sancho VII de Navarra y la de la so hermana Berenguela de Navarra, casada con Ricardu I d'Inglaterra, supunxo'l fin de la dinastía Jimena nel Reinu de Navarra y la instauración de la dinastía Champaña, gracies a la boda de Blanca de Navarra con Teobaldo III de Champaña y el sofitu de la nobleza navarra, magar la reclamación per parte de la Corona d'Aragón sobre la soberanía de Navarra en virtú del Tratáu de Tudela. Los condes de Champaña reinaron en Navarra empecipiando un acercamientu a la monarquía francesa por aciu la boda del so fíu Teobaldo I de Navarra con Inés de Beaujeau, prima de Lluis IX de Francia, y el matrimoniu de Teobaldo II cola hermana de Felipe III de Francia.

Finalmente Blanca de Artois, la vilba del rei, con una Navarra invadida de nuevu poles corones castellana y aragonesa, buscó abellugu na corte francesa y fizo que la fía del difuntu Enrique I de Navarra, la reina Xuana I de Navarra, casóse col so primu'l Felipe IV de Francia, empezando asina una nueva dinastía reinante en Navarra, la dinastía Capeto. Roger Bernardo III de Foix invadió en 1276 el Reinu de Navarra, en sofitu del partíu francés nes lluches socesories, y ocupó Pamplona que foi escalada, quedando de gobernador Eustaquio de Beaumarchais.

Corona de Castiella

[editar | editar la fonte]

El primoxénitu del rei Alfonsu X de Castiella, Fernando de la Cerda, morrió en 1275, nueve años primero que'l so padre. El rei Alfonso dexó nel so testamentu que'l reinu tenía de pasar al so nietu primoxénitu, Alfonso de la Cerda, y coles mesmes desheredar al so segundu fíu, Sancho, que s'alzó contra'l rei ensin respetar la voluntá del so padre y foi coronáu como Sancho IV de Castiella l'añu 1284 en Toledo. Foi reconocíu pol pueblu y los nobles frutu del so comportamientu frente a la invasión de los benimerines empobinaos por Abu Yusuf Yaqub, qu'entraron nel sur de la Península Ibérica, en 1224, pa sofitar al Reinu nazarí de Granada, anque los Infantes de la Cerda tamién axuntaron un bon númberu de partidarios, ente ellos la Corona d'Aragón. Mientres tol reináu de Sancho fueron constantes la inestabilidá y les revueltes.

Señoríu de Albarracín

[editar | editar la fonte]

Albarracín yera un señoríu de raigaños musulmanes que formaba parte del reinu musulmán de Valencia de Muhammad ibn Mardanis,[14]cuando Pedro Ruiz de Azagra, del Reinu de Navarra, ayudó militarmente al soberanu valencianu.[15]Como pagu en circunstancies pocu clares dio-y el señoríu de Albarracín, que lo repobló con navarros. La conquista de Valencia por Xaime I dexó'l territoriu nun vacíu llegal, que los señores aprovecharon proclamando una especie d'independencia. A la vuelta del desafíu de Burdeos, Juan Núñez de Lara punxo una trampa a Pedro'l Grande pa faelo prisioneru y apurrilo al rei de Francia y tamién atacar Aragón, lo que Pedro'l Grande nun perdonaría y que finalmente lo llevó a la conquista del señoríu.

Consagración de Felipe III l'Atrevíu.

Mientres Pedro'l Grande atopar en Tarazona de torna del desafíu de Burdeos, el gobernador del Reinu de Navarra, Eustaquio de Beaumarchais coles sos tropes franceses,[16]atacaron la frontera aragonesa como despecho,[17]pola resultancia del desafíu, travesaron la frontera por Sangüesa,[18]entraron y conquistaron el castiellu de Ull, y destruyeron les villes de Ull, Lerda y Filera. Tamién tomaron les villes de Baillo, Arbués y Berdún. Apautóse una tregua col reinu de Navarra hasta'l 1 de febreru de 1284. Poques selmanes dempués del ataque al Reinu d'Aragón, Eustaquio de Beaumarchais con quinientos franceses,[19]y l'ayuda de Auger de les,[20] señor de Les[21]ocuparon el Valle d'Arán en 1283, pero nun pudieron siguir avanzando.

Finalmente Carlos I d'Anjou foi coronáu pol papa'l 27 de febreru de 1284 en París. Nel contraataque catalano-aragonés del añu 1284, anque la nobleza aragonesa nun sofitaba al rei nesta cuestión pol conflictu de la Unión Aragonesa, los catalanes sitiaron Tudela mientres les tropes franceses fuxíen a Francia.

Cola ayuda del Papa Martín IV, qu'asocediera a Clemente IV, y de Xaime II de Mallorca, hermanu del rei, un exércitu francés, con Felipe III de Francia en cabeza, invadió'l norte de Cataluña en 1285. Les tropes taben compuestes según les diverses fontes por:

  • Unos 200.000 cruzaos[22]
  • 100.000 infantes, 16.000 caballeros y 17.000 homes con ballestes[23]
  • 4.000 caballeros y 8.000 peones[20]

que se concentraron en Narbona pa dirixise escontra Barcelona.

Concentración de tropes nel Empordà

[editar | editar la fonte]

En Barcelona producióse una revuelta de los artesanos probes contra'l patriciáu, motivada pol endeldamientu de los probes en beneficiu de los eclesiásticos y los xudíos, pol añu de males colleches y pol aumentu de los impuestos y precios por causa de la guerra, que foi encalorada cola muerte de Berenguer Oller y siete sulevaos más, que fueron colgaos y arrastraos pola ciudá.[24]

Una vegada sele la casa d'Aragón y Barcelona, Pedro'l Grande dirixir al Rosellón p'asegurar la defensa ante la inminente invasión cruzada, a la que s'añediera'l so hermanu Xaime II de Mallorca, quien fuxó de Perpiñán p'atopase colos cruzaos. Cola alliniadura de Xaime II colos cruzaos túvose que preparar la llinia de defensa nos Pirineos, torgando'l pasu coles tropes ampurdanesas a les fuercies invasores nel collada de les Panizas, la entrada natural al sur de los montes, evitando la batalla a campu abierto, onde la caballería cruzada xugaría con ventaya. Dalmau de Rocabertí establecer en Le Perthus y Ponce V de Ampurias apoderó Banyuls-sur-Mer y el Coll de la Massana.

Mientres, el Alfonso'l Francu infante Alfonso preparaba una escuadra de galeres pa defender les mariñes, que seríen mandaes polos almirantes Ramón Marquet y Berenguer Mallol, ordenar a Roger de Lauria el regresu de Sicilia, llamaba a les huestes de Barcelona, Lleida, Tarragona y Tortosa y pidía el sofitu a la Orde del Temple y la Orde del Hospital, que se concentraríen n'abril en Figueres.

Resistencia nel Rosellón

[editar | editar la fonte]
Movimientos de la cruzada en 1285.

Nel últimu intentu, nel añu 1285, los franceses entraron pel territoriu rosellonés de Xaime II de Mallorca, hermanu de Pedro'l Grande, que por pactu taba obligáu a dexar pasu francu. A pesar de l'alliniación del so rei colos franceses, la población del Rosellón aguantar a la invasión de les cruzaes. Los primeros combates colos cruzaos tuvieron llugar nel Sitiu de Salses,[25]onde fueron necesarios trés asaltos pa conquistar la ciudadela. Namái dexaron pasu francu les fortaleces de Laroque-des-Albères y Les Cluses, y los ciudadanos sulevar en Perpiñán cerrando les puertes a los cruzaos dempués de la retirada francesa de los Pirineos, pero finalmente rindióse col perdón del rei de Francia, y la resistencia concluyó col Sitiu de Elna, que foi quemada provocando una matanza.[26]Los cruzaos acamparon d'últimes en Elna y Perpiñán, ente que los catalanes, apostaos nel Collada de les Panizas, torgaron mientres un mes la entrada cruzada al sur de Cataluña.

Los franceses a la fin travesaron los Pirineos por La Massana nel mes de xunu, ente que la flota fondiaba en Roses. Los catalanes, en clara inferioridá numbérica, pa evitar ser arrodiaos nos Pirineos retirar hasta Perelada, onde se retiraríen dempués d'una batalla a campu abierto, pero l'infante Alfonso, comandante del exércitu, ordenó la evacuación de la villa por falta de provisiones,[16]saliendo con 5.000 almogávares en direición a Girona, el siguiente llugar onde se presentaría la defensa dempués de quemar la ciudá de Perelada y dexando tropes nos castiellos de camín a Barcelona.[27]

Los franceses ocupen el Empordà

[editar | editar la fonte]

Los franceses entraron en Castellón de Ampurias y díes más tarde sitiaron Girona, que taba al mandu de Ramon Folc VI de Cardona, del 27 de xunu al 10 de setiembre, sufriendo los tarrecibles efeutos de la fame y les epidemies, mientres los cruzaos ocupaben Figueres, Roses, San Feliu de Guíxols y Blanes.

Pedro'l Grande salió de Barcelona a principios d'agostu,[18]al mandu de un exércitu de 500 caballeros y 5.000 infantes p'atacar l'exércitu cruzáu que sitiaba Girona y provocar el llevantamientu del asediu. Dirixióse primero al Monesteriu de Montserrat, onde recibió la bendición, y de siguío foi a Hostalric, onde celebró un conseyu que decidió acampar cerca de Girona. El rei Pedro quixo dirixise a Besalú, pero los exércitos atoparon el 15 d'agostu en extramuros de la ciudá. Los almogávares, que diben delantre, fueron interceptaos y atacaron pola so cuenta, y cuando se quedaron ensin llances y dardos fueron nuevamente atacaos por cuatrocientos caballeros franceses y tuvieron que fuxir monte enriba.

La defensa de la mariña catalana, mientres el grupu catalán, comandado por Roger de Lauria atopar en Sicilia, sofitar con una escuadra d'once galeres de los almirantes Ramón Marquet y Berenguer Mallol, que ganaron a los cruzaos na batalla de San Felíu de Guixols frente a les islles Formigues ente Roses y San Felíu y, per segunda vegada yá axuntaos cola armada de Roger de Lauria, na Batalla de Formigues ante Calella de Palafrugell el 27 d'agostu,[6]de Roses el 3 de setiembre y finalmente, de manera decisiva enfrente de Cadaqués el 4 de setiembre. Por cuenta de esta derrota naval los catalanes recuperaron el territoriu del norte, apoderaron la mariña y cortaron la llinia de suministros del exércitu cruzáu.

Ramon Folc de Cardona tuvo que faer llegar a Pedro'l Grande una demanda de socorru pa salvar Girona, que foi contestada pidiendo aguantar venti díes más, pos confiaba poder unviar ayuda. El Vizconde de Cardona apautó con Roger Bernardo III de Foix, que mandaba les huestes franceses, una tregua de venti díes a partir del 19 d'agostu,[28][29]prometiéndo-y apurrir la plaza si pasáu esti tiempu'l rei nun unviaba a Girona l'ayuda que los prometiera. El 7 de setiembre, al términu de los venti díes fitos y nun recibiendo l'ayuda del rei Pedro, la ciudá rindir a los acosadores y foi ocupada por Eustaquio de Beaumarchais, que dexó na ciudá una guarnición de 200 caballeru y 5000 infantes, retirándose col restu del exércitu al Empordà.

Retirada francesa

[editar | editar la fonte]

La peste estender ente los franceses, que corralaes y enfermos tuvieron que retirase del Empordà y sacuparon Girona el 7 de setiembre, pero atoparon la retirada cortada en Besalú, onde Asbert de Mediona, el gobernador de la ciudá, tres un primer intentu d'asaltu, fixo abrir la puerta acuaria,[30] pa faer entrar sesenta caballeros que fueron prindaos, pa salir darréu al mandu de la guarnición que ganó a los sitiadores, forzando a la retirada. Nel Collada de les Panizas y de La Massana, como munchos soldaos taben enfermos, los catalanes aportaron a nun atacalos y dexáron-yos pasar por Agullana. Una parte del exércitu francés quixo igualmente cruciar por Le Perthus, los defensores del cual nun conocíen la orde de dexar pasu francu, y los franceses fueron aniquilaos ente'l 30 de setiembre y el 1 d'ochobre na Batalla de la collada de les Panizas. El rei Felipe III de Francia, qu'acompañaba al so fíu Carlos de Valois, pudo llegar a Perpiñán onde morrió'l 5 d'ochobre. Los franceses caltuvieron la ocupación del Valle d'Arán.

Confiscación del Reinu de Mallorca

[editar | editar la fonte]
Na batalla de la collada de les Panizas, los almogávares ganaron a les últimes unidaes del exércitu de los cruzaos.

El mesmu añu de 1285 Pedro'l Grande unvió una flota contra'l so hermanu Xaime II de Mallorca, que taba en Perpiñán, a quien finalmente confiscó les Baleares dempués de la rindición de la isla ensin combatir cuando Ponce Saguàrdia, el llugarteniente del rei Xaime II de Mallorca, rinde la Ciudá de Mallorca a Alfonso III d'Aragón y los síndicos de los pueblos de Mallorca xuren homenaxe al rei, salvo'l del Castiellu de Alaró onde se concentró la resistencia del alcaide, Ramón Ballester y la guarnición formada por Guillem Capello "Cabritu", Arnau Ramón, Lleonard Marsello y Albert Perpinyà, que morrieron nel asaltu al castiellu de Alaró, pero'l rei nun pudo ver los resultaos de la espedición al morrer pocos díes dempués en Villafranca.[31]

Xaime II caltuvo'l restu de los sos territorios salvu Baleares, que-y fueron devueltes en 1295 por aciu el tratáu de Anagni, coles mesmes condiciones apautaes en 1279 nel Tratáu de Perpiñán.

Ataque a Occitania

[editar | editar la fonte]

Como vengación, Roger de Lauria condució una espedición de castigu[16] al Languedoc el mes de febreru de 1286, llegando con una flota de galeres, un centenar de caballeros y dos mil almogávares hasta les sableres de Valras, que foi escalada y quemada, remontando a cuerpu colos almogávares el ríu Orb hasta llegar a Sérignan.

Los franceses de Beziers, sollertaos de les aiciones aragoneses, formaron un exércitu de 30.000 homes con 300 caballeros preparaos pal enfrentamientu. A pesar de la inferioridá numbérica, los ballesteros almogávares atacaron provocando la estampida francesa, siendo escorríos y acometíos hasta llegar a media llegua (unos dos quilómetros) de Beziers. Entós, Roger de Lauria ordenó la retirada a la sablera de Valras, onde taben les galeres y de camín escalaron y quemaron la ciudá de Sérignan, incluyíu'l so castiellu, salvo la ilesia de la Virxe de la Gracia. Roger de Lauria nun tener# cuenta de atacar Beziers, pero sí atacó Agde antes de dirixise a Aigues-Mortes y volver a Barcelona con un impresionante botín.

Consecuencies

[editar | editar la fonte]

El mesmu rey Pedro unvió una flota contra'l so hermanu Xaime II de Mallorca al que confiscó el reinu. Pedro nun pudo ver los resultaos d'esta espedición, yá que morrió pocos díes dempués. La muerte d'Alfonso III d'Aragón en 1291 dio orixe, cuatro años dempués, a un gran conflictu ente Aragón y Sicilia, yá que Xaime II foi proclamáu rei de la Corona d'Aragón y delegó el reinu nel so hermanu Federico. El tratáu de Anagni (1295) y la boda de Xaime II con Blanca de Nápoles alteriaron radicalmente la situación, pos los sicilianos considerábense llibres de la fidelidá debida a Xaime.

Tres el tratáu de Argelers de 1298, Felipe IV de Francia venció temporalmente'l Valle d'Arán a un tercer soberanu: Xaime II de Mallorca, mientres nun s'atopara una solución diplomática a la situación creada.[32]

Cuando en 1302, Carlos de Valois intervieno en Sicilia pa dar soporte a Carlos II d'Anjou contra Federico II, delantre de cuatro mil caballeros pagos pol papa, la nobleza siciliana recordó rápido la clemencia tenida con él y colos miembros de la so familia pol so tíu Pedro'l Grande. Almitiendo lluchar a remolera, propunxo cesar les hostilidaes y roblar la paz de Caltabellotta, que confirmaba la paz ente los angevinos, el reinu de Sicilia y la Corona d'Aragón. Carlos II arrenunciaba a Sicilia a favor de Federico II en cuenta de devolver los territorios conquistaos al reinu de Nápoles.

El Valle d'Arán foi recuperáu por Xaime II d'Aragón el Xustu en 1313; restituyéronse-yos los usatges y les constituciones de los sos habitantes, arrampuñaes polos franceses.[33] Tres la muerte en (1349) de Xaime III de Mallorca El Temerariu na Batalla de Lluchmayor, el Reinu de Mallorca se reintegró na Corona d'Aragón y en 1443, cola conquista del Reinu de Nápoles, completóse la reunificación del Reinu de Sicilia sol reináu d'Alfonso'l Magnánimo.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]
  1. La represión posterior a la victoria significó la condena a muerte de 150 barones
  2. Según J. Harris en Byzantium and The Crusades, 60.000 monedes d'oru.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Oficialmente parte del Reinu de Mallorca.
  2. N'unión dinástica con Francia.
  3. D.M.J. Henry. «Histoire de Roussillon, comprenant l'histoire du royaume de Majorque» (francés). Consultáu'l 29 de payares de 2009.
  4. Enciclopèdia Catalana: Ferran Sanxis de Cape
  5. José Hinojosa Montalvo. «Pere III el Gran (1240-1285)» (catalán). Cervantes virtual. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  6. 6,0 6,1 6,2 F. Xavier Hernández, Història militar de Catalunya
  7. «L'apaute, fonament de govern» (catalán). Museu d'història de Catalunya. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-03. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  8. «Jaume I el Conqueridor» (catalán). Association des cadres catalans de Toulouse. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  9. Adrian Fletcher.The Normans and the Hohenstaufens in Southern Italy and Sicily (n'inglés)
  10. «El problema de Sicília» (catalán). Històries de Catalunya. Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'avientu de 2009. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  11. Antoni Atienza (14 d'avientu de 2003). «Pere I de Valencia i III d'Aragó: La conquista de Sicilia» (catalán). Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  12. Justin Wintle, The Rough Guide History of Spain (n'inglés)
  13. Antonio Atienza. «Los problemes familiares y la rebelión de los musulmanes» (catalán). Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  14. José Manuel Latorre Ciria. . archivohistorico/Albarracin_medieval. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  15. José Luis Castán Esteban. «Historia del Señoríu de Albarracín» (castellanu). Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  16. 16,0 16,1 16,2 Ernest Delamont. «Histoire du Roussillon» (francés). Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  17. Joan-F. Cabestany i Enric Bagué, Història de Catalunya
  18. 18,0 18,1 Jerónimo Zurita. «Anal d'Aragón» (castellanu). Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2009. Consultáu'l 29 de payares de 2009.
  19. «Enciclopèdia Catalana: Les» (catalán). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-09-24. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  20. 20,0 20,1 «Copia archivada». Cercle Alfons Mias. Archiváu dende l'orixinal, el 5 d'avientu de 2006. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  21. . Institut d'Estudis Aranesi. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  22. F. Valls Taberner i Ferran Soldevila, Història de Catalunya
  23. H. J. Chaytor. «A History of Aragon and Catalonia» (inglés). Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  24. Bolós, Jordi (2000) páx. 45.
  25. «Histoire du roussillon» (francés). Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  26. Alfons Llorenç (2007). «Copia archivada» (inglés). El Temps. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de xunu de 2010. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  27. Crònica de Ramon Muntaner
  28. «Archived copy» (catalán). Ciutat de Girona. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-08-24. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  29. Ernest Delamont. . Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  30. Francisco Mir. «Les escavaciones del Palaciu de la curia» (catalán). amicsdebesalu. Archiváu dende l'orixinal, el 24 de xunu de 2010. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  31. «/ cabritibassa / cos_hestoria.htm Xigantes de Alaró» (catalán). Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  32. Francesc Gonzalez i Planes. «Yera Vall d'Aren: Una comunidá llingüística aisllada» (occitanu). Archiváu dende l'orixinal, el 2 de xunetu de 2010. Consultáu'l 30 de payares de 2009.
  33. «Historia del Valle de Arán» (occitanu). Historiavalldaran. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-01-02. Consultáu'l 30 de payares de 2009.

Bibliografía

[editar | editar la fonte]