Bucephala clangula

Bucephala clangula; coríu calón de güeyu mariellu
Estáu de caltenimientu
	; Esmolición menor (IUCN 3.1)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Anseriformes
Familia:	Anatidae
Subfamilia:	Merginae
Xéneru:	Bucephala
Especie:	B. clangula; (Linnaeus, 1758)
Distribución
Subespecies
	B. c. clangula; B. c. americana;
Sinonimia
	Anas clangula; Anas glaucion
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El coríu calón de güeyu mariellu^[2] (Bucephala clangula) ye una especie d'ave anseriforme de la familia Anatidae común en llagos d'agua frío d'Eurasia y América del Norte.

Descripción[editar | editar la fonte]

Ye una especie de coríu con un marcáu dimorfismu sexual. Los machos adultos miden ente 45–52 cm y tienen un pesu ente 888 y 1400 g, ente que les femes miden ente 40–50 cm y pesen ente los 500 y 1182 g. Los machos tien la cabeza negra con iridiscencies verdes, salvo una mancha blanca arrondada na parte frontera de la mexella, que da nome común a la especie al atribuyise popularmente esta mancha blanca a un besu. Amás tien los güeyos mariellos y un picu coritu triangular. El so llombu, ales y cola son negros (sacante les plumes secundaries), ente que'l restu del so plumaxe ye blancu. Les femes tienen la cabeza de color castañu, el les partes cimeres y bandes abuxáu, ente que'l so banduyu ye blancu. Tamién tienen les secundaries y el pescuezu blancos. Les femes tienen l'iris de los güeyos ablancazáu o d'un mariellu menos intenso que los machos, y pueden tener una mancha anaranxada na punta del picu. Les pates de dambos sexos son de color anaranxáu. El plumaxe d'eclís del machu ye similar al de la fema pero calteniendo delles plumes escures na cabeza.

Taxonomía y etimoloxía[editar | editar la fonte]

El porrón européu foi descritu científicamente por Carlos Linneo en 1758 na décima edición de la so obra Systema naturae, col nome de Anas clangula.^[3] Darréu foi treslladáu al xéneru Bucephala, creáu por Spencer Fullerton Baird en 1858.^[4]

El nome del so xéneru, Bucephala, vien de les pallabres griegues bous «toru» y kephale «cabeza», en referencia al tamañu de la so cabeza. Sicasí'l so nome específicu, clangula, ye un términu neollatín resultante de la combinación del verbu clangere «resonar» y la partícula diminutiva ula, en referencia al xiblíu que produz el bater de les sos ales.^[5]^[6]

Reconócense dos subespecies,^[7] estremaes principalmente pol tamañu corporal y la grosez del picu:

Bucephala clangula clangula - subespecie eurasiática;
Bucephala clangula americana - subespecie americana.

Distribución y hábitat[editar | editar la fonte]

El so hábitat de cría ye la taiga del norte d'Eurasia y Norteamérica. Estender polos llagos y ríos de los montes boreales d'Eurasia, dende Escandinavia hasta Kamchatka, y en Norteamérica per gran parte de Canadá y l'estremu norte d'Estaos Xuníos. Son aves migratories que pasen l'iviernu en llagos y banzaos de llatitúes templaes o n'agües costeres protexíes, como los estuarios, de dambos continentes. Dacuando apaecen individuos divagantes nel sur d'Europa y el subcontinente Indiu.

Comportamientu[editar | editar la fonte]

Trátase d'un coríu cobarde, que fácilmente alza'l vuelu, en bandaes, emitiendo un xiblíu fuerte. Los grupos tán compuestos fundamentalmente por femes y neñones.

El so voz ye nasal, mecánica, cuando tán n'exhibición nupcial; los xuveniles y la fema empleguen una nota doble chirriante.

Reproducción[editar | editar la fonte]

Añeren d'abril a xunu. Constrúin el so nial nos cuévanos de los árboles con materia vexetal y tapizáu de plumón. Los buecos onde alluguen el so nial suel producise pol frayatu de cañes o por picatueros grandes. Suelen realizar una niarada per añu. El tamañu mediu de los sos güevos ye 43,3 x 59,3 mm con un pesu de 64 g. El periodu d'incubación dura ente 28 y 32 díes. La fema encárgase sola de la incubación y curiáu de les críes, yá que ye abandonada pol machu una selmana o dos dempués d'empezar la incubación. Los patitos permanecen nel nial unes 24–36 hores. El parasitismu de puesta ye abondo común tantu per parte d'otros porrones osculados como d'otres especies de coríos. Amás les niaraes entemecer coles d'otres femes en cuanto los patitos empiecen a ser más independientes. Les críes tarden en desenvolvese 55–65 díes y algamar la capacidá de vuelu.

Alimentación[editar | editar la fonte]

S'alimenta principalmente de pequeños moluscos, crustáceos y inseutos acuáticos, que prinda buciando nes manches d'agües lénticas qu'acostuma a visitar. A lo llargo de too l'añu'l 32% de les sos preses son crustáceos, el 28% d'inseutos acuáticos y el 10% de moluscos; pero los inseutos son les sos preses predominantes mientres la dómina de cría y los crustáceos son les sos preses principales mientres la migración y l'iviernu. En menor proporción tamién peracaben plantes acuátiques y güevos de peces.

Referencies[editar | editar la fonte]

↑ BirdLife International (2012). «Bucephala clangula» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2. Consultáu'l 20 de febreru de 2015.
↑ URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.
↑ Caroli Linnæi. Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classses, ordines, xenera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis Editio decima reformata 1758, Holmiæ, Impensis direct. Laurentii Salvii (Salvius publ.) p. 125.
↑ Peterson, A. P. Zoonomen. Zoological Nomenclature Resource - Anseriformes
↑ Peyman Mikaili, (Romana) Iran Dolati, Mohammad Hossein Asghari, Jalal Shayegh. A systematic ornithological study of the Northern region of Iranian Plateau, including bird names in native language. European Journal of Esperimental Biology, 2012, 2 (1):222-241
↑ William Bruce McGillivray, Glen Peter Semenchuk (1998), Federation of Alberta Naturalists Field Guide to Alberta Birds Nature Alberta, p. 57 ISBN 0969613423
↑ Frank Gill y David Donsker. Screamers, ducks, geese & swans. IOC World Bird List versión 5.1.

Bibliografía[editar | editar la fonte]

Hume. Rob. 2002. Guía de campo de las aves de España y Europa. Ediciones Omega ISBN 84-282-1317-8

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Bucephala clangula.

[1] BirdLife International (2012). «Bucephala clangula» (inglés). Llista Roxa d'especies amenazaes de la UICN 2013.2. Consultáu'l 20 de febreru de 2015.

[25371c05886d508f0bd3b89319c1e188ec3c8883-2] URL de la referencia: http://www.sabencia.net/nomenclator.php.

[3] Caroli Linnæi. Systema naturæ per regna tria naturæ, secundum classses, ordines, xenera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis Editio decima reformata 1758, Holmiæ, Impensis direct. Laurentii Salvii (Salvius publ.) p. 125.

[4] Peterson, A. P. Zoonomen. Zoological Nomenclature Resource - Anseriformes

[5] Peyman Mikaili, (Romana) Iran Dolati, Mohammad Hossein Asghari, Jalal Shayegh. A systematic ornithological study of the Northern region of Iranian Plateau, including bird names in native language. European Journal of Esperimental Biology, 2012, 2 (1):222-241

[6] William Bruce McGillivray, Glen Peter Semenchuk (1998), Federation of Alberta Naturalists Field Guide to Alberta Birds Nature Alberta, p. 57 ISBN 0969613423

[7] Frank Gill y David Donsker. Screamers, ducks, geese & swans. IOC World Bird List versión 5.1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]