Contorsionismu

Imaxe d'una contorsionista faciendo un exerciciu.

El contorsionismo ye la práutica de diversos exercicios (o contorsiones) nos que persones con gran elasticidá y/o flexibilidá (contorsionistes) adopten ciertes postures d'enorme dificultá y práuticamente imposibles pa la gran mayoría de les persones; la esencia d'estes postures anicia fundamentalmente en doblar les articulaciones en sentíu inversu con facilidá o bien enllargar el marxe dinámicu del movimientu natural nelles.

La práutica del contorsionismo constitúi un espectáculu llargamente reconocíu y almiráu en tol mundu. Dende l'antigüedá, perduró hasta los nuesos díes atopándose contorsionistes na mayoría de los circos qu'entá percuerren el mundu. A midida que foise consolidando Internet como puntu d'alcuentru, son munches les persones nunca empecipiaes qu'osen probar la so flexibilidá o intercambien esperiencies en diversos foros, polo que cabo pensar que'l contorsionismo va perdurar nel futuru.

La gran mayoría de los contorsionistes son muyeres, quiciabes por cuenta de que la so anatomía concédelos mayor flexibilidá. Sicasí hai homes que tamién practiquen esti arte.

Un altu porcentaxe de contorsionistes son menores de 10 años, edá óptima pa la iniciación al contorsionismo gracies a la so mayor flexibilidá.

Esiste una xíriga o xíriga ente les persones qu'esfruten del contorsionismo, deriváu del inglés por cuenta de la amplia cobertoria internacional de cuantos participen d'esti arte. Por ello munchos de los términos que se van describir de siguío nun tienen traducción reconocida al castellán, de cuenta que se van emplegar direutamente les pallabres de la xíriga antes mentáu.

El contorsionismo nel cuerpu humanu

Los exercicios de contorsionismo constitúin una forma d'espectáculu por cuenta de la capacidá de quien lo practiquen pa doblar les sos estremidaes de manera inusual. Namái un pequeñu porcentaxe de la población mundial tien esta flexibilidá de manera natural; na xíriga propia del contorsionismo denominar double-jointed people. Trátase de persones que por cuenta del so físicu tienen una estraordinaria flexibilidá.

Una importante mayoría de los contorsionistes consiguieron la so flexibilidá con trabayu y dedicación, lo que puede denominase flexibilidá inducida. Dientro d'esti grupu podemos atopar tamién persones que prauticaron dalgún deporte, como la ximnasia rítmica, la ximnasia deportiva o'l yoga. Tamién aquelles que prauticaron ballet o danza clásica consiguieron alzar la so flexibilidá de forma gradual a lo llargo de los años.

Reparóse que los meyores contorsionistes empezaron la so preparación a bien temprana edá: ye un fechu que'l cuerpu humanu vuélvese menos flexible col pasu de los años, polo que la infancia constitúi'l meyor momentu pa empecipiase, calteniendo la flexibilidá mientres tola vida por aciu exercicios y entrenamientu. Sicasí, nun esiste llimitación dalguna pa empezar a prauticar contorsionismo n'edaes más avanzaes; tan solo ye necesaria una mayor dedicación. Pueden consultase en distintos foros d'Internet les esperiencies de persones de toles edaes que s'empecipien nesti bellu arte.

Ye importante destacar que los exercicios de contorsionismo nun son apoderaos pa persones ensin un mínimu d'esperiencia. Pa consiguir l'eleváu grau de flexibilidá y equilibriu son necesarios munchos años de práutica y dedicación, con un entrenamientu que los profesionales realicen mientres delles hores diaries. La dificultá de los exercicios hai de ser impuesta de manera gradual.

El cuerpu humanu ye capaz d'ameyorar la flexibilidá gracies l'exerciciu constante y siguío. Cabo resaltar tamién qu'una posterior ausencia d'entrenamientu enllargada va amenorgar nuevamente les capacidaes de la persona.

Exercicios básicos de contorsionismo

En cualquier espectáculu de contorsionismo exercítense delles de les siguientes aiciones:

Backbend.

• Backbend o dorsodoblez: consiste n'arquiar el llombu en sentíu contrariu al habitual, hasta que d'esta miente se pongan en contautu los pies cola cabeza. Ye unu de los iconos más clásicos y bellos del mundu del contorsionismo, que rique amás un importante sentíu del equilibriu. De cutiu execútase direutamente nel suelu, anque esisten delles variaciones a esti exerciciu.

• Cheststand o soporte de pechu: pa l'adopción d'esta postura'l contorsionista baltar nel suelu pámpana abaxo, y darréu alza les piernes tanto como-y seya posible. Darréu cueye los sos pies coles manes, emburriando asina los pies escontra alantre, hasta qu'estos queden dafechu sofitaos nel suelu. D'últimes el contorsionista espurre les piernes tanto como-y seya posible, de cuenta que na postura final atópase sofitáu nel suelu namái pol so pechu y cazu, col llombu narquiáu en sentíu contrariu, y puede trate los sos propios pies (los talones). Ye frecuente utilizar esta postura n'exercicios en grupu, pa realizar una torre humana, y ye habitual nos númberos de los contorsionistes orientales. Este mesmu exerciciu puede realizase tamién utilizando una barra vertical terminada nun material especial, que'l contorsionista muerde mientres adopta la postura. D'esta miente, ésti suxetar namái cola so boca. Tamién ye típicu de los artistes orientales.

• Handstand o pinu: nesti exerciciu pártese primeramente d'una vertical invertida, onde'l contorsionista sofita sobre les sos manes pa dempués faer baxar los sos pies per delantre de la so cabeza, arquiando asina'l llombu en sentíu contrariu al habitual. Tamién ye posible realizar esti exerciciu sofitándose sobre zancos (canes). Pueden añader otros movimientos como quitar o ponese un sombreru colos pies, fumar un pitu, ponese unes gafes o llanzar una flecha con un arcu.

• Elbowstand: similar al anterior pero utilizando como base los antebrazos.

• Triple Fold o doblez triple: consideráu l'exerciciu más difícil, consiste n'adoptar la postura de cheststand y darréu arrodillarse sobre'l suelu, calteniendo la cabeza arguta y ente les rodíes.

• Headseat o sillacabeza: consiste en sentase direutamente sobre la so propia cabeza, poniendo en contautu'l traseru cola cabeza.

• Marinelli bend o dobleo Marinelli: el contorsionista muerde una barra y asina el so únicu puntu de sofitu constituyir el so dentame. Ye bien carauterísticu de los artistes orientales.

• Frontbend: al contrariu que l'anterior, esti exerciciu consiste en ser capaz de faer pasar el torso y los brazos ente les piernes del contorsionista. Esti exerciciu puede realizase de pies, y nesi casu l'artista ye capaz de ver el so propiu traseru, o sentáu, de forma qu'a cencielles asitia dambos pies tres la cabeza a manera d'almada. Esta última variación ye conocida popularmente como knot (o nuedu).

• Twist o torsión: esti exerciciu consiste en, ensin mover la metá inferior del cuerpu, ser capaz de xirar la metá cimera. Dacuando dellos artistes consiguen ángulos de xiru cimeros a los 90º y cercanos a los 180°.

• Split o separación: ye un exerciciu similar al conocíu spagat de danza clásica. El contorsionista trata d'aumentar l'ángulu d'abertura de les piernes percima de los 180°; ye frecuente ver ángulos cercanos a los 270º en munchos espectáculos.

• Cualquier postura o asana mesma del yoga. La más común ye la posición del lotu.
• Anque más frecuente ente contorsionistes amateurs, otros exercicios tán basaos na flexibilidá de los deos de les manes y les sos muñeques, ampliando'l marxe de movimientos de los mesmos.

El númberu de contorsionismo

Tolos exercicios enantes descritos exercítense dientro d'un númberu de contorsionismo, que ye una secuencia continuo y entamao de los mesmos con una duración averada de 4 o 5 minutos. Esisten bien de númberos posibles, pero los más clásicos son:

• Númberu de Pedestal: el contorsionista xubir a una plataforma d'amenorgaes dimensiones, d'aproximao 1,50 m d'altor y una base de non más de 1 m de llau, onde exercita los movimientos anteriores. Pa realizar el handstand sobre zancos, la plataforma o pedestal suel contener unu o dellos furacos onde l'artista enserta estos. Tamién pueden utilizase pa inxertar la barra que dexa realizar l'exerciciu del backbend col dentame como únicu sofitu. Esti pedestal suel tener unos pequeños pasos pa xubir, anque delles vegaes nun esisten.

Un contorsionista realizando l'actu de la caxa.

• Actu de la muñeca o doll-act: el contorsionista trata d'asemeyase a un moñecu con total flexibilidá, de cuenta qu'utiliza a otra persona que s'encarga de mover les sos estremidaes en cualquier direición, doblar en cualquier postura ya inclusive introduci-y nun bagul nuna postura inusual.
• Actu de la caxa o box-act: consideráu unu de los exercicios más difíciles, bellu y peligrosu de cuantos execútense, nél el contorsionista introducir nuna caxa (xeneralmente tresparente) de bien amenorgaes dimensiones (menos de 1 m de llau). La xeometría ye bien variada, siendo la más común un simple cubu de metacrilato, onde nun ye abondu caltener una posición fetal pa caber dafechu, siendo necesaria l'adopción de dalguna postura de les comentaes enantes. Amás de caxes, ye frecuente utilizar maletes o bagules (nel actu de la muñeca). Tamién hai númberos documentaos onde los artistes introducir en neveres o friegaplatos, cestos, etc.
• Cintes o pañuelos: el contorsionista realiza los exercicios a dellos metros d'altor, utilizando pa ello dos llargues teles que cuelguen del techu del escenariu. Tamién se denomina contorsionismo aereu o aerial contortion. Esti exerciciu corada una elevada peligrosidá pola ausencia de rede proteutora.
• En delles ocasiones tamién hai artistes que realicen exercicios de contorsionismo nel trapeciu. Nesti contestu, esiste un trapeciu especial pa contorsionistes en forma d'aru llamáu spanish web o rede española. Nél esisten dacuando elementos adicionales de sofitu como pequeños cachos de cuerda o una barra adicional.

Estos exercicios suelen realizase cuasi siempres dafechu descalzu, pa tener mayor facilidá nos movimientos.

Per otru llau, y anque munchos contorsionistes realicen los sos númberos solos, hai delles ocasiones nes que se presenten un equipu formáu por 2, 3 o más contorsionistes. Nesti últimu casu ye frecuente ver que realicen los sos exercicios utilizándose los unos a los otros como sofitu, construyendo verdaderes torres humanes.

Elementos necesarios

Pa la realización de los númberos de contorsionismo l'artista puede o bien presentar el so espectáculu utilizando namái'l so cuerpu como elementu, o bien valise de los siguientes preseos:

• Pedestal: superficie plana de madera, plásticu, metacrilato o metal, d'amenorgaes dimensiones y medianu altor. Dimensiones típiques son una superficie de 1 m² y altor de 1.5 m. Pal accesu, el contorsionista puede valise de pasos incorporaos al pedestal o bien xubir pol so propiu esfuerciu direutamente dende'l suelu.
• Zancos (canes): consisten en dos barras ríxides (de llargor variable), xeneralmente metáliques, que s'asitien en posición vertical perpendicular a la superficie o pedestal onde son inxertaes. Nel estremu contrariu tienen unua empuñadura plana y dura onde'l contorsionista asitia les sos manes pa realizar exercicios de handstand. Una variante de los zancos consiste nuna barra ríxida con una empuñadura más blanda que'l contorsionista muerde pa realizar un backbend suxetar namái cola so boca.
• Prismes: pequeñes caxines que'l contorsionista puede asitiar sobre les empuñadures de los zancos mientres realiza l'exerciciu de handstand, que típicamente apúrre-y un ayudante, y que dexen dir xubiendo progresivamente l'altor.
• Trapeciu, aru o spanish web: dexen la realización de contorsionismo aereu, a dellos metros d'altor sobre'l suelu. Nel casu del spanish web, ésti consiste nun aru con una barra asitiada cerca del so diámetru, y que xeneralmente contién una correa que'l contorsionista utiliza pa introducir un pie o una mano y realizar asina dalgún exerciciu.
• Contenedor: xeneralmente tresparente (metacrilato), onde'l contorsionista realiza'l númberu de box-act. Puede ser tamién una maleta, un bagul o cualesquier habitáculo d'amenorgaes dimensiones como un electrodomésticu convencional.
• Flores: anque ye l'elementu más típicu, tamién son válidos otros oxetos pequeños como por casu vasos. Son utilizaos polos contorsionistes pa coyer cola boca mientres realicen un backbend permaneciendo colos pies pegaos al suelu. L'oxetu asitiar ente les sos piernes nel suelu, y l'artista va progresivamente baxando en backbend hasta algamar.
• Sombreru: y otros elementos como pipes, taces, pitos, gafes... que los contorsionistes remanen mientres realicen exercicios, xeneralmente de backbend combinaos con handstand sobre zancos.

Vestuariu

Ye frecuente que los númberos de contorsionismo realícense descalzu por dellos motivos. De primeres, apurre mayor comodidá na adopción de les distintes postures; amás, contribúin na firmeza y suxeción y eviten zapicaes. D'últimes n'exercicios como box-act resulta evidente que cualquier calzáu contribúi negativamente ocupando espaciu innecesariu.

Tocantes a les vestidures, resulta típicu nos espectáculos de contorsionismo que l'artista ver con mallas afeches, tamién pa facilitar los exercicios. Amás, nel baxu del pantalón (al altor de los todíos) ye bien común qu'esista un pequeñu gordón que s'arreyar al deu mediu del pie, pa evitar que con postures invertíes los pantalones xúbanse y dexen la pierna al descubiertu, cola consiguiente molestia pa la realización del exerciciu.

Verdaes y mitos

A lo llargo de la historia, son munches les lleendes urbanes que se fueron popularizando en redol al mundu del contorsionismo. Na mayoría de los casos, la causa ye a cencielles la falta de conocencia en materies de fisioloxía y anatomía. N'otres ocasiones, son tracamundios de dellos númberos realizaos por contorsionistes con cuenta d'amontar un halo de misteriu en redol a la so figura.

• Mitu: los contorsionistes aplíquense aceites de culiebra y beben ciertos mestranzos pa ser más flexibles. Mitificado nel sieglu XIX, ye dafechu falsu, una y bones la flexibilidá estrema de los contorsionistes ye na mayoría de les vegaes frutu d'un heriedu xenéticu o un entrenamientu intensu (o dambos).

• Mitu: los contorsionistes tienen más articulaciones que les persones normales. Falsu, una y bones toles persones tienen el mesmu númberu d'articulaciones.

• Mitu: el contorsionista naz, nun se fai. Afortunadamente tamién ye falsu, una y bones ciertes persones, con un entrenamientu bien intensu, son capaces d'adquirir flexibilidá estrema. Por casu, la ximnasta rusa Alina Kabaeva cunta que nos sos entamos foi bien duru pa ella introducise nel mundu de la ximnasia rítmica pola so complexón física. Güei día ta considerada la ximnasta más flexible del mundu. Gracies al so esfuerciu mientres años Alina adquirió flexibilidá más que suficiente pa competir en grandes torneos y llegar inclusive a Atenes 2004, onde ganó l'oru.

• Mitu: el contorsionismo ye una enfermedá. Este ye un puntu bien aldericáu yá que esiste cierta enfermedá que verdaderamente, consiste que la dislocación de los güesos entá ensin la más mínima fuercia, pero como diz el puntu anterior, el contorsionista, puede crease, desafiando al cuerpu a un intensu trabayu qu'inclúi dislocaciones.

El contorsionismo na actualidá

Nos nuesos díes, el contorsionismo ye una actividá que se sigue practicando con tantu o mayor entusiasmu. La gran cantidá d'información multimedia xunto cola esistencia de foros de discutiniu qu'ufierta la rede Internet, fixeron posible que güei día sían munches les persones amateurs que s'atreven a probar ya inclusive a prauticar regularmente esti arte.

Ye posible atopar páxina web personales con fotografíes propies de contorsionistes non-profesionales, que rexistren un gran númberu de visites diariamente. En munches d'elles ye posible amás añader comentarios y suxerencies, que son estimaos polos sos protagonistes. Esisten tamién ensame de sitio web de pagu, qu'inclúin conteníos multimedia que na so práutica totalidá traten del contorsionismo femenín. Tales son los beneficios comunicativos qu'ufierta Internet, que dellos contorsionistes non-profesionales trabayen agora en sesiones fotográfiques pa estos sitios web.

Anguaño esiste un récor Guiness de permanencia dientro d'un recipiente cúbicu de metacrilato (box act) realizáu na TV alemana por Leslie Tipton, Bonnie Morgan y Daniel Browning; los trés xuntos permanecieron 2 min y 35 s nel interior del cubu.

Una de les últimes iniciatives que surdieron gracies al fenómenu d'Internet ye la posibilidá de poner en contautu a contorsionistes amateurs y profesionales de tol mundu. Nesti sentíu surdió la edición de la Convención Internacional de Contorsionismo (ICC - International Contortion Connection). Estes xornaes viniéronse celebrando dende 1998 n'Alemaña, y nos díes 26 a 28 de setiembre de 2006 celebróse en Las Vegas (EEXX) la cuarta edición de la ICC.

Estes xornaes constitúin un alcuentru ente contorsionistes profesionales y amateurs de tol mundu, qu'intercambien tou tipu d'esperiencies, entamándose tamién alderiques y un pequeñu espectáculu onde toos participen.

Contorsionismo nel Circu

Na actualidá, el Contorsionismo ye un númberu típicu nos circos alredor del mundu.

Una acróbata de Nouvelle Expérience se contorsiona en dichu actu.

Incluyendo al Cirque du Soleil, qu'inclúi esti númberu en distintos espectáculos como Nouvelle Expérience, Allegría, Kooza, los Golden Dragon Acrobats y d'antiguo en Saltimbanco, etc. Tamién cunta con una versión alternativa, la Contorsión Aérea en Seda en Quidam.

Contorsionistes célebres

Ensin dulda pueden cuntase per miles el númberu de persones qu'en tol mundu practiquen contorsionismo, tanto profesionales como amateurs. Teniendo presente l'altu grau d'espectacularidá que toos ellos consiguen, pueden numberase dalgunes de les celebridaes más conocíes:

• Madalena Stoilova: contorsionista búlgara, conocida pol famosu "MaggiBend" y "FlowerAct". Ye una de les muyeres con más flexibilidá del mundu: www.maggishow.com
• Leslie Tipton, Bonnie Morgan y Daniel Browning: esti tríu de contorsionistes superaron el so propiu récor Guiness de permanencia dientro d'un contenedor de metacrilato realizando'l númberu de box-act mientres más de 2 minutos y mediu. Amás d'axuntase pa esti eventu, toos ellos tienen el so propiu espectáculu y dalgunos participaron inclusive na gran pantalla; asina, Bonnie Morgan asumió'l papel de contorsionista en películes como Minority Report (2002) o The Ring Two (2005), amás d'otres munches series. Anque toos ellos tienen una gran flexibilidá, Leslie Tipton especializar en backbends, Bonnie Morgan en frontbends y Daniel Browning en twists'
• 'Ane Miren':contorsionista basca, de reconocíu prestíu nel mundu del circu,28 años actuando faciendo publicidá, cine, cai, teatru...anguaño dedícase a formar nueves contorsionistes cola so téunica personal.
• Kristina Kireeva: contorsionista rusa, vien de una familia dedicada por entero al mundu del circu. Anguaño trabaya en Son Amar Mallorca. Amuesa una gran flexibilidá en toa clase d'exercicios: backbends, splits, frontbends.... Amás de tener un espectáculu propiu tamién participó en numberoses sesiones fotográfiques.
• Zlata: nome artísticu de la rusa Julia Gunthel, una de les contorsionistes más famoses d'Internet, que'l so ambiente de trabayu céntrase anguaño en sesiones fotográfiques pa sitios de pagu na rede. Tien un gran repertoriu d'exercicios, amosando en toos ellos un altu grau de flexibilidá.
• Nadine Binette, Isabelle Chassé, Jinny Jacinto y Laurence Racine: grupu de contorsionistes qu'anguaño trabayen n'unu de los espectáculos itinerantes del Circu del Sol (Cirque du Soleil). El so númberu conxuntu céntrase fundamentalmente n'exercicios de backbends sobre'l suelu, destacando en concretu la realización de 4 cheststands apilándose una enriba de l'anterior formando una torre humana.
• Olga Pikhienko: ex-componente del equipu de ximnasia rítmica de l'antigua Xunión Soviética, modelu y contorsionista. Trabaya nel Cirque du soleil col so propiu espectáculu, y participó tamién como modelu en distintes sesiones fotográfiques. Amuesa una gran flexibilidá con toa clase d'exercicios; nel so númberu más conocíu realiza distintos exercicios de handstand sobre zancos (canes). Participó en distintos programes de TV (Good morning, America, 2004) y películes (The Aprentice, 2004).
• Jasmine George: contorsionista australiana, de reconocíu prestíu nel mundu del contorsionismo. Realizó fotorreportajes rellacionaos con ésti, amás d'asistir a les convenciones internacionales (ICC). Anguaño trabaya como artista de circu en Méxicu.
• Elena Lev: contorsionista rusa, mayoritariamente conocida pola so participación nel espectáculu "Allegría" del Cirque du Soleil, aportando a unu de les cares más carauterístiques del circu. Elena combina l'axilidá y l'habilidá d'un ximnasta cola flexibilidá d'un contorsionista, la maña d'un malabarista y la gracia d'una baillarina.
• Rei Patiño: Mozu d'orixe colombianu, anguaño retiráu del oficiu por problemes físicos

Ver tamién

Categoría Contorsión (n'inglés)

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Contorsionismu.

Sitio web rellacionaos col contorsionismo polo xeneral:

• Contorsion.com - Páxina de contorsionismo
• POSSIC - Páxines blanques con ensame de sitios de contorsionismo
• Ensame de fotografíes clasificaes
• Convención Internacional de Contorsionismo
• www.contortionhomepage.com - Páxina con fotografíes y un glosariu de contorsionismo
• Manual del contorsionista
• Buscador de sitio web
• Contortion pictures

Páxina web de contorsionistes profesionales:

• Madalena Stoilova
• Olga Pikhienko
• Leslie Tipton
• Daniel Browning
• Contorsionismu na Internet Movie Database (n'inglés)
• Kristina Kireeva
• Zlata
• Jasmine George

Páxines de contorsionistes non-profesionales:

• Foru de contorsionistes amateurs
• Foru amateur de contorsionismo y ballet

Referencies

• Datos: Q1327902
• Multimedia: Contortionists