Conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009
Conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009 | ||||
---|---|---|---|---|
Parte de conflicto entre Gaza e Israel (es) y Guerra subsidiaria irano-israelina | ||||
Fecha | 27 avientu 2008 → 18 xineru 2009 | |||
Llugar | Franxa de Gaza y Distritu sur d'Israel | |||
Causes | Respuesta al llanzamientu de cohetes Qassam palestinos sobre territoriu israelín.[1] | |||
Resultáu | Destrucción de la infraestructura de les ciudaes de Gaza, Jan Yunis y Rafah, invasión de la Franxa de Gaza, alto al fueu declaráu unilateralmente per dambes partes. | |||
Belixerantes | ||||
| ||||
Comandantes | ||||
| ||||
Fuercies en combate | ||||
| ||||
Baxes | ||||
| ||||
[editar datos en Wikidata] |
Plantía:Campaña Conflicto árabe-israelín
El conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009, denomináu Operación Plomo Fundíu[23] (hebréu: מבצע עופרת יצוקה) poles Fuercies de Defensa Israelinos (FDI), foi una ofensiva militar dende aire, tierra y mar,[24] precedida por una campaña de bombardéu aereu sobre la Franxa de Gaza (Territorios Palestinos), que tuvo entamu'l 27 d'avientu de 2008 y que remató'l 18 de xineru de 2009.[22] Foi dirixida contra oxetivos de la infraestructura de la organización Hamás, principalmente puertos, sedes ministeriales, cuarteles de policía, depósitos d'armes y los túneles soterraños que comunicaben la Franxa de Gaza con Exiptu.[1][25][26][27][28] El conflictu foi descritu como la "Masacre de Gaza" (n'árabe:مجزرة غزة) en dellos países y medios musulmanes.[29][30][31]
Según el gobiernu israelín, l'oxetivu de la ofensiva yera destruyir la "infraestructura terrorista" y la capacidá militar de Hamás,[1] como respuesta al llanzamientu de cohetes y proyeutiles de morteru, contra oxetivos civiles israelinos per parte de milicianos palestinos dende la Franxa de Gaza, yá que desque acabó l'altu'l fueu que precedió al conflictu hasta l'entamu de la ofensiva, más de 200 proyeutiles impactaron nel sur d'Israel.[1] El ministru de defensa d'Israel Ehud Barak declaró: "Hai un tiempu pal aselu y un tiempu pa la llucha, y agora llegó'l momentu de lluchar".[32] En cuantes que el primer ministru d'Israel, Ehud Ólmert, alvirtió de que "puede llevar tiempu, y toos y cada unu de nós tenemos de ser pacientes por qu'asina podamos completar la misión".[32]
Esti conflictu provocó'l mayor númberu de baxes nos últimos cuarenta años de conflictu árabe-israelín,[1][27] catorce d'elles israelinos, de les qu'once yeren soldaos y trés civiles. Aproximao 1 400 palestinos morrieron por cuenta de los bombardeos y los combates urbanos;[33][34][35] centenares d'ellos yeren civiles, anque esisten importantes diverxencies ente les cifres apurríes por distintes organizaciones. Según el Centru Palestín pa los Derechos Humanos, de los 1 434 palestinos finaos mientres el conflictu 960 yeren civiles, 288 d'ellos menores de dieciocho años,[36] ente que un informe presentáu pol exércitu israelín reconocía 1 166 palestinos muertos, ente 457 y 295 d'ellos víctimes civiles.[37] La organización israelina pa los derechos humanos B'Tselem cifró en 1 387 el númberu de palestinos muertos, de los que siquier 774 seríen civiles, 320 d'ellos per debaxo de los dieciocho años.[37] La Franxa de Gaza resultó seriamente estropiada y miles d'edificios fueron destruyíos, la mayor parte d'ellos residenciales.[38] Tanto les Fuercies de Defensa d'Israel como Hamás fueron acusaos de cometer crimen de guerra mientres el conflictu por distintos informes de Naciones Xuníes, Amnistía Internacional y Human Rights Watch.[39][40][41][42]
Darréu dempués del entamu de la ofensiva, los grupos armaos palestinos na Franxa de Gaza respondieron intensificando'l llanzamientu de cohetes escontra Israel, y los sos líderes fixeron llamamientos a la Tercer Intifada contra Israel y a la continuación de los atentaos suicides.[43] El sur del territoriu israelín viose sometíu a una situación de permanente alarma, y los cohetes algamaron en repitíes ocasiones les ciudaes de Sderot, Ascalón, Asdod y Beerseba, provocando la muerte d'un soldáu y trés civiles israelinos, según decenes de mancaos de distinta considerancia.[11][12][13] Tres l'entamu de la invasión terrestre sobre la Franxa, nueve soldaos israelinos morrieron en combate en distintes aiciones,[44][45] cuatro d'ellos de resultes del fueu amigo el 5 de xineru.[10] Otru soldáu israelín morrió'l 27 de xineru por cuenta de les firíes provocaes por una bomba aicionada por milicianos palestinos cerca del pasu de Kissufim.[8]
Tres la intensificación de la diplomacia nos díes previos, el 17 de xineru de 2009 el primer ministru israelín Ehud Ólmert anunció un "cese unillateral de les hostilidaes na Franxa de Gaza", con una duración de 10 díes.[46] Nesti periodu, l'exércitu israelín siguió esplegáu na Franxa, y según afirmó un altu mandu del mesmu, "si Hamás dispara contra les fuercies israelines, acutámonos el derechu de responder".[47] Tres la declaración d'alto'l fueu, dellos cohetes cayeron sobre territoriu israelín y hubo combates ente milicianos palestinos y militares israelinos nel interior de la Franxa de Gaza, que provocaron la muerte d'un ciudadanu palestín.[33]
A otru día, 18 de xineru, foi Hamás xunto con otres organizaciones palestines quien anunció un "alto'l fueu inmediato". Ésti, con una duración d'una selmana, tenía como oxetivu la retirada del exércitu israelín del territoriu gazatí, según voceros del movimientu islamista. Según un voceru del primer ministru israelín Ehud Ólmert, l'exércitu israelín nun contemplaba un calendariu de retirada mientres nun cesara'l llanzamientu de cohetes sobre'l so territoriu.[48] Finalmente y tres dellos díes de tirante aselu, los voceros de les Fuercies de Defensa d'Israel anunciaron el 21 de xineru que l'exércitu hebréu completara la so retirada de la Franxa de Gaza, retornándose al statu quo previu al conflictu y retomando Hamás el poder sobre la totalidá del territoriu gazatí.[49]
Contestu previu
[editar | editar la fonte]Gobiernu de Hamás na Franxa de Gaza
[editar | editar la fonte]Hamás ye una organización islamista palestina que'l so oxetivu ye la instauración d'un Estáu Islámicu na rexón histórica de Palestina, esto ye, no que güei son Israel y los Territorios Palestinos. Poro, Hamás nun reconoz al Estáu d'Israel nin el so derechu a esistir. La so organización ye complexa, y dientro del so senu acueye dende organizaciones benéfiques, qu'asisten a los palestinos más precisaos, hasta les Brigaes de Ezzeldin Al-Qassam, el brazu armáu de la organización, que cometió múltiples atentaos contra militares y civiles israelinos causando decenes de muertos, y que son los responsables últimos del llanzamientu de cohetes contra Israel.
Hamás tamién tien un brazu políticu, que ganó les postreres eleiciones llexislatives de Palestina de 2006 por aciu mayoría absoluta. Tres estes eleiciones, Hamás, consideráu una organización terrorista pola Xunión Europea,[50] los Estaos Xuníos,[51] Israel, Xapón,[52] Canadá[53] y Australia,[54] foi boicotiáu, dempués de lo que empecipióse una llucha ente Fatah y l'organización islamista, que terminó cola espulsión de los miembros de Fatah de la Franxa de Gaza, y tomar del control absolutu de la Franxa per parte de Hamás. Gaza y Cixordania pasaron a ser alministraos por distintos gobiernos, de Fatah el de Cixordania, y de Hamás el de la Franxa. El gobiernu d'Ismail Haniye pasó asina a alministrar de facto la Franxa, creando los sos propios ministerios y el so propiu cuerpu de policía, llamáu Fuercia Executivo, que cunta con comisaríes nos principales barrios y pueblos de la rexón costera.
Gilad Shalit
[editar | editar la fonte]Al entamu del conflictu Hamás siguía manteníendo prisioneru en Gaza a Gilad Shalit, soldáu israelín prindáu en 2006, siendo l'únicu prisioneru israelín en manes del movimientu, y unu de los trés ciudadanos israelinos — xunto a Ehud Goldwasser y Eldad Regev, que fueron deteníos por organizaciones anti-israelinos.
Gilad Shalit ye una posible pieza de negociación pa Hamás frente al gobiernu israelín, conocíu pola prioridá que pon nel rescate de ciudadanos deteníos por organizaciones anti israelinos.[55] Según publica'l Comité Internacional de la Cruz Roja, hasta'l 10 d'avientu de 2008 nun pudieren visitar a Shalit nin restablecer el contautu ente'l prisioneru y la so familia.[56]
Fuentes non oficiales del Hamás declararon que Shalit resultó mancáu nos bombardeos israelinos sobre Gaza en xineru de 2009. Dada la importancia de Shalit como pieza d'intercambiu, l'exércitu israelín tornó esta información, al empar que responsabilizó al Hamás de tolo que pudiera asocede-y al prisioneru mientres l'aición militar.[55][57] Según declaraciones del ministru de rellaciones esteriores d'Exiptu, Ahmed Aboul Gheit, Gilad Shalit taba siendo tratáu bien polos sos captores.[58] Foi lliberáu'l 18 d'ochobre de 2011.
Llanzamientu de proyeutiles
[editar | editar la fonte]El bloquéu de la Franxa de Gaza per parte d'Israel, más herméticu dende'l trunfu eleutoral de Hamás, causó un gran sufrimientu a la so población, incluyendo periódiques muertes d'enfermos que nun pudieron ser atendíos na Franxa, daes les sos faltes. Igualmente amenorgó l'ingresu d'armamentu que d'otra forma sirviría pa efectuar ataques contra la población israelina.[59] Amás, Gaza sufrió tamién distintos bombardeos per parte de les Fuercies de Defensa d'Israel [ensin referencies]. Pela so parte, distintes organizaciones palestines de Gaza amosaron la so oposición a Israel llanzando mientres los 8 años previos a la operación Plomu Fundíu,[60] cohetes de desigual potencia y eficacia, en concencia con una capacidá mortífera enforma menor comparada cola potencia militar israelina. El gobiernu israelín afirmó que'l llanzamientu de cohetes Qassam per parte de Hamás y otres organizaciones palestines contra'l sur d'Israel yera la causa principal pa llanzar la so ofensiva militar contra la Franxa de Gaza.[1] Los Qassam son cohetes simples d'aceru, con menor capacidá destructiva y puntería qu'otros cohetes como los Katyushes, conocíos por ser usaos por Hezbolá mientres la Guerra d'El Líbanu de 2006. Según el Ministeriu d'Asuntos Esteriores d'Israel, los cohetes Qassam mataron a 16 persones dende xunu de 2004 hasta l'entamu de la ofensiva.[61]
N'Israel, el llanzamientu de cohetes contra'l sur del so territoriu ye una tema sobre'l que la sociedá atópase especialmente concenciada. Dende xineru de 2008 hasta l'entamu de los bombardeos, unos 3 000 cohetes llanzaos dende la Franxa de Gaza impactaron en territoriu israelín. Estos llanzamientos provocaron la muerte de 4 persones y mancaes de distinta considerancia a otres 270. Les ciudaes más afeutaes pol impautu de cohetes son aquelles más próximes a la Franxa de Gaza, fundamentalmente Sderot y Ascalón, anque tamién Asdod y Netivot.[62]
L'entamu de los llanzamientos
[editar | editar la fonte]Los Qassam empezaron a ser utilizaos polos militantes palestinos dende 2001, anque'l so llanzamientu aumentó a partir de 2006, tres la victoria de Hamás nes eleiciones llexislatives. En setiembre de 2007 Israel declaró "entidá contraria" a la franxa de Gaza de resultes del llanzamientu de cohetes, lo qu'implicaba la posibilidá de cortar a la Franxa'l suministru d'agua, combustible o lletricidá (aición prohibida pola Convención de Xinebra)[ensin referencies]. Per otra parte, esiste'l derechu llexítimu a la resistencia contra l'ocupante, según el derechu internacional.[63] Esta decisión provocó l'empeoramientu de la situación na Franxa, según l'aumentu de los llanzamientos de cohetes escontra Israel.[64][65] El gobiernu y la población palestina recurrió al contrabandu pa llograr l'accesu a alimentos, combustibles, melecines y armes. Con esti oxetivu escaváronse centenar de túneles so la frontera de la franxa de Gaza y Exiptu.
En referencia a los Qassam, Giora Eiland, ex-direutor del Conseyu de Seguridá Nacional d'Israel, comentaba n'avientu de 2007 pa un reportaxe de la BBC: "La so fuercia ta xustamente na so debilidá"[ensin referencies]. Eiland sostenía que la inefectividad de la defensa frente a esti tipu de cohetes ye "un problema teunolóxicu, non operativu nin d'intelixencia", amestando que nun esiste un mediu nel mundu que pueda alcontralos a tiempu y destruyilos: "Cuanto más primitivu ye'l cohete, más difícil ye interceptalo y alteriar la so aición". Mientres la teunoloxía nun ufierte una solución pa protexese de los ataques, Eiland consideraba dos opciones: bien conquistar el territoriu o bien "crear una situación na que l'otru llau nun ye que nun pueda disparar sinón que nun quiera, que decida que nun-y convien", opinión compartida pol xeneral israelín retiráu Yaakov Amidror, ex-comandante del Colexu Cimeru de Seguridá Nacional, poniendo l'exemplu de Cixordania: "D'ellí nun disparen Qassams, porque nós controlamos el territoriu y nun dexamos que naide produza los cohetes nin los dispare". Pero Amidror almitía que la conquista d'una parte de la Franxa de Gaza ye "una decisión muncho más complexa" tantu política y militar como internamente, tres la retirada de Gaza. "Nun toi seguro de que non vaya a decidise eso, pero esta opción tien series dificultaes".[66]
La tregua de xunu de 2008 y la intensificación del conflictu
[editar | editar la fonte]Tres llargues conversaciones y negociaciones, y cola mediación del gobiernu exipciu,[67] en xunu de 2008, Israel y Hamás llegaron a un alcuerdu pa caltener una tregua mientres 6 meses. Según señalaba la BBC, Israel deseyaba detener los llanzamientos de cohetes, y Hamás deseyaba un periodu d'aselu pa consolidar el so gobiernu[68] y posiblemente instaurar un Estáu palestín nos Territorios Ocupaos, incluyendo Xerusalén, según les fronteres establecíes en 1967.[69] Exiptu paecía ser la opción de mediación perfecta; caltién estreches rellaciones cola ANP y con Israel, y por cuenta de la proximidá de Gaza con Exiptu ta obligáu a tener rellaciones con Hamás.[67]
Funcionarios israelinos indicaron que se punxeren 3 condiciones per parte d'Israel: cese total de les hostilidaes, qu'acabara'l contrabandu d'armes dende Exiptu a Gaza y que s'empecipiaren aiciones que conduxeren a la lliberación de Gilad Shalit, el soldáu israelín prindáu por milicies palestines 2 años tras. Dende Hamás esperaben que'l cese del fueu llevara a l'apertura de cruces de frontera ente la Franxa ya Israel, p'aumentar la entrada de provisiones a Gaza, y esperaben que dexara la continuación de conversaciones sobre intercambiu humanitariu de prisioneros, ente los militantes palestinos deteníos n'Israel y Gilad Shalit.[70] Cola tregua, dambes partes comprometer a cesar les hostilidaes y a reabrir progresivamente les fronteres pa dexar el pasu de productos de primera necesidá.[71] Nenguna de les dos partes cumplieron a posteriori colos requerimientos que roblaren, y tantu l'Exércitu israelín como Hamás acusáronse mutuamente de violar l'altu'l fueu.
- Israel siguió coles sos incursiones militares na Franxa de Gaza, que producieron la muerte d'unos 20 palestinos, na so mayoría estremistes, anque dos de los cualos yeren neños.[72] El bloquéu sobre Gaza caltúvose, con enllargaos cortes de la lletricidá y gas, incumpliendo la progresiva apertura de fronteres apautada na tregua.[73] Mientres el tiempu que duró la tregua, l'Exércitu israelín aprovechó pa preparar la posterior ofensiva, como se fadría públicu más tarde.[74] La llegada de camiones con ayuda humanitaria pa la población palestina dexar con cuentagotes.[72]
- Hamás y el restu d'organizaciones armaes palestines siguieron col llanzamientu de cohetes al sur d'Israel. Les Brigaes Izz-al-din al-Qassam de Hamás y les Brigaes Al-Quds de la Yihad Islámica Palestina reconocieron aprovechar la tregua pa entrenase y axenciar armamentu por aciu el contrabandu al traviés de los túneles so la frontera ente Gaza y Exiptu.[75][76] Esto ye, los israelinos nun cumplieron cola tregua y otros grupos palestinos, con más llindada capacidá mortífera, tampoco. Mientres l'altu'l fueu dispararon unos trescientos venti proyeutiles, ente cohetes y fueu de morteru, que nun producieron nenguna víctima mortal israelina anque sí dellos mancaos;[77] otra manera, por cuenta de la falta de puntería de los Qassam, algamaron una casa palestina matando a dos neñes a mediaos d'avientu.[1]
Amnistía Internacional criticara'l comportamientu de dambes partes nun informe a principios d'avientu: "les fuercies israelines mataron a unos 20 palestinos, na so mayoría estremistes, pero tamién dos neños, n'ataques aéreos y d'otru tipu dende'l 4 de payares." Per otru llau, "los grupos armaos palestinos volvieron a entamar los disparos de cohetes dende Gaza contra ciudaes y pueblos israelinos cercanos, y mancaron a dos civiles y dellos soldaos israelinos." Ante esta situación, Donatella Rovera, investigadora d'Amnistía Internacional sobre Israel y los Territorios Palestinos Ocupaos, manifestó'l so repulsa frente a cualquier ataque contra civiles: "Les fuercies israelines y los grupos armaos palestinos tienen de cesar de momentu los ataques y les aiciones que ponen en peligru la vida de la población civil de Gaza y del sur d'Israel."[72]
Bloquéu de Gaza
[editar | editar la fonte]La entrada de mercancíes, incluyendo alimentos, medicines, materies primes y carburante, según los suministros de lletricidá y agua, y el movimientu de persones ente la Franxa de Gaza y l'esterior tuvieron controlaos y llindaos pol gobiernu israelín los 18 meses previos al bombardéu, política que foi criticada como una estratexa pa desacreditar al gobiernu de Hamás frente a los palestinos por delles ONGs pro-derechos humanos, que'l 6 de marzu de 2008 presentaron un informe nel que consideraben que la situación de la población de la Franxa de Gaza yera la peor dende la Guerra de los Seis Díes. Según el mesmu informe, "L'aislamientu y la probeza tán xenerando un aumentu de los niveles de violencia polos cualos tanto palestinos como israelinos tán sufriendo les consecuencies." L'observatoriu de la ONX pa los derechos humanos pidió que se llevantara'l "estáu de sitiu" y reabriérase el pasu d'alimentos, medicines y carburante.[78] Amnistía Internacional reportó que la situación taba agravándose na Franxa y que yera la peor "dende l'empiezu de la ocupación israelina" faía 40 años.[79]
A principios de 2008, les autoridaes de Hamás xunto cola población civil baltaron en dellos puntos la frontera ente Gaza y Exiptu, coles mires de consiguir comida, combustible y bienes de primera necesidá.[80] El sofitu popular a Hamás creció cola carestía, polo que'l gobiernu israelín decretó un altu'l fueu y llevantó parcialmente'l bloquéu en ciertos momentos pa dexar la entrada de bienes de primera necesidá pa la población. Según informa Amnistía Internacional, la rotura de dichu alto'l fueu'l 5 de payares intensificó'l bloquéu, amenorgando los suministros d'ayuda humanitaria y artículos de primera necesidá a una pinga intermitente. Les cortes d'enerxía afecten tolos aspeutos de la vida: les infraestructures d'agua y saneamientu deteriórense y los hospitales nun pueden caltener servicios esenciales.[72]
El día anterior al bombardéu, Israel dexara la entrada de dellos camiones na Franxa de Gaza,[81] col fin de despintar la operación a Hamás dexando'l suministru de medicines, combustible y alimentu a la población.[74]
Implicaciones polítiques
[editar | editar la fonte]Según dellos medios y organizaciones, esta ofensiva atoparíase enmarcada na pre campaña de les eleiciones a Primer Ministru d'Israel que se van celebrar el 10 de febreru de 2009,[82][83] y qu'enfrenta, como principales favoritos, a Tzipi Livni, ministra d'esteriores israelín; y a Benjamín Netanyahu, del partíu opositor Likud. Según apurrió El País, los llanzamientos de cohetes dende la Franxa de Gaza causaron que la intención de votu fórase inclinando escontra'l Likud, fechu que provocó respuestes cada vez más dures per parte de Livni y Netanyahu.[84] Hasta que'l gobiernu nun endurecer el so discursu, el líder de la oposición encabezaba llargamente les encuestes con una diferencia que s'estrechó.[83] Según un sondéu publicáu pol diariu "Hai'aretz" el 1 de xineru de 2009, el Partíu Llaborista israelín yera'l principal ganador de la guerra contra Hamás. El so líder, el ministru de Defensa Ehud Barak, consiguiría grandes llogros según el sondéu. Tamién la ministra d'esteriores, Tzipi Livni y el líder de la oposición, Netanyahu gociaben de mayor respaldu ente los israelinos. Pela cueta , delles formaciones ecoloxistes y d'izquierdes, como'l partíu Meretz manifestaron el so refugu.[85]
Per otru llau, la posible medrana israelina a una política más relaxada escontra Hamás per parte de Barack Obama cuando seya investido presidente, fixo considerar a dellos medios qu'esti ataque planiárase pa evitar que'l nuevu gobiernu estauxunidense tenga capacidá de reaición.[83][84] Obama sicasí nun quixo faer comentarios sobre la operación, anque dixo qu'Israel ye "unu de los nuesos grandes aliaos, el más importante na rexón", y va trabayar de cerca con ellos, de forma "que se promueva la causa de la paz", pa lo que va ser precisu tamién trabayar colos palestinos.[86]
Planificación y oxetivos
[editar | editar la fonte]La planificación de la operación en sí empecipióse más de seis meses primero que finalmente fuera executada, ya incluyó una gran operación d'intelixencia pa desactivar los oxetivos de seguridá de Hamás. Llegó al escritoriu del ministru de defensa, Ehud Barak, pa la so aprobación el 19 de payares, anque nun foi sinón hasta'l 18 d'avientu que s'axuntó col primer ministru, Ehud Ólmert, p'aprobar la mesma; darréu retrasóse con cuenta de ver cómo reaccionaría Hamás dempués de la expiración del alto'l fueu.[74]
El 24 d'avientu el gabinete israelín axuntóse col enfotu de aldericar la yihad global, pero en realidá axuntar pa falar de la operación propuesta, que s'aprobó por unanimidá.[74] La ministra de rellaciones esteriores, Tzipi Livni, informó al presidente d'Exiptu, Hosni Mubarak, de la decisión en El Cairu.[74] Finalmente, una xunta final de los xefes de defensa ya intelixencia llevar a cabu na mañana del 26 d'avientu, siguida d'una xunta ente Olmert, Livni y Barak.[74] Diose la orde definitiva pal funcionamientu de la Fuercia Aérea Israelina, y mientres esa mesma nueche y la mañana del 27 d'avientu informar de la decisión tomada a diversos dirixentes políticos israelinos.[74]
Delles aiciones tomar pa engañar a Hamás, ente elles la reapertura de les cruces de frontera'l día 26 y l'anunciu de que les deliberaciones sobre'l cursu d'aición a tomar siguiríen el 28 d'avientu.[74]
Los oxetivos de los bombardeos israelinos tán rellacionaos con tola infraestructura, tanto militar como civil, de Hamás, y el so Gobiernu na Franxa de Gaza. El Gobiernu de Hamás cunta con un cuerpu propiu de policía, denomináu Fuercia Executivo, que dispón de comisaríes nos barrios de les principales ciudaes de Gaza. Esti cuerpu foi unu de los primeros oxetivos de los bombardeos, que destruyeron la práutica totalidá de les comisaríes, y provocaron la muerte del xefe principal de Fuercia Executivo, xeneral Tawfik Jaber.[1] Tamién fueron bombardiaes les sedes ministeriales, la oficina del Primer Ministru Ismail Haniye, según les cases particulares de les principales personalidaes de la organización. Ye de destacar que, hasta'l momentu, nun se reconoció la baxa de nenguna de diches personalidaes, pos s'envalora que s'atopen ocultes de los bombardeos n'abellugos. Los bombardeos sobre comisaríes de policía y cases particulares dexaron sicasí un importante saldu de víctimes civiles, pos xeneralmente atópense en barrios densamente poblaos.[87]
Nel segundu día d'ofensiva, Israel bombardeó los túneles soterraños que comuniquen la Franxa de Gaza con Exiptu pos, según les fuercies israelines, podríen ser utilizaos pal contrabandu d'armes y esplosivos, ya inclusive de persones pa entrenar como suicides.[88] Tamién fueron bombardiaes hasta agora seis mezquites, pos según Israel, yeren utilizaes pa "actividaes terroristes".[26][89] La Universidá Islámica de Gaza según los sos edificios dependientes, considerada unu de los símbolos del poder de Hamás, foi bombardiada porque, acordies con información d'intelixencia arrexuntada poles FDI y el Shin Bet, taba utilizándose como un llaboratoriu pa desenvolver armes químiques, cohetes y esplosivos. Tamién fueron bombardiaos dellos edificios nos que l'exércitu israelín consideraba qu'había arsenales d'armes o cohetes, o acovecíen actividaes rellacionaes colos grupos armaos palestinos,[90][25] ente los que s'atopen un polideportivu y dellos campos d'entrenamientu de Hamás.[87] El sestu día de bombardeos, Israel atacó l'edificiu del Conseyu Llexislativu Palestín en Gaza, que ye la sede del poder llexislativu na Franxa de Gaza.[91]
Armamentu
[editar | editar la fonte]Pa entender el distintu calter d'armamentu utilizáu per dambes partes, ye necesariu entender el conceutu de conflictu asimétricu, nel que los bandos que s'enfrenten nun son necesariamente dos exércitos. Nesti conflictu enfréntense'l exércitu israelín contra la organización islamista Hamás, que cunta con un brazu armáu, les Brigaes de Izz ad-Din al-Qassam, según otres organizaciones armaes palestines como la Yihad Islámica, que tamién combaten contra Israel.
Armamentu del exércitu israelín
[editar | editar la fonte]L'exércitu israelín ye consideráu l'exércitu más poderosu y tecnológicamente avanzáu d'Oriente Mediu, y unu de los más avanzaos del mundu. El so armamentu ye principalmente tantu de fabricación d'Estaos Xuníos como mesma, pos la importante industria armamentística del país desenvolvió gran cantidá de proyeutos en materia d'aviones de vixilancia y combate, tanques, etc.[5]
Los principales preseos bélicos utilizaos pola Fuercia Aérea Israelina pal bombardéu sobre la Franxa de Gaza fueron dos, de fabricación estauxunidense dambos: l'avión cazabombardero F-16 y el helicópteru d'ataque AH-64, más conocíu como Apache. Dambos fueron utilizaos pa bombardiar los distintos oxetivos del exércitu israelín dende l'aire, ensin necesidá por tanto d'entrar en combate direutu coles Brigaes de Ezzeldin Al-Qassam de Hamás. Tamién fueron utilizaos a lo llargo de tol conflictu aviones ensin tripular, que la so misión principal consistía en xixilar día y nueche los posibles oxetivos del exércitu.
L'exércitu israelín esplegó a lo llargo de tola frontera cola Franxa de Gaza delles decenes de carros de combate Merkava, en previsión d'una ofensiva terrestre, que finalmente empezó l'octavu día de conflictu.[92][93]
Según delles fontes, ente elles el diariu israelín Haaretz, produciríense ataques israelinos con bombes de recímanu[94][95](armamentu illegal según la Convención de Dublín que, sicasí, nun roblaron nin Israel nin EEXX).[96] Sicasí, non toles fontes coinciden na identificación de bombes de recímanu en diches imáxenes, suxiriendo pela cueta que se traten de bengalas de fósforu blancu, bien usaes como axente incendiariu o bien como pantalla de fumu. Miembros de la organización Human Rights Watch afirmaron reparar signos induldables del usu del mesmu: "Tamos seguros al 100% de que l'Exércitu israelín emplega fósforu blancu".[97] La organización Amnistía Internacional tamién aseguró atopar pruebes del so usu al aportar dalgunos de los sos miembros a la ciudá de Gaza al declarase la tregua.[98] El so usu como arma ta prohibíu nel Tratáu de Xinebra de 1980, polo que de confirmase'l so emplegu tratar d'un crime de guerra.[99]
L'exércitu israelín, sicasí, aseguren que lo utilicen como "cortina de fumu". Un militar israelín afirmó: "La combinación d'efectos ente'l fueu y el fumu, y en dellos casos el terror que trai la esplosión en tierra, llevar a salir de los sos furacos, de manera que ye posible matalos con esplosivos"[100]
El 1 de febreru de 2010 los diarios del mundu publicaron a la confirmación d'esti barruntu. Israel almitió utilizar esta arma química prohibida en siquier dos oportunidad, una d'elles contra l'únicu molín fariñeru de Gaza ("lleváu a cabu col propósitu de nega-y la subsistencia a la población civil", según el informe Goldstone)[101] y l'otru contra l'hospital d'Al-Quds, onde se debió sacupar a tolos pacientes.[102]
Amás del fósforu blancu, l'exércitu israelín utilizó en zones civiles densamente poblaes de Gaza otres armes, como les flechillas: diminutos dardos de metal encapsulados en proyeutiles de 120 mm, que al esplotar nel aire esparcen ente cinco mil y ocho mil flechillas nun arcu de trescientos metros d'anchu per cien metros de llargu, según afirma Amnistía Internacional nun comunicáu. Les flechillas tán diseñaes pa enfusar en zones de vexetación trupa, y nunca tienen d'utilizase en zones civiles urbanizaes. Diz tamién AI que l'exércitu israelín lleva dellos años utilizando flechillas en Gaza con regularidá.[103]
Dos médicos noruegos que trabayaron na Franxa de Gaza acusaron al exércitu israelín d'utilizar na ofensiva una arma esperimental denominada Esplosivos de Metal Inerte Mestu, DIME nes sos sigles n'inglés, amás d'utilizar compuestos químicos a base de tungsteniu, lo que provoca un bien alto poder esplosivu. Estos médicos sostuvieron la so acusación basándose nes mutilaciones de los cuerpos qu'esaminaron mientres el so trabayu nel hospital Al-Shifa de la Franxa, afirmando qu'había "claros nicios" de que fueren atacaos con esti tipu d'armamentu. "Hai un fuerte barruntu de que Gaza ta siendo usada como llaboratoriu de pruebes pa nueves armes", señalaron.[104]
La Marina d'Israel tamién llevó a cabo operaciones contra'l territoriu de la Franxa de Gaza. Concretamente, atacaron la llinia costera de la Franxa, y según Hai'aretz, collaboraríen nos ataques contra otru tipu d'oxetivos por aciu sistemes de misiles tierra-tierra y el sistema d'armamentu de proximidá Typhoon.[105]
Armamentu de les organizaciones palestines
[editar | editar la fonte]El armamentu del que disponen Hamás y demás grupos armaos palestinos ye fundamentalmente consecuencia del contrabandu o a fabricación artesanal. Nesti conflictu, l'armamentu más utilizáu fueron los cohetes Qassam, cohetes simples d'aceru que se fabriquen de forma casera y que cunten con un algame y puntería bien llindaos. Tamién entraron, al traviés de la frontera con Exiptu y de forma clandestina, cohetes Katyusha y Grad de fabricación rusa y china, que cunten con mayor capacidá ofensiva, rangu d'algame y puntería que los Qassam. Dellos cohetes d'esti tipu llegaron a cayer a unos 20 quilómetros de Tel Aviv, lo que provocó l'alarma en parte de la población israelina.[106]
Amás de cohetes, los grupos armaos palestinos cunten con dellos tipos de morteros de baxa puntería, producíos n'almacenes y fábriques propies, como'l denomináu "Sariya-1", que cunta con un algame d'unos 15 quilómetros. Según delles informaciones, mientres el periodu de bloquéu israelín de la Franxa de Gaza podríen entrar polos túneles que xunen la Franxa con Exiptu morteros ameyoraos de fabricación iranina.
El día 2 de xineru, fíxose públicu que l'exércitu israelín reconociera nun informe internu, según Hai'aretz, haber sobreestimado la intensidá de llanzamientu de cohetes per parte de los grupos armaos palestinos sobre'l sur d'Israel, anque tarrecen que "lo peor tea por llegar". Según esta información, la capacidá bélica de Hamás "nun puede ser comparada" cola de Hezbolá, organización xiina cola que l'exércitu israelín caltuvo la Guerra d'El Líbanu de 2006.[107]
Desarrollu
[editar | editar la fonte]Primer día: 27 d'avientu
[editar | editar la fonte]El 27 d'avientu l'exércitu israelín empecipió por sorpresa'l so ofensiva sobre la Franxa de Gaza. El conflictu empezó con intensos bombardeos sobre les ciudaes de Gaza, Rafah y Jan Yunis. Los oxetivos principales de los bombardeos fueron los ministerios de l'Autoridá Nacional Palestina en Gaza, controlaos por Hamás, y les comisaríes de Fuercia Executivo, la policía creada por Hamás. Producióse unu de los ataques más sangrientos de la ofensiva: unos cuarenta persones, ente miembros del cuerpu de policía y familiares, morrieron en siendo atacáu'l cuartel xeneral de Fuercia Executivo en Ciudá de Gaza cuando se producía la ceremonia de graduación del nuevu personal. Ente ellos atopábase Tawfiq Jaber, responsable de Fuercia Executivo na Franxa de Gaza. La primer folada de bombardeos acabó cola destrucción de los sos oxetivos nunos 4 minutos,[108] y morrieron unos 225 palestinos, ente civiles y miembros de Hamás.[109]
Segundu día: 28 d'avientu
[editar | editar la fonte]L'oxetivu principal de los bombardeos fueron los túneles que trescurren so la Ruta Philadelphi, utilizaos según Israel polos milicianos palestinos pal suministru y contrabandu d'armes; tamién foi bombardiada la Universidá Islámica de Gaza, símbolu del poder de Hamás na Franxa, según instalaciones policiales y de seguridá de Hamás, carreteres y campos d'entrenamientu de la organización islamista. L'impautu d'un misil israelín contra una casa en Jabalia produció la muerte de cinco neñes.[110]
El Gobiernu israelín aprobó la movilización de 6 500 reservistas, en preparación de la posterior ofensiva terrestre.[25]
Tercer día: 29 d'avientu
[editar | editar la fonte]Los milicianos palestinos amontaron significativamente el llanzamientu de cohetes contra territoriu israelín. Trés israelinos, toos ellos civiles, morrieron de resultes de les firíes sufiertes pol impautu de los cohetes en Ascalón, Nahal Oz y Asdod.
Les autoridaes israelines ordenaron a los periodistes que "abandonaren les árees colindantes a la zona", que fueron declaraes "zona militar zarrada", estendiéndose ente dos y cuatro quilómetros más allá de Gaza. Miles de soldaos israelinos y de carros de combate Merkava asitiáronse en redol a la frontera cola Franxa de Gaza, en previsión de la invasión terrestre que se produciría más palantre.[111]
Cuartu día: 30 d'avientu
[editar | editar la fonte]Los principales oxetivos de los bombardeos israelinos fueron edificios del gobiernu, campos d'entrenamientu y les cases particulares de miembros destacaos de Hamás.[87] L'exércitu israelín atacó al barcu xipriota Dignity, que tresportaba 4 tonelaes d'ayuda humanitaria a la Franxa de Gaza. Según un tripulante, un barcu israelín "topetó al "Dignity" ensin alvertencia previa", anque dende Israel díxose que se-y fixeron alvertencies per radio que nun fueron respondíes dende'l Dignity.[112] Finalmente'l barcu averiáu atracó na ciudá libanesa de Tiru.[113]
Les Brigaes de Izz ad-Din al-Qassam siguieron llanzando cohetes contra Israel. Dos d'ellos impactaron en Beerseba, el puntu más alloñáu alcanzáu hasta entós por un cohete dende la Franxa de Gaza.[114]
El secretariu xeneral de Naciones Xuníes y los ministros d'asuntos esteriores de la Xunión Europea, Rusia y Estaos Xuníos (miembros del Cuartetu de Mediadores pa Oriente Próximu) solicitaron a les partes un "alto'l fueu inmediato", que foi refugáu darréu tantu per Israel como por Hamás.[115]
Quintu día: 31 d'avientu
[editar | editar la fonte]Exiptu cerró'l pasu de Rafah primeramente al bombardéu del exércitu israelín de la zona, tratando de destruyir los túneles soterraños que comuniquen la Franxa de Gaza y Exiptu. Tamién fueron bombardiaos oxetivos que yá lo fueron n'anteriores ataques, como la oficina del Primer Ministru, la sede del Ministeriu d'Interior, amás d'una casa particular nel campu de refuxaos de Jabalia, una mezquita, campos d'entrenamientu y posibles zones de llanzamientu de cohetes contra Israel.[116]
Unos 50 cohetes cayeron sobre territoriu israelín; dos d'ellos, del tipu Grad, algamaron de nuevu la ciudá de Beerseba, ensin provocar mancaos.[117][118]
Sestu día: 1 de xineru
[editar | editar la fonte]Un asesinatu estraxudicial lleváu a cabu en Jabalia pol exércitu israelín acabó cola vida de Nizar Rayyan xunto a los sos cuatro esposes y 10 de les sos 12 fíos. Rayyan yera consideráu unu de los máximos dirixentes de Hamás na Franxa de Gaza, según un representante del sector más duru de la organización islamista, partidariu de la continuación de los atentaos suicides contra Israel.[119]
Tamién fueron bombardiaos otros edificios, mezquites y cases particulares na Ciudá de Gaza, causando decenes de muertos. El Conseyu Llexislativu Palestín en Gaza, máximu órganu de representación palestín, foi tamién oxetivu de los bombardeos. Per primer vegada dende l'empiezu de la ofensiva, producióse una incursión terrestre de tropes israelines en territoriu gazatí, que s'enfrentaron con miembros de les Brigaes de Izz ad-Din al-Qassam nel nordeste de la Franxa.[20][91]
Séptimu día: 2 de xineru
[editar | editar la fonte]Per primer vegada dende l'entamu de la ofensiva, l'exércitu israelín dexó la salida de persones del interior de la Franxa. Unes 300 persones, principalmente palestinos con doble nacionalidá, salieron de la Franxa de Gaza al traviés del pasu de Erez.[120]
Los oxetivos de los bombardeos fueron principalmente viviendes de los principales miembros de Hamás, anque tamién foi bombardiada una mezquita que según Israel yera utilizada como almacén d'armamentu.[121]
Tres la muerte'l día anterior d'unu de los sos líderes, Hamás llamó a la población palestino y árabe a un "día de cólera" contra Israel. El ministru israelín de Defensa Ehud Barak ordenó'l zarru de los pasos fronterizos ente Israel y Cixordania, y la policía israelina dispunxo l'estáu d'alerta por medrana a les protestes de la población árabe israelín.[121] Miles de palestinos manifestar en Cixordania, en Ramala y en Xerusalén Esti, llanzando piedres contra les fuercies de seguridá, quien respondieron con gas lacrimógeno contra los manifestantes.[122] Hubo tamién protestes n'otros puntos d'Oriente Mediu y dellos países asiáticos musulmanes.[123]
Octavu día: 3 de xineru
[editar | editar la fonte]Los bombardeos del exércitu israelín provocaron la muerte d'Abu Zakaria al-Jamal, comandante de les Brigaes de Izz ad-Din al-Qassam; un avión israelín bombardeó el coche nel que circulaba, na ciudá de Gaza.[124] Un misil llanzáu dende un avión israelín impactó sobre la Mezquita Ibrahim al-Maqadna en Beit Lahiya mientres los rezos de la mañana, cuando unos 200 palestinos taben orando nel so interior.[125][126] Trenta persones, incluyíos seis neños, morrieron, y decenes de persones resultaron mancaes de distinta considerancia. L'exércitu israelín había bombardiáu primeramente otres mezquites n'afirmar que Hamás escondía cohetes y armamentu, pero l'ataque contra la Mezquita Ibrahim al-Maqadna foi la primer vegada na qu'Israel bombardeó una mezquita mientres se rezaba nel so interior.[126][127]
Les tropes israelines aparcaes en redol a la frontera cola Franxa de Gaza empezaron a disparar un fuerte fueu d'artillería contra oxetivos del interior de la Franxa, preludiu definitivu del entamu de la ofensiva terrestre sobre territoriu gazatí. Carro de combate, vehículos militares y unidaes d'infantería, escoltaos por helicópteros Apache entraron nel nordeste de la Franxa de Gaza, tres lo que se produció un fuerte intercambiu de fueu con militantes de les Brigaes de Izz ad-Din al-Qassam y otros grupos armaos palestinos, que provocó la muerte de decenes de milicianos palestinos.[128][129]
Novenu día: 4 de xineru
[editar | editar la fonte]Unidaes de tierra del exércitu israelín avanzaron con unos 10 000 efectivos en redol a Ciudá de Gaza, abarganando la capital del territoriu costeru ya incomunicando el norte de la Franxa del sur.[44] Mentanto los bombardeos sobre Gaza prosiguieron, impactando sobre unos sesenta oxetivos rellacionaos cola infraestructura de Hamás, matando a tres miembros destacaos de les Brigaes de Izz ad-Din al-Qassam, milicianos y civiles.[130]
Fuertes enfrentamientos ente les tropes israelines y los milicianos palestinos nel nordeste de la Franxa de Gaza, cerca del campu de refuxaos de Jabalia, provocaron la muerte de delles decenes de milicianos palestinos.[131] Un soldáu israelín morrió y otru resultó mancáu grave nestos enfrentamientos, y otros trenta soldaos resultaron mancaos de diversa considerancia.[132]
Décimu día: 5 de xineru
[editar | editar la fonte]Un ataque aereu israelín contra dos ambulancies en Gaza acabó cola vida de cuatro paramédicos que treslladaben a los mancaos de la ofensiva israelina;[133] Dellos obuses cayeron sobre cases particulares, provocando la muerte de families enteres, incluyendo dellos neños.[134][135]
El bombardéu d'una casa nel barriu de Zeitun, na que'l día anterior abellugárense 110 palestinos per orde de miembros del exércitu israelín, provocó la muerte de siquier trenta d'ellos.[136] responsables del exércitu israelín afirmaron desconocer l'incidente y si dichu inmueble foi bombardiáu.[137] L'altu comisionado de Naciones Xuníes pa los derechos humanos Navi Pillay declaró que dichu incidente sería la base pa una investigación sobre posibles "crímenes de guerra".[137]
Cinco soldaos israelinos morrieron en distintos incidentes: un oficial finó y cinco soldaos resultaron mancaos nos combates na ciudá de Gaza, trés morrieron pola mor del fueu amigo nel campu de refuxaos de Jabalia, y otru más morrió n'otru incidente producíu pol fueu amigu pela redolada de Beit Hanun.[10]
La misión diplomática de la Xunión Europea encabezada por Nicolas Sarkozy, Javier Solana y la Presidencia Checa de la Xunión Europea nun consiguió llograr un compromisu de les partes p'algamar un altu'l fueu.[138]
Oncenu día: 6 de xineru
[editar | editar la fonte]Dos escueles de l'Axencia de Naciones Xuníes pa los Refuxaos de Palestina n'Oriente Próximu en Gaza, nes que s'abellugaben centenares de palestinos civiles, fueron algamaes pola artillería del exércitu israelín, produciendo 43 víctimes.[139] Na escuela d'Al-Fakhoura finaron siquier cuarenta persones, y delles decenes resultaron mancaes, según fontes médiques palestines. Un voceru del exércitu hebréu afirmó que dende l'interior de la escuela dispararon proyeutil de morteru contra posiciones del exércitu antes del ataque contra la escuela, anque nun s'amosó evidencia d'ello.[139][140][141]
Un soldáu israelín del cuerpu d'inxenieros morrió y otros cuatro resultaron mancaos nel norte de la Franxa por cuenta de un ataque de milicianos palestinos mientres s'atopaben patrullando.[45] En completando'l sitiu a Ciudá de Gaza, los carros de combate israelinos estrecharon el cercu en redol a les ciudaes de Jan Yunis y Deir al-Balah, nel sur de la Franxa.[10]
Docenu día: 7 de xineru
[editar | editar la fonte]El presidente exipciu Hosni Mubarak y el francés Nicolas Sarkozy presentaron un plan pa un altu'l fueu ente les partes, que foi apadrináu per dellos países y organizaciones internacionales. Israel afirmó que "hai un alcuerdu sobre los principios pero inda hai que treslladalos a la práutica", ente que Hamás declaró que'l plan presentáu "ta entá en discutiniu".[142]
El Gobiernu d'Israel manifestó la so intención de detener acaldía los sos ataques ente les 11:00 y les 14:00 GMT pa dexar l'accesu d'ayuda humanitaria a la población palestina; Hamás anunció hores dempués que detendría los llanzamientu de cohetes contra Israel nel mesmu intervalu de tiempu. La población palestina aprovecharía dichu intervalu de tiempu pa faer atroxu de productos básicos.[143]
Decimotercer día: 8 de xineru
[editar | editar la fonte]Per primer vegada dende l'entamu del conflictu, cayeron cohetes sobre'l norte d'Israel; proyeutiles Katyusha fueron llanzaos dende'l sureste d'El Líbanu, causando cinco mancaos en Galilea, al norte d'Israel. L'exércitu israelín respondió darréu atacando con cinco misiles contra los llugares dende los que se llanzara los proyeutiles nel sur d'El Líbanu. Fontes militares israelines acusaron a milicies palestines nel sur d'El Líbanu de provocar l'incidente.[144]
Mientres un enfrentamientu con milicianos de Hamás un soldáu israelín morrió y otru resultó mancáu leve al ser algamaos por un misil antitanque mientres llevaben a cabo rexistros cerca del pasu de Kissufim, na zona central de la Franxa de Gaza.[145] Otros dos soldaos israelinos morreríen en distintos combates contra milicianos palestinos nel norte de la Franxa de Gaza.[146]
L'Axencia de la ONX pa los Refuxaos Palestinos n'Oriente Próximu (UNRWA) decidió suspender temporalmente'l so llabor na Franxa de Gaza "por cuenta de les aiciones crecientemente contraries contra les sos instalaciones y personal". El so voceru en Gaza afirmó: "esto pon de manifiestu la inseguridá fundamental dientro de Gaza nun momentu nel que tamos intentando encetar les series necesidaes humanitaries de la población equí".[147]
Decimocuartu día: 9 de xineru
[editar | editar la fonte]El Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes aprobó la Resolución 1860,[148] na qu'esixía un altu'l fueu "inmediatu y duraderu" ente les partes en conflictu, según la "provisión y distribución al traviés de tola Franxa de Gaza d'asistencia humanitaria, incluyendo comida, combustible y tratamientu médicu". Nenguna de les dos partes del conflictu aceptó dicha resolución. La ministra d'esteriores d'Israel Tzipi Livni, afirmó nun aceptar el llamamientu al altu'l fueu de la resolución: "l'exércitu va siguir actuando p'algamar los oxetivos de la operación -un cambéu na situación de seguridá del sur del país". Osama Hamdán, representante de Hamás n'El Líbanu, afirmó que la resolución "nun tien en cuenta l'interés palestín, y nun s'ocupa de llevantar el bloquéu o l'apertura de los encruces fronterizos".[149]
El Gobiernu Libanés anunció detener a los miembros de la célula palestina n'El Líbanu que podríen ser los causantes del llanzamientu de cohetes contra'l norte d'Israel el día anterior.[150]
Decimonovenu día: 14 de xineru
[editar | editar la fonte]Tres l'aprobación del Resolución 1860 de les Naciones Xuníes, el so Secretariu Xeneral Ban Ki-Moon dirixir escontra la zona pa intentar llevar a la práutica dichu testu. Mentanto, nel norte d'Israel cayeron siquier tres cohetes llanzaos dende El Líbanu,[151] a los qu'Israel respondió con siquier dos cohetes más nes rexones d'A los Jiam y A los Merie (d'onde supuestamente procedía la ofensiva). Mientres les Organizaciones Non Gubernamentales se les ingeniaban p'aprovir a la población de Palestina de bienes de primera necesidad ante la dificultaes xeneraes pol cercu israelín (como la plataforma Free Gaza que lo faía en barcaces dende Xipre nun ventureru viaxe marítimu de 48 hores), siguíen surdiendo opiniones de personaxes relevantes como Osama Bin Laden, líder de la organización terrorista al-Qaeda, qu'afalaba dende una cinta d'audiu a la Yihad contra l'ataque d'Israel. "Los nuesos hermanos en Palestina tán espereciendo... Los musulmanes simpatizamos con ellos polo que vemos y oyemos. Nós, los muyahidín, simpatizamos con ellos..." aseguró'l líder terrorista.[152]
Pela so parte, Hamás siguió repitiendo les sos condiciones pal alto'l fueu. Negar a aceptar una resolución que nun contemplara les sos reivindicaciones, averándose más al lideralgu exipcianu que al resolución de la ONX. Israel, faciendo casu omiso al resolución, bombardeó (esta vegada inclusive sobre un campusantu)[151] nuevamente dexando un total acumuláu de más d'un millar de víctimes mortales.[151]
Consecuencies
[editar | editar la fonte]Víctimes
[editar | editar la fonte]Palestinos
[editar | editar la fonte]Les cifres de palestinos muertos mientres el conflictu difieren de forma importante ente les distintes fontes remanaes, principalmente no que se refier al númberu de civiles muertos. Esisten tres fuentes principales d'información, siendo dos d'elles los mesmos bandos en conflictu: el Ministeriu de Sanidá de Hamás en Gaza y les Fuercies de Defensa d'Israel, según la organización non gubernamental palestina del Centru Palestín pa los Derechos Humanos. El númberu de muertos bazcuya según estes fontes ente los 1 166 que reconoz l'exércitu israelín a los 1 417 del informe del Centru Palestín pa los Derechos Humanos. El númberu de civiles varia significativamente ente l'exércitu israelín, que fala de 295 civiles finaos (a los que podría sumase hasta 162 muertos más) y les 926 víctimes civiles del informe del Centru Palestín pa los Derechos Humanos.
- Según el Gobiernu de Hamás na Franxa de Gaza
Según el Ministeriu de Sanidá de Hamás en Gaza, dende l'entamu de los bombardeos el 27 d'avientu de 2008 hasta'l 29 de xineru de 2009 morrieron 1 414 palestinos. D'ellos, 430 yeren neños, 111 yeren muyeres, 97 yeren vieyos y 13 yeren miembros del personal médico de Gaza. Les mesmes fontes informaron d'un total de 5 380 mancaos, ente los qu'habría 1 870 neños, 800 muyeres y 22 miembros del personal médico de la Franxa.[153][154]
- Según el Centru Palestín pa los Derechos Humanos
El Centru Palestín pa los Derechos Humanos publicó'l 19 de marzu de 2009 un informe sobre'l númberu de palestinos finaos mientres el conflictu. En dichu informe cifrar en 1 417 el total de palestinos muertos ente'l 27 d'avientu y el 18 de xineru; d'ellos 926 seríen civiles (313 neños y 116 muyeres); 255 seríen oficiales de la policía civil de Gaza y los 236 muertos restantes seríen milicianos miembros de les Brigaes de Ezzeldin Al-Qassam, Yihad Islámica y otros grupos armaos palestinos. La llista completa colos nomes de los finaos puede consultase equí (n'árabe).
- Según les Fuercies de Defensa d'Israel
El 26 de marzu de 2009, l'exércitu israelín publicó un informe nel que cifró en 1 166 les baxes palestines. D'elles, 709 seríen "miembros d'organizaciones militantes", entres los qu'Israel inclúi tanto a los miembros de les Brigaes de Ezzeldin Al-Qassam y del restu de milicies palestines como a los policías dependientes del gobiernu de Hamás en Gaza. 295 de los finaos taríen confirmaos como "non arreyaos", esto ye, civiles. Dientro d'esta cifra atoparíense 89 neños (Israel considera neñu per debaxo de los quince años, ente que les fontes palestines consideren neñu al menor de dieciocho, d'ende la diferencia de cifres) y 49 muyeres. 162 finaos permanecen en dichu informe so la designación de "non afiliaos", a los que l'exércitu hebréu nun llogró determinar hasta'l momentu si pertenecen a dalguna de les organizaciones palestines o non.[155]
- Execuciones de miembros de Fatah
Mientres el desenvolvimientu del conflictu, miembros de Hamás executaron, dispararon y arrestaron a decenes de palestinos que consideraben sospechosos de collaborar col exércitu israelín, o fueren arrestaos por haber collaboráu con Israel primeramente. Según el testimoniu de quien llevaron a cabu dalgunes d'estes execuciones, los executaos reconoceríen pasar información al Shin Bet[156] o marcaríen oxetivos por que fueren bombardiaos pola Fuercia Aérea Israelina.[157] Hasta'l momentu desconoz el númberu exactu de palestinos muertos a manes de milicianos de Hamás, anque'l xefe del Shin Bet Yuval Diskin afirmó qu'a día 11 de xineru morreríen unos 70 palestinos a manes de los milicianos de Hamás, toos ellos miembros de Fatah.[158]
Israelinos
[editar | editar la fonte]Los llanzamientos de cohetes dende Gaza a Israel mientres el tiempu que duró'l conflictu provocaron la muerte de cuatro israelinos; unu d'ellos yera un soldáu, ente que los otros trés yeren civiles.[159] Siquier 182 civiles israelinos resultaron mancaos de distinta considerancia como resultancia del llanzamientu de cohetes y morteros sobre territoriu israelín.[160]
Dende l'entamu de la ofensiva terrestre hasta la declaración d'alto'l fueu el 18 de xineru morrieron nueve soldaos israelinos, cuatro d'ellos pola mor del fueu amigo.[10] Ente ellos atopaben soldaos rasos, dos oficiales y un inxenieru del exércitu israelín.[45][146][161] Siquier 336 soldaos israelinos resultaron mancaos de distinta considerancia nel tiempu que duró la ofensiva terrestre, dellos d'ellos n'estáu críticu.[160]
El 27 de xineru un suboficial israelín morrió y otros trés soldaos resultaron mancaos, unu d'ellos grave, tres la esplosión d'una bomba aicionada por milicianos palestinos cerca del pasu de Kissufim. La unidá a la que pertenecíen atopábase patrullando a lo llargo de la frontera ente Israel y la Franxa de Gaza. Esti incidente foi'l primeru nel que resultó muertu un soldáu israelín tres l'altu'l fueu.[8]
Crisis humanitaria en Gaza
[editar | editar la fonte]La Oficina de Coordinación d'Asuntos Humanitarios de la ONX afirma que la crisis humanitaria de la Franxa de Gaza ye significativa y nun tien de ser subestimada.[162] La ONX afirma que la situación ye una "crisis contra la dignidá humana que dura yá 18 meses" na Franxa de Gaza, trayendo "una destrucción masiva del mediu de vida y un significativu deterioru de les infraestructures y servicios básicos". El mieu y la llerza son xeneralizaos; el 80 per cien de la población nun puede subsistir por sigo mesma y dependen de l'ayuda humanitaria.[162]
La ministra israelina d'Asuntos Esteriores Tzipi Livni afirmó que nun esiste tal crisis humanitaria en Gaza,[163] y que la situación humanitaria en Gaza ye "dafechu como tendría de ser".[164] El líder de la Lliga Árabe, Amr Moussa, criticó a Livni por estes declaraciones y tamién al Conseyu de Seguridá de la ONX por non responder más rápido a esta crisis.[164] La Comisión Europea informó'l 5 de xineru qu'inda persisten les dificultaes p'apurrir ayuda humanitaria na Franxa debíu al zarru de los pasos fronterizos, y encamentó de nuevu a les autoridaes israelines a "garantizar un espaciu humanitariu" que dexara la so entrada.[165]
10 camiones del Programa Mundial d'Alimentos (PAM) con 300 tonelaes métriques d'ayuda alimentaria entraron ensin incidentes el 7 de xineru na Franxa de Gaza pol pasu de Kerem Shalom, nel sur, mientres les 3 hores d'alto'l fueu declaráu per Israel, y fueron distribuyíes en Gaza y en Jan Yunis.[166] El coordinador de la Oficina de la ONX p'Asuntos Humanitarios (OCHA), John Holmes, informó que la tregua supón un movimientu significativu anque "ye simple y llanamente insuficiente por que nós llevemos a cabu'l nuesu trabayu". Añadió que'l mayor problema amás de la distribución d'alimentos "ye atender a los palestinos de la contorna de Gaza. La Cruz Roja Internacional manifestó que la xente ta morriendo por cuenta de que les ambulancies nun pueden llegar a tiempu a atender a los mancaos nin tresllada-yos al hospital".[167]
Abellugu
[editar | editar la fonte]"Tola población civil" en Gaza permanez vulnerable.[168] Hai una sensación de "llerza, mieu y congoxa" a lo llargo de tola Franxa.[162][168] Civiles implementaron un toque de queda autoimpuesto yá que nun esisten sistemes públicos d'avisu o abellugos efectivos.[168] Hai xente sacupando les sos cases y permaneciendo nes cais mientres llargues hores, espuestos a mayor peligru o permaneciendo con familiares.[169] Los civiles enfrentar a inseguridaes mientres se reabastecen d'artículos básicos d'alimentación, agua y gas pa cocinar.[168] La mayoría de les families atropar nuna o dos habitaciones que consideren les más segures de la casa, ensin lletricidá y apenes agua corriente.
La Media Lluna Colorada Palestina envalora que miles de llares fueron estropiaos y empieza a ser "crecientemente difícil" pa los sos residentes permanecer nellos debíu al fríu.[170] La UNRWA preparó les sos escueles p'actuar como abellugu temporal pa los movíos.[169] El 1 de xineru, aproximao 400 persones pasaben la nueche n'abellugos d'emerxencia de la UNRWA.[162][171] Como denunciaron tanto la Save the Children Alliance como'l Al Mezan Center, antes de la operación terrestre del exércitu israelín, más de 13 000 persones (2 000 families) fueron movíes na Franxa.[170] La mayoría d'eses families busquen abellugu colos sos familiares, ente que 1 200 persones permanecen nos abellugos temporales apurríos pola UNRWA.[170]
Combustible y lletricidá
[editar | editar la fonte]La única central llétrica en Gaza nun ta operativa por cuenta de la falta de combustible industrial y pieces de recambiu.[162][168] A día 1 de xineru les cortes de lletricidá duren 16 hores al día.[162][168][169] Debíu al dañu provocáu polos ataques aéreos delles llinies llétriques fueron cortaes dexando delles árees ensin lletricidá nenguna.[162][168] Amás, por cuenta de los daños provocaos polos ataques aéreos a 15 tresformadores llétricos 250 000 persones nel norte y centru de Gaza nun disponen tampoco de lletricidá.[162] El día 1 de xineru, una llinia de 5MW d'Exiptu a Rafah foi estropiada, estendiendo les cortes de lluz a Rafah, que solía tener suministru continuu.[162] Tampoco hai suministru de combustible pa calefaición y cocina, la mayoría de les 240 estaciones de la ciudá de Gaza cerraron.[162]
A día 4 de xineru, hai un apagón cuasi total na ciudá de Gaza, el norte de Gaza, l'área Media y Jan Yunis.[170] La mayoría de la rede telefónica (90%), incluyendo llinies terrestres y antenes pa móviles nun funcionar por cuenta de les cortes de suministru y l'escosamientu de los xeneradores de respaldu.[170][172]
Agua
[editar | editar la fonte]Dende'l 5 de payares esiste una escasez de cloru pal tratamientu d'agua, amontándose'l riesgu d'epidemia por enfermedaes.[169] El 27 de payares, los ataques aéreos israelinos estropiaron masivamente dos pozos d'agua, dexando una población de 30 000 palestinos ensin agua.[169] Dende'l miércoles 31 d'avientu, l'alcantarelláu y los sistemes d'agua en Beit Hanoun fueron algamaos en 5 sitios distintos causando un dañu considerable na tubería principal del alcantarelláu, provocando que les agües residuales arramen a les cais.[162][168] El 2 de xineru, ataques aéreos nel área d'A los Mughraga estropiaron la mayor tubería d'agua potable, dexando ensin suministru a 30 000 persones nel Campu de Nuseirat.[173] La ONX resumió la situación el 2 de xineru, afirmando que 250 000 persones na Ciudá de Gaza y el norte de Gaza nun tienen agua potable; siete pozos fueron seriamente estropiaos y nun pueden ser reparaos por causa de los bombardeos.[162]
A día 4 de xineru, y según afirmar la compañía d'agües de Gaza (CMWU) nos informes de la ONX, el 70 per cientu del millón y mediu d'habitantes de la Franxa de Gaza nun tienen accesu a agua[170] La CMWU tarrez tamién que'l bombardéu siguíu cerca de les piscines del sistema d'alcantarelláu de Beit Lahiya cause una llena masiva. Amás de les árees agrícoles colindantes, hasta 15.000 persones tán direutamente en peligru.[162][170] El 5 de xineru la ONX alvirtió qu'hasta un 70 per cientu de la población na Franxa escarez d'agua corriente, nun hai suministru llétricu y los hospitales dependen de los xeneradores, que les sos reserves de combustible son cada vez menores. El subdireutor de la compañía d'agües de Gaza alvirtió que'l sistema d'alcantarelláu y suministru d'agua ta derrumbándose. Un terciu de los pozos de la Franxa nun funcionar por cuenta de la falta de lletricidá o daños sufiertos poles tuberíes, y otru terciu opera parcialmente y va tener que ser zarráu si nun lleguen suministros de combustible y lletricidá.[174]
Salú
[editar | editar la fonte]Debilitaos polos dieciocho meses de bloquéu de la Franxa de Gaza, a 31 d'avientu l'almacén central de melecines envaloró que cientu cinco fármacos y doscientos cincuenta y cinco suministros médicos de la llista de melecines y suministros básicos terminárense, y aproximao un venti per cientu de les ambulancies taben inmovilizaes por cuenta de la falta de pieces de recambiu.[169] Les ambulancies amás tán sufriendo dificultaes pa llegar a los mancaos por causa de los bombardeos siguíos.[170] Los hospitales sufren tamién una "severa" escasez de gas pa cocinar, con que les sos esistencies terminar dafechu nos próximos díes. Por cuenta de esta escasez, el Programa Mundial d'Alimentos distribuyó carne enlatada y galletes enerxétiques.[162] Como resultáu de les faltes,[175] docenes d'árabes de Gaza tán siendo trataos nel Hospital Barzilai d'Ascalón,[176] mientres otros tán cruciando a Exiptu dende Gaza en busca de tratamientu.[177] Acordies cola OMS, siquier mil aparato médicos averiáronse y nun pueden reparase pol bloquéu. Nel octavu día de la guerra, esta falta d'equipamientu y pieces de recambiu yera inda un "desafíu principal" pero'l Ministru de Salú afirmó que "ente que les condiciones nos hospitales son desaxeradamente precaries, la situación estabilizóse debíu al gran volume de suministros médicos recibíos".[173]
A día 4 de xineru, tolos hospitales de la ciudá de Gaza tuvieron ensin lletricidá mientres 48 hores, dependiendo por completu de xeneradores de respaldu. Los hospitales alvertíen que los xeneradores taben próximos a venise embaxo.[170] El 4 de xineru, la UNRWA tuvo que cerrar cuatro de los sos dieciocho centros de salú por cuenta de les hostilidaes nes sos proximidaes.[170] Per segundu día consecutivu, les autoridaes israelines negar a dexar la entrada d'un equipu d'emerxencia del Comité Internacional de la Cruz Roja n'ayuda del personal de Shifa.[170] El gobiernu suizu protestó "la negativa de les autoridaes israelines al accesu a Gaza per parte de los equipos d'emerxencia médica del Comité Internacional de la Cruz Roja".[178][179][180]
El Comité Internacional de la Cruz Roja (CICR) sollertó de la necesidá de suministros médicos de Gaza: sangre, melecines y bolses pa cadabres. Amás un grupu de ciruxanos especializaos del CICR, que solicitó la entrada en Gaza antes de la invasión per tierra israelina, nun pudo entrar na Franxa, por cuenta de que'l pasu de Erez siguía zarráu.[174]
Dineru n'efectivu
[editar | editar la fonte]El shekel israelín ye una moneda llargamente utilizada na Franxa de Gaza, y el territoriu precisa a lo menos 400 millones de shqalim (plural de nuevu shéquel), unos 100 millones de dólares d'Estaos Xuníos, cada mes en moneda nueva pa reemplazar los billetes avieyaos y pa pagar salarios.[181] La corte na entrada de billetes en Gaza atrabanca un gran númberu de programes humanitarios de la UNRWA.[169] Tres nueve díes d'ataques inda nun entró dineru n'efectivu en Gaza y precísase con urxencia, incluyendo'l necesariu pal programa de distribución de la UNRWA del que dependen 94.000 beneficiarios, según el so programa de "dineru n'efectivu per trabayu".[170][173]
Reaiciones de la comunidá internacional
[editar | editar la fonte]Tres l'entamu de los bombardeos el 27 d'avientu de 2008, la comunidá internacional reaccionó de forma diversa a la operación del exércitu israelín. La mayor parte de países y organizaciones internacionales criticaron tanto'l llanzamientu de cohetes contra Israel per parte de Hamás como la "desproporción" na respuesta del exércitu israelín, según l'altu númberu de víctimes civiles palestines producíes na ofensiva. Sicasí, el gobiernu de dellos países como Estaos Xuníos, Alemaña y República Checa responsabilizaron dafechu de la ofensiva a Hamás, ente qu'otros países como Siria, Irán y l'organización xiina Hezbolá amosaron el so sofitu a la organización islamista.
Entidaes implicaes direutamente
[editar | editar la fonte]- Israel: el Gobierno israelín emitió una nota na qu'afirmaba que l'ataque "ye parte de les midíes tomaes pa lluchar contra'l llanzamientu continuu de cohetes contra les nueses ciudaes del sur d'Israel", afirmando prevenir a la población civil de Gaza de los inminentes ataques al empar que responsabilizaben a Hamás de les consecuencies del mesmu.[182] La operación amenó un ampliu consensu ente la población israelina: el 95% sofitar, el 80% de forma incondicional.[183][184]
- Autoridá Nacional Palestina: el presidente de l'Autoridá Nacional Palestina Mahmud Abbas condergó los ataques y pidió la intervención internacional pa detenelos darréu.[182] Yasser Abed Rabbo, dirixente de Fatah calificó los ataques como "barbarie".[182]
- Hamás: Ismail Haniye, El Primer Ministru de Hamás na Franxa de Gaza, calificó de "horrible masacre" los bombardeos israelinos.[185] El voceru de Hamás, Fawzi Barhoum, pela so parte declaró que "Hamás va siguir la resistencia hasta la última gota de sangre".[28] El líder de Hamás nel exiliu, Khaled Meshaal, realizó'l 28 d'avientu un llamamientu a los palestinos a una nueva intifada contra Israel.[43]
- Exiptu: el Gobiernu d'Exiptu condergó l'ataque lleváu a cabu per Israel, y afirmó la so intención de siguir mediando ente les partes pa llograr "una atmósfera que conduza a un periodu d'aselu y reconciliación ente los grupos palestinos".[186] Coles mesmes, el Ministru d'Esteriores, Ahmed Aboul Gheit, dixo qu'Exiptu alvirtió a Hamás qu'ésta sería la reaición israelina si Hamás persistía colos llanzamientos de cohetes.[187] Tamién alvirtió que l'aición militar israelina podría poner en peligru les negociaciones pola lliberación de Gilad Shalit.[58]
Organizaciones internacionales
[editar | editar la fonte]- Lliga Árabe: el secretariu xeneral de la Lliga Árabe, Amr Musa, pidió'l 31 d'avientu la intervención del Conseyu de Seguridá de la ONX pa frenar "l'agresión israelina" na Franxa de Gaza.[188]
- Xunión Europea: el Xefe de la diplomacia de la Xunión Europea Javier Solana espresó la so esmolición pol ataque sobre Gaza, solicitando un altu'l fueu inmediato a dambes partes. Pela so parte, el presidente de vez de la Xunión Europea Nicolas Sarkozy condergó tanto les "prevocaciones irresponsables" que provocaren esti ataque como'l "usu desproporcionáu de la fuercia".[186] El día 30, los ministros d'asuntos esteriores de la Xunión Europea solicitaron un "alto'l fueu inmediato".[189] coles mires de llograr "una tregua humanitaria inmediata" de 24 o 48 hores, que detuviera los bombardeos mientres esti periodu pa dexar l'accesu a l'ayuda humanitaria a la población civil palestina.[190][191]
- Naciones Xuníes: el mesmu día 27 d'avientu, Ban Ki-moon, secretariu xeneral de la ONX, aseguró tar "fondamente sollertáu" pola "dura violencia y el derramamiento de sangre en Gaza, según pola violencia nel sur d'Israel". Ki-moon reconoció la esmolición del gobiernu israelín en materia de seguridá debíu al "continuu llanzamientu de cohetes dende Gaza", pero repitió la obligación d'Israel de "respetar los derechos humanos y el derechu humanitariu internacional". El 29 d'avientu, el secretariu xeneral ufiertó una rueda de prensa estraordinaria na que condergó'l "escesu de fuercia" lleváu a cabu pol exércitu israelín, esixó a dambes partes un "cese'l fueu inmediato", y afirmó que "Israel tien de caltener abiertos les cruces de fronteres por que pueda entrar l'ayuda, y garantizáronme qu'asina lo fadrán".[192]
- Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes: l'embaxador estauxunidense ante la ONX, Zalmay Jalilzad declaró que'l Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes caltuviera una xunta d'urxencia tres la que solicitara a toles partes el cese completu de la violencia na Franxa de Gaza, y que s'entamaren les midíes necesaries pa facilitar l'accesu d'ayuda humanitaria, incluyendo la reapertura de tolos accesos a la zona.[193]
Organizaciones non gubernamentales
[editar | editar la fonte]- Amnistía Internacional: la organización manifestó que "un usu tan desproporcionáu de la fuercia per parte d'Israel ye dafechu illegal y cuerre el riesgu de provocar nuevos focos de violencia en tola rexón". Afirmó que Hamás y el restu de grupos armaos palestinos "comparten la responsabilidá por esta esguilada. Los sos continuos ataques con cohetes contra ciudaes y poblaciones nel sur d'Israel son dafechu illegales y nun pueden ser xustificaes nunca".[194] Alvirtieron que felicidá esguilada de violencia "llega nun momentu en que la población civil yá s'enfrenta a una llucha diaria pola sobrevivencia, debíu al bloquéu israelín, qu'inclusive torgó la entrada d'alimentos y medicines en Gaza" Y encamentaron a la comunidá internacional a intervenir cuanto antes "pa garantizar que los civiles atrapaos na violencia sían protexíos y que'l bloquéu en Gaza seya llevantáu".[194]
- Intermón Oxfam: la vocera Lara Contreras alvirtió que "la comunidá internacional nun tien de quedar se al marxe nin dexar qu'Israel siga violando'l Derechu Internacional Humanitariu atacando de forma desproporcionada a la población de Gaza". Tamién condergó los ataques con cohetes de Hamás, anque "esos ataques nun xustifiquen esta respuesta militar d'Israel, que se ta cobrando vides de civiles inocentes". Oxfam señaló que "Cientos de miles de persones" dependen en Gaza les axencies d'ayuda humanitaria pa cubrir les sos necesidaes básiques: agua potable, alimentos y servicios sanitarios. "Gaza tuvo aisllada del mundu mientres 19 meses y la población atopar a la llende", afirmó.[195]
Ver tamién
[editar | editar la fonte]- Desarrollu del conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009
- Consecuencies del conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009
- Reaición internacional al conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009
- Crisis de Gaza de 2008.
- Operación Marxe Proteutor.
- Conflictu árabe-israelín.
- Guerra de cuarta xeneración.
- Guerra asimétrica.
Notes y referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Israel bombardea Gaza y dexa siquier 155 muertos. El País. 27 d'avientu de 2008. https://www.elpais.com/articulo/internacional/Israel/bombardea/Gaza/dexa/155/muertos/elpepuint/20081227elpepuint_7/Tes. Consultáu'l 27 d'avientu de 2008.
- ↑ Senior Jihad man, 14 others die in IDF strikes, Ynet, 29-12-2008
- ↑ 3,0 3,1 3,2 The Jerusalem Post (4 de xineru de 2009). «Hamas: We're using PA arms to battle IDF» (inglés). Consultáu'l 10 de xineru de 2009. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ Katz, Yaakov; Toameh, Khaled Abu (29 d'avientu de 2008). Hamas chief of staff may be dead. The Jerusalem Post. http://www.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1230456505069&pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull. Consultáu'l 29 d'avientu de 2008. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ 5,0 5,1 «The Institute for National Security Studies", capítulo Israel» (23 de marzu de 2008.). Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'agostu de 2008.
- ↑ «Israel va movilizar a 6 500 reservistas pa una eventual incursión terrestre en Gaza».
- ↑ «ABC News: Israeli Troops Mobilize as Gaza Assault Widens». Abcnews.go.com. Consultáu'l 28 d'avientu de 2008.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 IDF soldier killed, three wounded, in bomb blast on Gaza border Archiváu 2009-01-29 en Wayback Machine Hai'aretz, 27 de xineru de 2009.
- ↑ «30 soldiers hurt in op, 2 seriously; report: army bisects Gaza». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-03-23.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 «Fifth Israeli soldier killed in Gaza ground operation against Hamas». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-08-11.
- ↑ 11,0 11,1 «Israeli air raids have pounded the Gaza Strip for a third day, hitting key sites linked to militant group Hamas.».
- ↑ 12,0 12,1 «Israel podría atacar Gaza per tierra pa 'acabar más rápidu la operación'».
- ↑ 13,0 13,1 «Rockets fired from Gaza kill 2 Israelis within hour». Archiváu dende l'orixinal, el 30 d'avientu de 2008.
- ↑ Suman 905 muertos por ofensiva israelina en Gaza: serviciu médicu
- ↑ Reuters. «Médicos Gaza dicen cifra muertos n'ofensiva suman más de 1.000». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-18. Consultáu'l 14 de xineru de 2009.
- ↑ «El númberu de muertos en Gaza alzar a cerca de 350» (29 d'avientu de 2008). Archiváu dende l'orixinal, el 30 de mayu de 2010. Consultáu'l 30 d'avientu de 2008.
- ↑ Reuters/Europa Press (30 d'avientu de 2008). «Israel afirma que va ampliar y va intensificar la ofensiva en Gaza si ye necesariu». Consultáu'l 30 d'avientu de 2008.
- ↑ mundu-musulman-protesta-masivamente-ofensiva-israeli-contra-gaza.html?not=2009010220363043&idnot=2009010220363043&dia=20090102&seccion=internacional&seccion2=internacional&chnl=30&ph=1 El mundu musulmán protesta masivamente pola ofensiva israelín contra Gaza
- ↑ Europa Press. Madrid. (31 d'avientu de 2008). «Los F16 israelinos bombardien los túneles de Rafá, mientres el balance de los ataques yá ye de 375 muertos». Consultáu'l 31 d'avientu de 2008.
- ↑ 20,0 20,1 Europa Press. Madrid. (1 de xineru de 2009). «Les autoridaes médiques aumenten a 417 muertos y 2 000 mancaos, 250 graves, el balance de los bombardeos». Consultáu'l 1 de xineru de 2009.
- ↑ IDF: Only 250 of Gaza fatalities were civilians Ynet News, 28 de xineru de 2009.
- ↑ 22,0 22,1 «ANALYSIS/IAF strike on Gaza is Israel's version of 'shock and awe'». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-12-25.
- ↑ Siquier 225 muertos n'entamu d'ofensiva israelina
- ↑ «Diariu Crítica de l'Arxentina:Los ataques israelinos a Gaza dexaron unos 500 muertos». Archiváu dende l'orixinal, el 12 de febreru de 2009. Consultáu'l 6 de xineru de 2009.
- ↑ 25,0 25,1 25,2 La fuercia aérea israelina bombardea la Universidá Islámica de Gaza
- ↑ 26,0 26,1 «Israel ataca mezquita de Gaza n'ofensiva aérea». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-12-28.
- ↑ 27,0 27,1 L'ataque aereu d'Israel causa una matanza de más de 270 palestinos en Gaza
- ↑ 28,0 28,1 Percancies (28 d'avientu de 2008). «Israel bombardea el sur de Gaza pa destruyir los túneles con Exiptu». elpais.com. Consultáu'l 28 d'avientu de 2008.
- ↑ Israeli Gaza 'massacre' must stop, Syria's Assad tells US senator. Google News. 30 d'avientu de 2008. https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5hI7x-bpyN4wqfAneMcCnl-LVx-pg. Consultáu'l 11 de xineru de 2009.
- ↑ Factions refuse Abbas' call for unity meeting amid Gaza massacre. Turkish Weekly. 30 d'avientu de 2008. Archivado del original el 2009-01-24. https://web.archive.org/web/20090124060300/http://www.turkishweekly.net/news/62543/factions-refuse-abbas-39-call-for-unity-meeting-amid-gaza-massacre.html. Consultáu'l 11 de xineru de 2009.
- ↑ Iraqi leaders discuss Gaza massacre. gulfnews.com. 28 d'avientu de 2008. Archivado del original el 2009-02-02. https://web.archive.org/web/20090202125030/http://www.gulfnews.com/region/Iraq/10270761.html. Consultáu'l 8 de xineru de 2009.
- ↑ 32,0 32,1 Scores killed in Israeli assault on Gaza
- ↑ 33,0 33,1 Clashes follow Israeli 'cessation'
- ↑ Report: Dozens dead in IDF strikes
- ↑ Civilians die in Gaza fighting
- ↑ The Dead in the course of the Israeli recent military offensive on the Gaza strip between 27 December 2008 and 18 January 2009
- ↑ 37,0 37,1 B'Tselem: 773 of Palestinians killed in Cast Lead were civilians
- ↑ IOF Offensive on the Gaza Strip Makes it Like Earthquake Zone and Claims Civilian and Property PCHR, 22 de xineru de 2009.
- ↑ United Nations Human Rights Council. «Report of the United Nations Fact Finding Mission on the Gaza Conflict» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'ochobre de 2009. Consultáu'l 16 de setiembre de 2009.
- ↑ Amnesty International. «Impunity for war crimes in Gaza and southern Israel a recipe for further civilian suffering» (inglés). Consultáu'l 16 de setiembre de 2009.
- ↑ Human Rights Watch. «Rockets from Gaza: Harm to Civilians from Palestinian Armed Groups' Rocket Attacks» (inglés). Consultáu'l 16 de setiembre de 2009.
- ↑ Human Rights Watch. «Rain of Fire: Israel's Unlawful Use of White Phosphorus in Gaza» (inglés). Consultáu'l 16 de setiembre de 2009.
- ↑ 43,0 43,1 Hamas calls for third intifada
- ↑ 44,0 44,1 «IDF soldier killed, another seriously wounded in Gaza ground operation». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-03-23.
- ↑ 45,0 45,1 45,2 Another soldier killed in northern Gaza
- ↑ Barak: IDF forces to remain deployed in Gaza
- ↑ Olmert anuncia un altu'l fueu unillateral en Gaza tres 22 díes d'ataques
- ↑ Hamás anuncia un altu'l fueu inmediato
- ↑ The New York Times. «Israel Completes Gaza Withdrawal» (inglés). Consultáu'l 20 de marzu de 2009.
- ↑ Council Decision Conseyu de la Xunión Europea, 21-12-2005
- ↑ Chapter 6 Terrorist Groups, U.S. State Dept., April 27, 2005.
- ↑ Nota de prensa de la Embaxada de Xapón n'El Salvador que menta como terrorista a Hamás
- ↑ Keeping Canadians Safe, Public Security and Emergency Preparedness Canada, National Security, Listed entities. Accessed July 31, 2006.
- ↑ «Listing of Terrorist Organisations» (27 de xineru de 2006). Archiváu dende l'orixinal, el 20 d'agostu de 2006. Consultáu'l 31 de xunetu de 2006.
- ↑ 55,0 55,1 Europa Press. (29 d'avientu de 2008). «Hamás asegura que'l militar israelín secuestráu Gilad Shalit resultó mancáu nel bombardéu de Gaza». Consultáu'l 4 de xineru de 2009.
- ↑ CICR. (10 d'avientu de 2008). «Gaza: el CICR sigue ensin poder visitar a Gilad Shalit». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-02-22. Consultáu'l 4 de xineru de 2009.
- ↑ Haaretz Service. Israel. (30 d'avientu de 2008). «Report: Captive IDF soldier Shalit wounded in Gaza air strikes» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-01. Consultáu'l 4 de xineru de 2009.
- ↑ 58,0 58,1 Barak Ravid, Haaretz Correspondent. (28 d'avientu de 2008). «Egypt: IDF Gaza operation may harm efforts to free Shalit» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 28 d'avientu de 2008. Consultáu'l 4 de xineru de 2009.
- ↑ [«Israel frena buque con armes pa Gaza». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-26. Consultáu'l 10 de mayu de 2011.
- ↑ [«Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de xunu de 2010. Consultáu'l 10 de mayu de 2011.«Operación Plomo Fundíu - Israel defende a los sos ciudadanos». Consultáu'l 10 de mayu de 2011.
- ↑ Víctimes de la violencia y el terrorismu palestín dende setiembre de 2000 (n'inglés). Los atentaos mortales fueron los siguientes: 28 de xunu de 2004 (2 muertos), 29 de setiembre de 2004 (2 muertos), 15 de xineru de 2005 (1 muertu), 7 de xunu de 2005 (3 muertos), 14 de xunetu de 2005 (1 muertu), 15 de payares de 2006 (1 muertu), 21 de payares de 2006 (1 muertu),21 de mayu de 2007 (1 muertu), 27 de mayu de 2007 (1 muertu), 27 de febreru de 2008 (1 muertu), 12 de mayu de 2008 (1 muertu), 27 d'avientu de 2008 (1 muertu).
- ↑ The Israel Project - Highlights (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ Israel declara "entidá contraria" a Gaza
- ↑ Abbas pide lluz pa Gaza
- ↑ Un terciu de Gaza sigue ensin lluz nin pan
- ↑ Jana Beris. Xerusalén. (22 d'avientu de 2007). «¿Quién frena a los cohetes Qassam?». Consultáu'l 31 d'avientu de 2008.
- ↑ 67,0 67,1 Matías Zibell. BBC Mundo, Exiptu (17 de xunu de 2008). «Exiptu nel llugar y momentu fayadizos». Consultáu'l 28 de xineru de 2009.
- ↑ Jonathan Marcus. BBC (18 de xunu de 2008). «¿Pue haber paz duradera en Gaza?». Consultáu'l 28 de xineru de 2009.
- ↑ Avi Issacharoff, Haaretz (2 d'abril de 2008). «Meshal: Hamas backs Palestinian state in '67 borders». Archiváu dende l'orixinal, el 8 de febreru de 2009. Consultáu'l 28 de xineru de 2009.
- ↑ Redaición BBC Mundo (18 de xunu de 2008). «Israel "aprobó'l cese'l fueu"». Consultáu'l 28 de xineru de 2009.
- ↑ Israel y Hamás empecipien una fráxil tregua
- ↑ 72,0 72,1 72,2 72,3 Amnistía Internacional (5 d'avientu de 2008). «Gaza, amenorgada a la mera sobrevivencia». Consultáu'l 28 d'avientu de 2008.
- ↑ Gazans: Israel violated the truce
- ↑ 74,0 74,1 74,2 74,3 74,4 74,5 74,6 74,7 Ravid, Barak (27 d'avientu de 2008). «Disinformation, secrecy, deception: How the Gaza offensive came about». Haaretz. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-15. Consultáu'l 27 d'avientu de 2008.
- ↑ Hamas declares end to Israel truce
- ↑ Guysen News (28 d'Avientu). «L'octavu pisu d'un edificiu ye destruyíu». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-09-22. Consultáu'l 25 de setiembre de 2017.
- ↑ Iran-backed Palestinian Terror Groups Barrage Israel with Rockets as Gaza Ceasefire Expires
- ↑ http://www.unhchr.ch/huricane/huricane.nsf/view01/7A7B2B76C0F3C3F6C12573DA00529096?opendocument
- ↑ Tim Butcher (7 de marzu de 2008). Human crisis in Gaza 'is worst for 40 years'. Daily Telegraph. http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2008/03/06/wgaza106.xml.
- ↑ «Una marea humana crucia de Gaza a Exiptu tres el valtamientu de la valla fronteriza». Archiváu dende l'orixinal, el 2022-03-26. Consultáu'l 27 d'avientu de 2008.
- ↑ «Israel reabre la frontera de Gaza pa dexar la entrada de cebera». Consultáu'l 27 d'avientu de 2008.
- ↑ Europa Press. Madrid. (29 d'avientu de 2008). «UGT y CCOO piden la intervención "urxente" d'España, la ONX y l'XE p'acabar con "la matanza" en Gaza». Consultáu'l 29 d'avientu de 2008.
- ↑ 83,0 83,1 83,2 Katya Adler. BBC, Xerusalén (28 d'avientu de 2008). «Los motivos d'Israel». Consultáu'l 29 d'avientu de 2008.
- ↑ 84,0 84,1 Ana Carbajosa (28 d'avientu de 2008). «El principiu d'una llarga guerra». elpais.com. Consultáu'l 28 d'avientu de 2008.
- ↑ Europa Press. Madrid. (1 de xineru de 2009). «Una encuesta revela que la mayoría d'israelines sofiten la ofensiva militar sobre la Franxa de Gaza». Consultáu'l 2 de xineru de 2009.
- ↑ Emilio López Romero. Europa Press. Nueva York. (29 d'avientu de 2008). «Obama sigue de cerca la situación de Gaza dende Hawai y en contautu permanente con Bush y Rice». Consultáu'l 29 d'avientu de 2008.
- ↑ 87,0 87,1 87,2 Israel asegura que la ofensiva militar contra Hamás en Gaza ta "nes sos fases iniciales"
- ↑ Israel bombardea túneles ente Exiptu y Gaza utilizaos pa contrabandu d'armes y esplosivos
- ↑ Cinco hermanes palestines muerren nun bombardéu israelín
- ↑ IDF says hit Hamas' arms development site
- ↑ 91,0 91,1 Israel mata a unu de los principales líderes de Hamás en Gaza
- ↑ Israel prepara yá l'ataque terrestre mientres sigue bombardiando Gaza
- ↑ Israel empecipia la invasión de Gaza
- ↑ Una bomba de recímanu esplota nel aire
- ↑ Haaretz (5 de xineru de 2009). «Massive artillery, aerial bombardment preciedes invasion by IDF ground forces». Archiváu dende l'orixinal, el 17 de xineru de 2009. Consultáu'l 8 de xineru de 2009.
- ↑ Alcuerdu históricu pa prohibir los arsenales, l'usu y la fabricación de bombes de recímanu
- ↑ «https://www.publico.es/internacional/190665/israel/emplega/fosforo/blancu/civiles/segun/ong». Archiváu dende l'orixinal, el 21 de xineru de 2009. Consultáu'l 14 de xineru de 2009.
- ↑ «Entra en Gaza un equipu de Aministía Internacional». Consultáu'l 19 de xineru de 2009.
- ↑ La cifra de muertos en Gaza llega a los 500 mientres Israel ye acusáu d'usar fósforu prohibíu en Mail Online (n'inglés)
- ↑ «Barruntos pol fósforu blancu, una agua de fueu que ciega y desvasta». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-03-21.
- ↑ «Israel usó fósforu blancu en Gaza». Consultáu'l 3 de febreru de 2010.
- ↑ «L'usu de fósforu blancu nel conflictu Israel-Palestina». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-02-06. Consultáu'l 3 de febreru de 2010.
- ↑ Amnistía Internacional (27 de xineru de 2009). «L'exércitu israelín usó flechillas contra civiles en Gaza». Consultáu'l 12 de febreru de 2009.
- ↑ esplosivu esperimental-en-gaza.html Dos médicos noruegos denuncien qu'Israel utiliza un esplosivu esperimental en Gaza
- ↑ "עופרת יצוקה": תקיפת חיל הים ברצועת עזה: כך זה נראה (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ Hamás dispón de cohetes capaces de llegar a namái 20 quilómetros de Tel Aviv
- ↑ «IDF admits to overestimating Gaza rocket severity, but warns worst may be yet to come». Archiváu dende l'orixinal, el 4 de xineru de 2009. Consultáu'l 2 de xineru de 2009.
- ↑ Most Hamas bases destroyed in 4 minutes
- ↑ Israel bombardea Gaza y dexa más de 225 muertos
- ↑ Publico.es (29 d'avientu de 2008). «Les bombes israelines maten a cinco hermanes». Archiváu dende l'orixinal, el 26 de xineru de 2009. Consultáu'l 29 d'avientu de 2008.
- ↑ Publico.es (29 d'avientu de 2008). «Israel estena les árees próximes a Gaza ante una posible incursión». Archiváu dende l'orixinal, el 6 de xineru de 2009. Consultáu'l 29 d'avientu de 2008.
- ↑ Reuters (30 d'avientu de 2008). «Un buque de l'Armada israelina ataca a un barcu con ayuda humanitaria pa Gaza». Consultáu'l 30 d'avientu de 2008.
- ↑ Reuters A LA fecha=30 d'avientu de 2008. «Barcu estropiáu con ayuda pa Gaza llega al Libano». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-20. Consultáu'l 30 d'avientu de 2008.
- ↑ «Gaza rockets strike Be'er Sheva area for first time». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-03-27.
- ↑ Europa Press. Washington. (30 d'avientu de 2008). «El Cuartetu pa Oriente Próximu pide l'altu'l fueu inmediato ente Israel y Hamás». Consultáu'l 30 d'avientu de 2008.
- ↑ Israel considera "irreal" la tregua de 48 hores propuesta per Francia
- ↑ sos-muertos.html?not=2008123119100495&idnot=2008123119100495&dia=20081231&seccion=internacional&seccion2=internacional&chnl=30 Tres cinco díes de caos, Gaza identifica a los sos muertos
- ↑ tregua-porque-permitiria-a-hamas-preparar-meyor-pa-el combate-1276347180/ Israel refuga la tregua porque "dexaría a Hamás preparar meyor pal combate"
- ↑ AFP. (1 de xineru de 2009). «Un xefe de Hamás cai n'ofensiva israelina en Gaza, que dexa yá 420 muertos». Archiváu dende l'orixinal, el 22 de xineru de 2009. Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ Reuters/EP. Ciudá de Gaza. (2 de xineru de 2009). «Israel va dexar güei la salida d'estranxeros de la Franxa de Gaza». Consultáu'l 2 de xineru de 2009.
- ↑ 121,0 121,1 Siquier siete civiles muertos septimo dia bombardéu israeli
- ↑ West Bank anger over Gaza raids
- ↑ Europa Press. Xerusalén. (3 de xineru de 2005). «mundu-respuenden-dia-roxura-convocáu-hamas-20090102200654.html El mundu musulmán protesta masivamente pola ofensiva israelín». Consultáu'l 3 de xineru de 2005.
- ↑ «Mata bombardéu a otru líder de Hamás». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-04-24.
- ↑ «Israel fires artillery shells into Gaza». The Guardian (3 de xineru de).
- ↑ 126,0 126,1 Israeli troops enter Gaza Strip BBC News. 3 de xineru de 2009
- ↑ Six children among 12 killed in mosque blast The Guardian. 4 de xineru de 2009.
- ↑ «Israel launches ground operation in Gaza Strip». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-03-23.
- ↑ Decenes de milicianos de Hamás muertos mientres la incursión terrestre israelina, según la televisión israelina
- ↑ Palestinian medical sources: 507 now killed in Gaza
- ↑ L'Exércitu israelín averar a la ciudá de Gaza
- ↑ Soldier killed in northern Gaza
- ↑ Israel intensifies assault on Gaza Al-Jazeera. 5 de xineru de 2009.
- ↑ Barak: "La nuesa meta ye crear una nueva realidá en Gaza"
- ↑ «IDF shell kills Palestinian family of seven near Gaza City». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-21.
- ↑ Israel mató a 30 palestinos que s'abellugaben nuna casa
- ↑ 137,0 137,1 «UN calls for war crimes probe into IDF shelling of civilian-occupied building in Gaza». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-16.
- ↑ Sarkozy pide a Siria qu'ayude a convencer a Hamás por qu'acepte un alcuerdu
- ↑ 139,0 139,1 Proyeutiles israelines maten a 40 persones refuxaes nuna escuela en Gaza
- ↑ «40 Palestinians killed in IDF strike on UN school». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-16.
- ↑ Siquier 43 muertos tres dos ataques d'Israel a dos tales escueles de la ONX
- ↑ Israel acepta los principios del plan d'alto'l fueu d'Exiptu
- ↑ Los combates vuelven a la franxa de Gaza tres tres hores d'alto'l fueu
- ↑ Europa Press. Xerusalén, Madrid. (8 de xineru de 2009). «Siquier cinco mancaos tres el llanzamientu de cohetes dende El Líbanu al norte d'Israel». Consultáu'l 8 de xineru de 2009.
- ↑ Europa Press. Xerusalén. (8 de xineru de 2009). «mancáu leve-enfrentamientu-hamas-centro-franxa-20090108133805.html Un soldáu israelín muertu y otru mancáu leve nun enfrentamientu con Hamás nel centru de la Franxa». Consultáu'l 8 de xineru de 2009.
- ↑ 146,0 146,1 «Third Israeli soldier killed in Gaza over last 24 hours». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-16.
- ↑ Reuters, EP. Gaza. (8 de xineru de 2009). «L'Axencia de la ONX pa los Refuxaos Palestinos suspende les sos operaciones en Gaza». Consultáu'l 8 de xineru de 2009.
- ↑ Resolución 1860 del Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes (n'inglés)
- ↑ «Día 14: Sigue la respuesta israelina a Hamas - Olmert: “resolución de la ONX nun ye práutica y nun va ser respetada poles organizaciones palestines asesines”». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-09-19.
- ↑ «30 Gaza rockets strike Negev, one person lightly wounded». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-01-16.
- ↑ 151,0 151,1 151,2 Percancies. El Cairo. (14 de xineru de 2009). «Hamás repite les sos condiciones p'aceptar un altu'l fueu». Consultáu'l 14 de xineru de 2009.
- ↑ Percancies. Dubai. (14 de xineru de 2009). «Bin Laden llama a la 'yihad' pola ofensiva israelín en Gaza». Consultáu'l 14 de xineru de 2009.
- ↑ PRESS CONFERENCE ON GAZA HUMANITARIAN SITUATION ONX, 19 de xineru de 2009.
- ↑ Field up-date on Gaza from the Humanitarian Coordinator | 27-29 January 2009 Archiváu 2009-02-06 en Wayback Machine OCHA oPt, 29 de xineru de 2009.
- ↑ Jpost. «IDF releases Cast Lead casualty numbers» (inglés). Consultáu'l 26 de marzu de 2009.
- ↑ Hamas executes collaborators and restricts Fatah movement
- ↑ «Hamas official: Israel must look into Gilad Shalit's fate after bombing of Gaza». Archiváu dende l'orixinal, el 5 de mayu de 2009. Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
- ↑ War on Hamas Saps Palestinian Leaders
- ↑ Sources: Gaza death toll from Israeli offensive exceeds 375
- ↑ 160,0 160,1 OCHA oPt. «Field update on Gaza from the Humanitarian Coordinator. 24-26 January 2009» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 5 de febreru de 2009. Consultáu'l 14 de xunetu de 2009.
- ↑ IDF soldier killed by sniper fire in Gaza
- ↑ 162,00 162,01 162,02 162,03 162,04 162,05 162,06 162,07 162,08 162,09 162,10 162,11 162,12 162,13 Gaza Humanitarian Situation Report - 2 January 2009 as of 14:30. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 2 de xineru de 2009. Archivado del original el 2016-12-03. https://web.archive.org/web/20161203043940/http://www.ochaopt.org/documents/ocha_opt_gaza_situation_report_2009_01_02_english.pdf. Consultáu'l 2 de xineru de 2009.
- ↑ Livni: Non crisis in Gaza Strip. Aljazeera English. 1 de xineru de 2009. http://english.aljazeera.net/news/europe/2009/01/20091115532645312.html. Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ 164,0 164,1 «Arab League slams Livni remark 'there's non humanitarian crisis in Gaza' - Haaretz - Israel News». Archiváu dende l'orixinal, el 28 de payares de 2009. Consultáu'l 2009.
- ↑ Europa Press. Bruxeles. (5 de xineru de 2009). «Bruxeles almite "dificultaes" p'apurrir ayuda humanitaria a Gaza y encamienta a Israel a dexala». Consultáu'l 5 de xineru de 2009.
- ↑ Europa Press. Madrid. (7 de xineru de 2009). «Diez camiones del PAM con 300 tonelaes métriques d'alimentos entren en Gaza mientres los trés hores de tregua». Consultáu'l 8 de xineru de 2009.
- ↑ Europa Press. Madrid. (8 de xineru de 2009). «La ONX denuncia que la tregua de tres hores nun ye abonda p'asistir a la población de Gaza». Consultáu'l 8 de xineru de 2009.
- ↑ 168,0 168,1 168,2 168,3 168,4 168,5 168,6 168,7 Gaza Humanitarian Situation Report - 1 January 2009 as of 14:30. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 1 de xineru de 2009. Archivado del original el 2009-01-14. https://web.archive.org/web/20090114195323/http://www.ochaopt.org/gazacrisis/admin/output/files/ocha_opt_gaza_situation_report_2009_01_01_english.pdf. Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ 169,0 169,1 169,2 169,3 169,4 169,5 169,6 Protection of Civilians Weekly Report - 291. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 31 d'avientu de 2008. Archivado del original el 2017-02-04. https://web.archive.org/web/20170204134548/http://www.ochaopt.org/documents/ocha_opt_protection_of_civilians_weekly_2008_12_31_english.pdf. Consultáu'l 1 de xineru de 2009.
- ↑ 170,00 170,01 170,02 170,03 170,04 170,05 170,06 170,07 170,08 170,09 170,10 170,11 Situation Report from the Humanitarian Coordinator - 4 January 2009 as of 17:00. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 4 de xineru de 2009. Archivado del original el 2009-03-19. https://web.archive.org/web/20090319132533/http://www.ochaopt.org/gazacrisis/admin/output/files/ocha_opt_gaza_situation_report_2009_01_04_english.pdf. Consultáu'l 4 de xineru de 2009.
- ↑ Gaza Flash Appeal. UNRWA. 1 de xineru de 2009. http://www.un.org/unrwa/publications/pubs08/GazaFlashAppeal_jan09.pdf. Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ https://archive.today/20240524081412/https://www.webcitation.org/5eGXe49dZ?url=http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5iv4xv2KNWjkm8Ixw60eD52Va5zTw The Press Association - Gaza close to losing phone contact
- ↑ 173,0 173,1 173,2 (n'inglés) Gaza Humanitarian Situation Report – 3 January 2009 as of 16:00. UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs. 3 de xineru de 2009. Archivado del original el 2009-01-14. https://web.archive.org/web/20090114195406/http://www.ochaopt.org/gazacrisis/admin/output/files/ocha_opt_gaza_situation_report_2009_01_03_english.pdf. Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ 174,0 174,1 Europa Press. Xinebra. (5 de xineru de 2009). «Hasta un 70 per cientu de los gazacíes escarez d'agua corriente, según la ONX». Consultáu'l 5 de xineru de 2009.
- ↑ Everingham, Sara (31 d'avientu de 2008). escritu en Gaza, PS. Gaza hospital chief says medical supplies still low. ABC Australia. https://www.abc.net.au/am/content/2008/s2456973.htm. Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ Israeli Hospital Cares for Sick and Injured Gaza Arabs, INN, 29-12-2008
- ↑ Mubarak: We'll open Gaza crossing only if PA takes control Archiváu 2008-12-31 en Wayback Machine, Haaretz, 21-12-2008
- ↑ «Switzerland calls for immediate cease-fire in Gaza». chinaview (5 de xineru de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 18 de xineru de 2009. Consultáu'l 5 de xineru de 2009.
- ↑ «Israel Won't Let Red Cross Team into Gaza». antiwar.com (4 de xineru de 2009). Consultáu'l 5 de xineru de 2009.
- ↑ «Red Cross says its medical team denied access to Gaza». Middle East News (4 de xineru de 2009). Archiváu dende l'orixinal, el 10 de xineru de 2009. Consultáu'l 5 de xineru de 2009.
- ↑ Cash crunch leaves Gazans using tattered notes
- ↑ 182,0 182,1 182,2 «L'ataque aereu d'Israel causa una matanza de 195 palestinos en Gaza». Consultáu'l 27 d'avientu de 2008.
- ↑ «Les encuestes eleutorales n'Israel premien l'usu de la fuercia». Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ «Crez popularidá de Barak». Consultáu'l 3 de xineru de 2009.
- ↑ Hamas Condemns Gaza 'Massacre'
- ↑ 186,0 186,1 «La XE pide un altu'l fueu inmediato en Gaza». Consultáu'l 27 d'avientu de 2008.
- ↑ Behnorin, Yitzhak (27 d'avientu de 2008). Egypt Lays Blame on Hamas. Ynetnews. http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3645195,00.html. Consultáu'l 27 d'avientu de 2008.
- ↑ Lliga Árabe pide intervención de la ONX pa parar ataques a Gaza
- ↑ Europa Press. Washington. (30 d'avientu de 2008). «El Cuartetu pa Oriente Próximu pide l'altu'l fueu inmediato ente Israel y Hamás». Consultáu'l 30 d'avientu de 2008.
- ↑ El Cuartetu llama a un "inmediatu alto'l fueu" en Gaza
- ↑ La XE, EEXX, la ONX y Rusia piden un altu'l fueu "inmediatu" en Gaza
- ↑ El País (29 d'avientu de 2008). «Ban Ki-moon conderga "l'escesu de fuercia" israelín en Gaza». Consultáu'l 29 d'avientu de 2008.
- ↑ El País (28 d'avientu de 2008). «El Conseyu de Seguridá de la ONX pide la entrada inmediata d'ayuda en Gaza». Consultáu'l 28 d'avientu de 2008.
- ↑ 194,0 194,1 Amnistía Internacional (28 d'avientu de 2008). «Civilians must be protected in Gaza and Israel» (inglés). Consultáu'l 28 d'avientu de 2008.
- ↑ Europa Press. Madrid. (30 d'avientu de 2008). «xustifiquen-desproporcionada-respuesta-israel-20081230095559.html Oxfam alvierte de que los ataques con cohetes nun xustifiquen la "desproporcionada" respuesta d'Israel». Consultáu'l 30 d'avientu de 2008.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009.
- «Portal del gobiernu d'Israel» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 14 de xunetu de 2015.
- «Portal del Departamentu Palestín pa Negociaciones con Israel» (inglés).
- Comité Internacional de la Cruz Roja nos territorios palestinos.
- Secuencia fotográfica de les consecuencies de los bombardeos en Palestina.
- Videos de los bombardeos israelinos.