Saltar al conteníu

Casas de Lázaro

Coordenaes: 38°46′26″N 2°15′41″W / 38.7739°N 2.2614°O / 38.7739; -2.2614
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Casas de Lázaro
Alministración
País España
AutonomíaBandera de Castiella-La Mancha Castiella-La Mancha
Provincia provincia d'Albacete
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcaldesa de Casas de Lázaro (es) Traducir María Eugenia Cuartero Garrido
Nome oficial Casas de Lázaro (es)[1]
Códigu postal 02329
Xeografía
Coordenaes 38°46′26″N 2°15′41″W / 38.7739°N 2.2614°O / 38.7739; -2.2614
Casas de Lázaro alcuéntrase n'España
Casas de Lázaro
Casas de Lázaro
Casas de Lázaro (España)
Superficie 112.32 km²
Altitú 943 m
Llenda con Alcadozo, Balazote, San Pedro, Peñas de San Pedro, Peñascosa, Masegoso y Alcaraz
Demografía
Población 324 hab. (2023)
- 205 homes (2019)

- 158 muyeres (2019)
Porcentaxe 0.08% de provincia d'Albacete
Densidá 2,88 hab/km²
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
casasdelazaro.es
Cambiar los datos en Wikidata

Casas de Lázaro ye un conceyu español asitiáu al sureste de la península ibérica, na provincia d'Albacete, dientro de la comunidá autónoma de Castiella-La Mancha, allugáu na parte oriental de la contorna de la Sierra d'Alcaraz. Llenda colos conceyos de San Pedro, Peñas de San Pedro, Alcadozo, Peñascosa, Masegoso, Alcaraz y Balazote.

Xeografía

[editar | editar la fonte]

El conceyu asitiar a partir de los valles creaos pelos ríos Montemayor y Masegoso, qu'arramen les sos agües al río Xardín. El nucleu urbanu estender dende'l cuetu de San Marcos que ye la parte más elevada del pueblu hasta un marxe del nomáu ríu Montemayor; a la otra parte del ríu esiste un grupu de cases conocíes como la peña o l'otru llau accesibles pela ponte del cañu.

Pedaníes

[editar | editar la fonte]
  • El Batán. Asitiada a 500 metros del cascu urbanu de Casas de Lázaro.
  • El Batán de los Mazos (o Batán de riba).
  • El Cucharal.
  • La Requexada
  • Berru. Asitiáu a más de 1300 msnm, a 12 km de Cases de Lazaro, a 3 km del Sahúco y a 56 km d'Albacete.
  • Navalengua.
  • El Puertu

Los oríxenes de la población de Casas de Lázaro remontar a la dómina árabe, según la cual esistía una alquería de nome Qas-Al Qasar, conquistada pol rei de Castiella Alfonsu VIII en 1213 tres la batalla de Las Navas de Tolosa.

Casas de Lázaro, hasta'l sieglu XIX foi una aldega de la ciudá d'Alcaraz. Al independizase d'ésta, llogró les aldegues d'El Cucharal, El Berru, Montemayor y Navalengua, asitiada esta postrera na redoma del cuetu Isabela, colos sos 1.355 msnm. Pero foi Alcaraz la que resumió tolos grandes acontecimientos del pasáu de la villa de Casas de Lázaro.

El mayor propietariu de dicha población yera'l marqués de Valdeguerrero, que nel Censu de Floridablanca cuntaba con 38.009 hai partíes en 6 parceles. Cuntaba tamién con propiedaes en casa Pablo, Tobablanco y los dos Alamees, según el molín en Montemayor.

Imaxe del valle del ríu al so pasu por Casas de Lázaro.

A la de ellaborar unes armes distintives de Casas de Lázaro haber de tener en cuenta dos elementos: la dependencia secular d'esta población a la ciudá d'Alcaraz como aldega, que vien representáu nel so escudu por dos llaves de plata puestu en sotuer y xuníes por una cadena d'eslabones de sable; y per otra parte, la importante industria artesanal de los telares y los texíos tradicionales, que ta representada por una danzadera de azuz de forma horizontal.

Unu de los elementos más carauterísticos de la población de Casas de Lázaro fueron históricamente los sos telares. Hasta mediaos del sieglu XX yera una actividá económica de gran pujanza, vendiéndose na so mayoría en Hellín y Albacete. Na actualidá, tal actividá artesanal caltener pola familia Rosa, que siguen la tradición qu'empezó nel sieglu XIX José Antonio Rosa.

Una tradición que se remonta al sieglu XIV, yá que nel escudu oficial de Casas de Lázaro, que data d'esi periodu, yá apaez una danzadera, unu de los instrumentos que s'utilicen nel telar.

Patrimoniu

[editar | editar la fonte]
Imaxe de la pedanía d'El Berru. En primer planu apréciense les famoses terraces de piedra y, al fondu, el parque eólicu de la Isabela.

El conceyu amuésanos distintes obres d'arte. Ente elles podemos destacar les que s'atopen na ilesia, como son la imaxe de la Nuesa Señora de los Dolores Virxe de los Dolores, del famosu escultor murcianu Francisco Salzillo, la escultura de San José y un oleu sobre llenzu pegáu, nel techu del altar, que representa los cuatro evanxelistes sobre'l paisaxe del pueblu.

Nes contornes de la llocalidá pueden vese obres d'arquiteutura popular que sobrevivieron al pasu del tiempu, ente elles una ponte, llamáu El Cañu y un cucu, esto ye, una especie d'abellugu pa llabradores que se construyía coles piedres que al llabrar quedar al descubiertu, asitiaes ensin morteru (llamáu mampostería irregular). Estos cucos tienen una pequeña puerta empobinada escontra'l sur y solíen utilizase pa guardar los preseos de llabranza. Ta asitiáu na carretera que va a El Cucharal. Na pedanía d'El Berru tamién atopamos un llavaderu y la fonte d'El Berru.

Esisten una serie de xacimientos arqueolóxicos, ente ellos tán Peña Galindo y Torre Vieya, pertenecientes a la Edá del Bronce, daten del añu 2500 al 900 e.C. y utilizábense como edificiu públicu y d'habitación. Otru xacimientu atópase en Peña Guisaero, onde pueden vese grabaos rupestres sobre la roca, que nun formen nengún tipu de representación figurada nin esquemática. Peña Mora ye otru xacimientu que sirvía d'abrigu.

La fonte La Utre: agua con propiedaes termales según indícanos el llibru de 1891 Crónica de la provincia d'Albacete y onde inda se pueden ver les balses onde n'otru tiempu hubo unos baños. La lleenda cunta que dicha fonte taba bendicida pola Virxe, pos una utre que cayó xunto a la mesma, alicó al contautu coles sos agües.

Na finca de Montemayor puede alcontrase un vieyu molín d'agua que se nutría de les agües del ríu Montemayor al so pasu por Casas de Lázaro. Dichu molín créese que ye d'orixe árabe.

Coles mesmes, podemos atopar otros molinos n'usu hasta la década de 1970, dos n'El Cucharal y unu nel cascu urbanu de Casas de Lázaro; anque anguaño ta totalmente abandonáu y práuticamente destruyíu, esti molín compartía actividá cola xeneración d'enerxía llétrica al igual que se faía p'abastecer al Pozuelo, hasta 1950 n'El Batan de los Mazos; anguaño entá esiste un saltu operativu n'El Batán.

Otres utilidaes nes que s'usó la fuercia de l'agua foi nos sos numberosos batanes, frente a la ponte del Cañu puede reparase el saltu del postreru que tuvo n'usu, siguiendo esa corriente d'agua y a pocos metro utilizó'l so fuercia pa faer funcionar una serrería, según na paraxa La Máquina, que debe'l so nome a una industria de texíos de Cobertores y Capotes que nesi llugar ellaborábense. Esta industria cayó na ruina por cuenta de un gran hinchente.

Ente les fiestes que se realicen na llocalidá destaquen la festividá de San Xosé, patrón del conceyu, que se celebra esi mesmu día, 19 de marzu.

El tercer sábadu del mes de mayu celebra la romería de la Inmaculada na aldega d'El Cucharal, asitiada a 3,5 km del conceyu. Los vecinos acompañen a la Virxe y una vegada ellí celébrase una Misa.

A lo último, otra fiesta qu'hai que nomar ye Santa Lucía, el día 13 d'avientu. Nesti día, realícense les lluminaries. En redol a éstes axunta tol pueblu comiendo pataques asaes y tomando vinu.

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]