Carapichea ipecacuanha

De Wikipedia
Carapichea ipecacuanha
Clasificación científica
Reinu: Plantae
División: Magnoliophyta
Clas: Magnoliopsida
Orde: Rubiales
Familia: Rubiaceae
Xéneru: Carapichea
Especie: C. ipecacuanha
(Brot.) L.Andersson
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]

La ipecacuana (Carapichea ipecacuanha) ye una planta de la familia de les rubiacees, de la que'l so raigañu utilízase pa faer xarabe de ipecacuana, un emético bien efectivu. El so nome vien del tupí i-pe-kaa-guéne, que significa 'planta del cantu del camín que te fai sentir enfermu'. Ye orixinaria de Brasil. Na botánica diéronse diversos nomes científicos: Cephaelis acuminata, Cephaelis ipecacuanha, Psychotria ipecacuanha y Uragoga ipecacuanha (en desusu).

Frutos
Fueyes
Detalle

Descripción[editar | editar la fonte]

Son subarbustos o yerbes qu'algama un tamañu d'hasta 0.5 m d'altor, dacuando ramificaos, rizomatosos; ramines pubérulas o hírtulas a glabres. Fueyes 7-17 × 4-9 cm, elíptiques a obovaes o oblongo-obovaes, membranacees a papiracees cuando seques, nel fexe glabres, nel viesu pubérulas a glabrescentes, la base cuneada a someramente arrondada o cortamente truncada, el ápiz de volao acumináu. Inflorescencies terminales y seudoaxilares, subcapitaes, pubérulas a glabres, verdes; pedúnculu solitariu 1-4 cm, terminando en 1 cabeza; cabeces 1.5-2.5 cm de diámetru, subgloboses, arrodiaes por 2-6 bráctees de 5-10 mm, llanceolaes a ovaes o suborbiculares, agudes a arrondaes; bráctees florales 4-10 mm, lliniales a oblanceolaes o llanceolaes, agudes a obtuses. Flores sésiles a subsésiles; hipanto c. 1 mm, cilíndricu, glabrescente; llimbu calicino 0.5-1 mm, glabrescente, denticulado; corola infundibuliforme, nel esterior pubérula a glabra, nel interior nun se reparó, el tubu 3-4 mm, los llobos 1.5-2.5 mm, triangulares; anteres y estigmes ensin conocer. Infrutescencias similares a les inflorescencies. Drupas 8-10 × 4-8 mm, elipsoidales, coloraes tornándose negres, glabrescentes, sésiles o subsésiles; pirenos hemisféricos en seición tresversal, dorsalmente llisos.[1]

Distribución y hábitat[editar | editar la fonte]

Alcuéntrase nes selves húmedes de Mesoamérica, Colombia y Brasil.

Historia[editar | editar la fonte]

Foi introducíu n'Europa en 1672, por un viaxeru llamáu Legros. Legros llevó la planta a París, llegada de Suramérica. En 1680, un mercante parisín llamáu Garnier llogró unos 68 kg de la sustancia ya informó a un físicu llamáu Helvétius, güelu del famosu filósofu, de les sos cualidaes nel tratamientu de la disentería. Helvetius vendió'l remediu n'esclusiva para Lluis XIV, pero'l secretu apurrir al gobiernu francés, que fizo pública la fórmula en 1688.

Morfoloxía de la droga[editar | editar la fonte]

La parte de la ipecacuana usada en medicina ye'l raigañu, que ta estremada en poques bifurcaciones; la planta ye angulosa y retorcigañada, con un ramal gruesu y ta compuesta por aniellos de diversu tamañu, d'una testura grasa en tol so frescor y engata del tueru central de los árboles de la selva amazónica. Los distintos tipos que s'atopen nel mercáu (gris, colorada, marrón) son producíes pola mesma planta, les diferencies vienen de la edá de la planta, la manera d'ensugáu, etc. Esisten plantes sucedanees de la ipecacuana na so aplicación.

Micromorfoloxía[editar | editar la fonte]

  • Polvu irritante y estornutatorio.
  • Presenta célules de parénquima, elementos conductores y abondosu almidón.
  • Amás, atopamos rafidios bien finos y pequeños, aisllaos o en fexes.

Composición Química[editar | editar la fonte]

Presenta Alcaloides bis-isoquinoleínicos (2-3,5%), onde los principales son la emetina (hasta 75% del total) y la cefelina

Amás, presenta un compuestu propiu, llamáu Ipecósido. que ye un alcaloide isoquinolein-monoterpénico, O-glucósido.

Usos[editar | editar la fonte]

La ipecacuna ye bien útil como emético cuando ye necesariu provocar la vultura en casu de gran debilidá o en neños. Cómo vomitivu, expectorante y diaforético, prescribir en bronquitis, etc., y en desordes de les que se desea aumentar les aiciones de la piel. Los preparaos que más s'usen son el vinu de ipecacuana y el polvu de Dover.

Otros nomes: anillada menor, ipecac, poaja, raicilla, bejuquillo, raigañu brasilanu.

Plantes similares[editar | editar la fonte]

Ipecacuana. Propiedaes

Ipecacuanha ye una planta de crecedera lenta, lo cual nun ye pocu granible pa cultivalo en grandes plantíos. Escasamente cultívase en Suramérica pero hubo plantíu n'otros llugares como na India.

La denominación botánica camuda constantemente. De siguío, se llista un compendiu de plantes que fueron emplegaes dalguna vegada como sustitutos de la ipecacuana. Dalgunos de los nomes de les especies pueden tar caduques.

Taxonomía[editar | editar la fonte]

Carapichea ipecacuanha describióse por (Brot.) L.Andersson y espublizóse en Kew Bulletin 57(2): 371. 2002.[1]

Sinonimia
  • Callicocca ipecacuanha Brot.
  • Carapichea ipecacuanha (Brot.) L.Andersson
  • Cephaelis acuminata H.Karst.
  • Cephaelis ipecacuanha (Brot.) A.Rich.
  • Evea ipecacuanha (Brot.) W.Wight
  • Ipecacuanha fusca Raf.
  • Ipecacuanha officinalis Arruda ex H.Kost.
  • Ipecacuanha preta Arruda *Uragoga

acuminata (H.Karst.) Farw.

  • Uragoga granatensis Baill.
  • Uragoga ipecacuanha (Brot.) Baill.[2]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. 1,0 1,1 «Carapichea ipecacuanha». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 20 de xineru de 2015.
  2. [1]

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  1. Davidse, G., M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera. 2012. Rubiaceae a Verbenaceae. 4(2): i–xvi, 1–533. In G. Davidse, M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera (eds.) Fl. Mesoamer.. Missouri Botanical Garden Press, St. Louis.
  2. de Boer, H. J. & M. Thulin. 2005 [2006]. Lectotypification of Callicocca ipecacuanha Brot. and neotypification of Cephaelis acuminata H. Karst., with reference to the drug ipecac. Taxon 54(4): 1080–1082.
  3. Forzza, R. C. 2010. Llista de espécies Flora do Brasil http://floradobrasil.jbrj.gov.br/2010. Jardim Botânico do Rio de Janeiro, Rio de Janeiro.
  4. Idárraga-Piedrahita, A., R. D. C. Ortiz, R. Callejas Posada & M. Merello. (eds.) 2011. Fl. Antioquia: Cat. 2: 9–939. Universidá d'Antioquia, Medellín.
  5. Taylor, C.M. 2010-2020. Studies in Neotropical Rubiaceae.
  6. Taylor, C.M. & R. Y. Gereau. 2013. The genus Carapichea (Rubiaceae, Psychotrieae). Ann. Missouri Bot. Gard. 99(1): 100–127.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]