Caballu Appaloosa
Datos xenerales | |
---|---|
Orixe | Estaos Xuníos |
Apalusa o Appaloosa ye una raza de caballu criáu según les normes d'una asociación fundada en Idaho (Estaos Xuníos) en 1938, Appaloosa Horse Club. Esta asociación quería caltener los caballos de la tribu Nez Perce cuasi estinguíos.
Un aspeutu importante nos Appaloosa actuales ye'l del so pelame llamáu "pezu" o "appaloosa" (en minúscula). Hai otres races de caballos con esta pelame "appaloosa". En dellos casos como color esclusivu y n'otros como pelame ocasional o frecuente xunto a otros colores.
El AraAppaloosa ye la raza que resultó del encruz del caballu árabe col caballu Appaloosa.
Historia
[editar | editar la fonte]El fenómenu de color qu'estrema al caballu appaloosa atópase na base xenética de los caballos primitivos. Apaez, por casu, afiguráu en pintures rupestres que daten de hai más de 20.000 años, como les de Peche-Merle, Francia.
Na antigua Persia teníase un gran apreciu a estos caballos motudos y considerar como los caballos sagraos de Nicea.
En China usáronse estos caballos dende'l 100 e.C. pa la guerra, moviendo asina al pequeñu caballu centroasiáticu. A partir del sieglu VII atópase-yos n'artículos d'arte, reconociéndose asina'l gustu que los chinos teníen por estos caballos.
N'Europa los caballos motudos apaecen al traviés de la historia, abondando más ente los caballos españoles y lippizanos.
N'América yera común ver el color puntiáu ente los caballos españoles de los conquistadores del sieglu XVI, polo que cabo suponer que l'orixe del caballu appaloosa nun ye otru que'l caballu español d'una capa determinada, qu'empezó a ser escoyíu probablemente polos indios Nez Perce que vivíen na rexón noroeste de lo que güei son los Estaos Xuníos, nos estaos actuales de Washington y Oregón.
Fueron los Nez Perce quien vieron nesti caballu'l prototipu d'animal que buscaben pa les sos actividaes de caza y guerrasobremanera pol so color, nobleza, versatilidad y fortaleza d'estructura. Fueron más de 200 años d'una práutica cuidadosa de seleición de los caballos, usando pa la reproducción solo los meyores representantes de la raza ideal que deseyaben. Ye asina qu'afitaron xenéticamente los elementos qu'estremen anguaño al appaloosa. El nome de la raza appaloosa provién del ríu Palouse, que travesaba la rexón habitada polos Nez Perce.cuando víen un caballu motudu , dicíase que " yera un caballu del ríu Palousse " ( a palousse river horse )y dellí quedó en appaloosa Güei día aceptar de manera más precisa que l'orixe del caballu appalloosa esta nel área formada pelos ríos Palouse, Snake i Clearwater toos nel norte de Idaho-USA, y que se correspuende col Nez Perce National Forest. Pieces de cerámica, como esta de principios de la era cristiana, amuesen el gustu de los chinos, especialmente na dinastía Ming, pola capa tan representativa del modernu appaloosa.
Appaloosa modernu
[editar | editar la fonte]Esta raza de caballos tresformar en «moderna» a partir de la formación del Appaloosa Horse Club en 1938. Dende esi añu estableció un programa de meyora de la raza al traviés de crucies con caballos cuartu de milla, pura sangre y árabe.
Anguaño ye la raza que gocia del tercer llugar mundial en popularidá, con más de 600 caballos rexistraos nel Appaloosa Horse Club.
El caballu appaloosa ye coloríu, noble, intelixente y versátil.
Carauterístiques
[editar | editar la fonte]- Esisten seis tipos distintos de capes:
- Lleopardu: manches ovalaes en tola capa, con fondu blancu o de color claru.
- Llombu enllordiáu: cola grupa y reñones de color claru, con manches escures (piénsase que ye la caña orixinal)
- Llombu claru y clines escures: grupa y reñones escamplaes sobre fondu escuru.
- Falopu de nieve: base escura y manches blanques a lo llargo de tol cuerpu.
- A gota: manches escures sobre fondu blancu en tol cuerpu.
- Xaspiáu: parte anterior escura con manches blanques y d'otros colores y parte de tras clara con manches escures.
- Xeneralmente los machos presenten manches y colores más vivos que les femes.
- Pescuezu de llargor mediu y bien asitiáu.
- Grupa arrondada y musculosa.
- Estremidaes delgaes y güesudes, pero resistentes.
- Cola y clines escasamente trupes.
- Ellos son de trabayu y usaos na chareria
Los caballos appaloosa tienen otros trés carauterístiques distintives:
- Piel motudo: carauterística única d'esti caballu. La piel del appaloosa tien árees escures entrepolaes na piel rosada y da como resultáu una piel pezo, y que ye l'indicador más importante pa la reconocencia d'esta raza. Amás del focico y alredor de los güeyos, tamién s'alcuentra nel área xenital. Munches races tienen manches de piel rosa ensin pigmentación, que nun se debe confundir cola piel motudo del appaloosa.
- Esclerótica ocular: La esclerótica ye la capa de texíu conectivo duru, blancu y fibrosu qu'anubre la mayor parte del güeyu.[1] La parte blanca del güeyu humanu ye un exemplu. Tolos caballos tienen esclerótica, pero la del appaloosa ye blanca y de normal muncho más visible que n'otres races. Tolos caballos amuesen blancu alredor del güeyu si xirar escontra riba o escontra baxo o si llevanta'l párpagu. La esclerótica blanca ye visible en tou momentu nel caballu Appaloosa y ye una de les carauterístiques distintives. Nun ye necesariamente carauterística Appaloosa si'l lluceru na cara del caballu arrodia a los güeyos.
- Cascos rayaos: munchos Appaloosa tienen rayes verticales clares y escures bien definíes nel cascu. Hai que tener curiáu d'estremar qu'estes rayes blanques nun s'anicien nuna mancadura na corona o d'una calcetia blanca na pata del animal. Si hai dulda sobre esta carauterística hai que confirmar que l'animal tenga les otres carauterístiques Appaloosa.
Nesti momentu puede consideráse-y como la raza de caballos más rápidu.
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ «Estructura del Globu Ocular». oftalmologia.org.mx. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-11-20. Consultáu'l 23 de mayu de 2010.
- Appaloosa Horse Club. Appaloosa Horse Club Stud Book Volume 1. Moscow, Idaho: Appaloosa Horse Club. OCLC 9494129.
- Appaloosa Horse Club. Appaloosa Horse Club Stud Book Volume 2 & 3. Moscow, Idaho: Appaloosa Horse Club. OCLC 9494129.
- Bennett, Deb (1998). Conquerors: The Roots of New World Horsemanship (1st ed.). Solvang, California: Amigu Publications. ISBN 0-9658533-0-6.
- Ciarloni, Diane (January 2011). "Shaping Stock Horses". Western Horseman: 76–84.
- Crowell, Pers (1951). Cavalcade of American Horses. New York: McGraw-Hill. OCLC 1428574.
- Dutson, Judith (2005). Storey's Illustrated Guide to 96 Horse Breeds of North America. North Adams, Massachusetts: Storey Publishing. ISBN 1-58017-612-7.
- Evans, J. Warren (2000). Horses: A Guide to Selection, Care and Enjoyment. New York: W. H. Freeman. p. 132. ISBN 0-7167-4255-1.
- Haines, Francis (1975) [1946]. Appaloosa: The Spotted Horse in Art and History. Austin, Texas: University of Texas Press. ISBN 0-912830-21-2.
- Harris, Freddie S. (1973). Horse Breeds of the West. Houston, Texas: Cordovan Corp. OCLC 1583675.
- Holmes, Frank (2003). Spotted Pride. Abilene, Kansas: Loft Enterprises. ISBN 0-9714998-3-7.
- Malone, Michael P.; Roeder, Richard B. and Lang, William L. (1991). Montana: A History of Two Centuries. Seattle, Washington: University of Washington Press. ISBN 0-295-97129-0.
- Moulton, Gary Y., ed (2003). The Lewis and Clark Journals. Lincoln, Nebraska: University of Nebraska Press. ISBN 0-8032-8039-4.
- Richardson, Bill and Richardson, Dona (1968). The Appaloosa. New York: A. S. Barnes. ISBN 0-498-06787-4.
- Sponenberg, Dan Phillip (2003). Equine Color Genetics (Second ed.). Ames, Iowa: Wiley Blackwell. ISBN 0-8138-0759-X. https://books.google.com/?id=ihTMGxdBXb8C&pg=PA94&dq=Appaloosa+varnish+ruquen#v=onepage&q=Appaloosa%20varnish%20ruquen&f=false.
- Stanger, Edith M. (1997). Fifty Years of Appaloosa History. (Non location listed): Double Arrow Appaloosas. ISBN 0-9661160-4-6.
- West, Elliott (Autumn 2010). "The Nez Perce and Their Trials: Rethinking America's Indian Wars". Montana: the Magazine of Western History 60 (3): 3–18.
- Wilson, Staci Layne (2007). Animal Movies Guide. (Non location listed): Running Free Press. ISBN 978-0-9675185-3-4. https://books.google.com/?id=dGYzZLrBrS4C&pg=PA161&dq=animal+movies+guide+appaloosa.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]
- Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Caballu Appaloosa.
- Appaloosa Horse Club (n'inglés)
- Cría de caballos Appaloosa (n'Arxentina) Archiváu 2018-02-10 en Wayback Machine
- Cría de caballos Appaloosa (n'Arxentina)
- Rexistru de caballos Nez Perce
- The Appaloosa Horse Club
- American Appaloosa Association
- Appaloosa Horse Club of Canada
- Appaloosa Horse Club of Denmark
- Appaloosa Horse Club of Germany
- American Appaloosa Horse Club Holland Archiváu 2016-01-05 en Wayback Machine
- Appaloosa Horse Association of New Zealand
- Appaloosa Horse Club of the United Kingdom