Bébora enerxético
Bébora enerxético | ||
---|---|---|
Nome | Bébora enerxético | |
Detalles | ||
Más información | ||
[editar datos en Wikidata] |
Les bébores enerxétiques o hipertóniques son bebíes ensin alcohol que contienen sustancies estimulantes y qu'ufierten al consumidor l'evitar o menguar l'aballa y l'escosamientu, amás d'aumentar l'habilidá mental y apurrir una medría de la resistencia física. Tán compuestes principalmente por cafeína, delles vitamines, carbohidratos y otres sustancies naturales orgániques como la taurina, qu'esanicien la sensación d'escosamientu de la persona que les consume. Nun se deben confundir coles bébores isotóniques nin con otru tipu de bébores como les gaseoses, yá que inclusive nos mesmos envases alviértese que nun se consideren bébores hidratantes. Por contener altes dosis de cafeína pueden producir dependencia y otros efeutos adversos.
Parte de la sensación de bienestar producida poles bébores enerxétiques ye causada por un efeutu enerxéticu que se produz pola aición de sustancies psicoactives (siendo la cafeína, un alcaloide, unu de los ingredientes nestes bébores) qu'actúen sobre'l sistema nerviosu central, tornando los neurotransmisores encargaos de tresmitir les sensaciones de cansanciu o suañu y potenciando aquellos rellacionaos coles sensaciones de bienestar y la concentración. La cafeína, por casu, llogra aumentar los niveles estracelulares de los neurotransmisores noradrenalina y dopamina na corteza prefrontal del celebru, lo qu'esplica bona parte de los sos efeutos favorables sobre la concentración.
Magar estes bébores inclúin na so composición glucosa y otros azucres qu'apurren enerxía al cuerpu (sacante les versiones dietétiques), nun esanicien realmente la fatiga muscular nin l'escosamientu polo xeneral, solamente inhibe temporalmente estes sensaciones, polo tanto ye normal una sensación d'escayencia una vegada qu'acaba'l so efeutu nel organismu. Al marxe de los efeutos que producen la cafeína y l'azucre que contienen, los estudios al respeutu conclúin qu'hai poques o nenguna evidencia de que l'amplia variedá d'ingredientes adicionales tenga efeutu dalgunu.[1]
Oríxenes
[editar | editar la fonte]Estes son bebíes que surden pola comercialización nel mercáu mundial de bébores yá esistentes en países asiáticos o llatinoamericanos, que namái yeren conocíes neses rexones del planeta. Dalgunes son de llarga tradición na so país fundador, teniendo décades de consumu, pero polo xeneral toes apaecieron dende l'añu 1995, cuando'l mercáu austriacu decidió comercializales dempués d'afayales.
La más famosa de toes ye Red Bull que se comercializa dende la década de 1980 y que'l so país d'orixe ye Austria. La empresa d'investigación Euromonitor calculó que'l mercáu de bébores enerxétiques esperimento una alza sosteníu ente 1999 y 2013, pasando d'un valor de mercáu en tol mundu de 3800 millones de USD a 27.500 millones de USD nesi periodu.[2] Especialmente notable foi la medría n'Estaos Xuníos, onde pasó d'un valor de mercáu de 350 millones de USD nel añu 2000 (menos d'un 10% de la cuota mundial) a un valor de 12.500 millones de USD en 2012 (más d'un 40% del total mundial).[3] Les marques son especialmente agresives nel ámbitu publicitariu, pos solo en 2014 invirtieron 1000 millones de USD nesti fin n'Estaos Xuníos.[2]
Toes estes bébores nacen col enfotu de amontar la resistencia física, habilitar reaiciones más rápides a quien les consume, llograr un nivel de concentración mayor, evitar el suañu, apurrir sensación de bienestar, aguiyar el metabolismu y ayudar a esaniciar sustancies nocives pal cuerpu. Volviéndose asina famosa en deportistes, estudiantes, emplegaos nocherniegos y cualesquier otru tipu de persones.
El consumu d'estes bébores varia por marques y rexones, teniendo productos más conocíos nuna sola rexón, y otros conocíos internacionalmente.
A quién va dirixíu
[editar | editar la fonte]Esti productu foi creáu pa persones que rican, n'ocasiones, aumentar el so nivel d'atención, concentración o reaición. Inclúyense equí alumnos, conductores, profesores, deportistes, oficinistes y otros, esto por causa de la so facilidá rexeneradora y d'otres virtúes. Pero siempres s'encamienta un usu moderáu de la mesma, a lo más 1 al día pa los atletes. Y nunca se debe de tomar con alcohol porque un estimulante con un depresivu puede causar una arritmia cardiaca, ente otros posibles entueyos. Nun ye recomendable que lo consuman muyeres embarazaes.
Ingredientes
[editar | editar la fonte]Agua carbonatao, glucuronolactona, vitamines del Grupu B (tales como B2, B3, B4, B5, B6, B12), taurina, cafeína, guaraná o estractu, azucre (les versiones non dietétiques), aspartamo (les versiones dietétiques), L-Carnitina, vitamina C, ácidu cítrico, acidulantes, ginseng o estractu, betacaroteno, ácidu pantoténico, fosfatu monopotásico, D-Ribosa, colorante, carambelu, etc. Tou varia según el fabricante y el modelu de la cual escuéyase.
La presencia de carbohidratos, cafeína, vitamines, carnitina o D-Ribosa, faen que supuestamente les bébores sían rexeneradores o enerxizantes. Ta claro que munchos de los sos ingredientes tienen un efeutu estimulante, faciendo que'l so amiestu xenere una respuesta positivo y esperao, dando como resultáu efeutos d'estímulu nel organismu. Pero tamién estes bébores son bien cuestionaes mundialmente por incluyir tou esto, a tal nivel qu'esisten organizaciones que refuguen ún por ún la utilidá de los ingredientes.[4]
Exemplu del conteníu d'una llata:
- En forma de tabla nutricional
Cantidá | % Valor diariu
| |
---|---|---|
Potasiu | 44 mg | 1% |
Sodiu | 115 mg | 5% |
Carbohidratos totales | 34 g | 12% |
Azucres | 35 g | ** |
- * Esti porcentaxe de valor diariu básase nuna dieta de 2000 caloríes.
- ** Valor diariu non establecíu Pero de xacíu
esto nun ye asina con tolos productos, una y bones dependiendo del fabricante la llata puede contener una sustancia o non, o distintos niveles d'ella. Una d'estes sustancies, la glucuronolactona ye bien cuestionada y nun vien en toles marques.
Cafeína
[editar | editar la fonte]Efeuto nel organismu
[editar | editar la fonte]Hai muncha lliteratura científica alrodiu de los efeutos beneficiosos o perxudiciales de la cafeína que ta incluyida nes bébores enerxétiques. De siguío vamos esponer qu'efeutos fueron aceptaos o non pola EFSA[5] (Autoridá Europea de Seguridá Alimentaria) que ye l'organismu européu qu'evalúa los posibles riesgos y beneficios rellacionaos colos alimentos.[6]
- Aumentu d'oxidación de grases que conduz a un descensu de la masa graso corporal. La EFSA establez que nun hai rellación causa-efeutu ente'l consumu de cafeína y esta aición nel organismu.
- Aumentu de gastu d'enerxía que conduz a un descensu del pesu corporal. Esta aición nel organismu básase na tasa metabólica basal y na terisolates. Sicasí la EFSA establez que nun hai rellación causa-efeutu ente'l consumu de cafeína y esta aición nel organismu.
- Aumentu de rendimientu físicu mientres l'exerciciu d'alta intensidá al curtiu plazu. La EFSA nun atopa rellación causa-efeutu ente'l consumu de cafeína y esta aición nel organismu.
- La EFSA establez rellación causa-efeutu ente'l consumu de siquier 75 mg en población adulta y aumentu de rendimientu cognitivu y mental (rellacionáu con procesos d'aprendizaxe, concentración, memoria, razonamientu, según resistencia al estrés).
- La EFSA atopa rellación ente'l consumu de 3 mg/kg de pesu corporal (alministráu una hora antes del exerciciu y dempués d'a lo menos 12 hores d'astinencia de cafeína nos consumidores habituales) col aumentu de resistencia, amenorgamientu del esfuerciu percibíu, aumentu del tiempu hasta llegar al escosamientu.
Intoxicación
[editar | editar la fonte]Anque non toles bébores enerxétiques tienen la mesma concentración de cafeína, una concentración normal suel ser de 32mg/ 100ml, pudiendo haber recipientes de 250 ml (80 mg de cafeína) o de 500 ml (160 mg de cafeína).
La intoxicación aguda de cafeína ta establecida sobre los 300 mg dependiendo de factores individuales como'l pesu corporal o la mesma tolerancia del individuu, si llegar a esta cifra apaecen síntomes de sobrexcitación del sistema nerviosu dando llugar a molición, nerviosismu, velea, encarnizamientu de la cara, aumentu de micción, trestornos gastrointestinales, contraiciones musculares, irritabilidá, ritmu cardiacu irregular y baturiciu sicomotor. La sobredosis estrema de cafeína qu'aniciaría la muerte algamar con una DL 50 per vía oral de 192 mg de cafeína por kg de pesu corporal n'aguarones, de la cual extrapolamos que n'humanos esta ente 150-200 mg/kg dependiendo del pesu y de la tolerancia individual. D'esta forma podemos establecer que ye difícil algamar esta dosis yá que tendríamos que consumir unes 130 bébores enerxétiques de 250 ml. D'últimes hai qu'aprofiar les consecuencies nel organismu d'una intoxicación crónica. Carauterizar por miopatía, hipercalcemia, debilidá muscular, estomagaes, vultures, foria y perda de pesu.[7]
Taurina
[editar | editar la fonte]La taurina ye un ácidu orgánico que ta presente na mayoría de les bébores enerxétiques pero amás ye un ingrediente natural en niveles munchos más baxos de los alimentos amás de participar na síntesis de fiel nel organismu. Nuna bébora enerxético de 250 ml suel haber unos 1000 mg de taurina. Tres la ingesta oral llega fácilmente a la circulación sistémica y determinóse que nun aumentar los niveles de taurina nel celebru. La EFSA evaluó la seguridá de la taurina con un NOAEL (nivel ensin efeutu tóxicu observable) de 1000 mg (1 g) de taurina por kilogramu de pesu corporal per día (cantidá 120 vegaes cimera a la media de consumu envalorada) y estableció qu'estos márxenes son lo suficientemente grandes como p'asegurar que'l so consumu non corada nengún riesgu pa la salú.
Per otru llau, la EFSA[8] evaluó los posibles beneficios derivaos del consumu de taurina y estableció que nun esiste rellación causa-efeutu ente'l consumu de taurina y los siguientes beneficios:
- Proteición del sistema inmunolóxicu
- Intervención en procesos del metabolismu rellacionaos cola captación de glucosa
- Contribución a la función cognitiva normal
- Caltenimientu de la función cardiaca normal
- Caltenimientu de la función normal del músculu D'esta forma establezse que la inclusión
de la taurina en bébores enerxétiques nun exerz nengún efeutu nin perxudicial nin beneficiosu pal organismu.
D-glucurono-gammalactona
[editar | editar la fonte]La glucuronolactona incluyir en delles bébores enerxétiques. Ye un carbohidratu deriváu de la glucosa por aciu el so metabolismu nel fégadu'l cual preséntase naturalmente y ye un importante componente estructural de cuasi tolos texíos conectivos polo que s'atopa en cantidaes más baxes n'alimentos de forma natural que les atopaes nes bébores enerxétiques.
Nuna bébora enerxético de 250 ml suel haber unos 600 mg d'esti compuestu. La EFSA evaluó la so seguridá con un NOAEL (nivel ensin efeutu tóxicu observable) de 1000 mg de glucuronolactona por kilogramu de pesu corporal per día (cantidá 200 vegaes cimera a la media de consumu envaloráu) y estableció que yá que ye un constituyente natural del organismu y que los márxenes de seguridá son lo suficientemente grandes nun hai nengún peligru na inclusión d'esta sustancia nes bébores enerxétiques. Amás tamién determino que nun ye probable la so interaición cola cafeína, la taurina, l'alcohol o los efeutos derivaos del exerciciu físicu.[9]
Vitamines grupo B
[editar | editar la fonte]Son tipos de vitamines B hidrosolubles, lo cual significa que'l cuerpu nun puede almacenar. Si'l cuerpu nun puede utilizar tola vitamina, la cantidá extra sale del organismu al traviés de la orina. Estes vitamines tienen que reponese nel cuerpu tolos díes.
Al ser l'escesu escretáu ye difícil que causen toxicidá nel organismu anque elevaes dosis pueden acarretar efeutos secundarios, sobremanera en combinación con suplementos dietéticos y preparaos vitamínicos ya inclusive melecines.
La vitamina B3, niacina, ácidu nicotínico o vitamina PP
[editar | editar la fonte]Los requerimientos de vitamina B3 diarios bazcuyen ente 2-12 mg en neños a 14-16 mg n'adultos. La falta d'esta vitamina puede aniciar pelagra.
Los efeutos secundarios derivaos d'una hipervitaminosis apaecen a partir de la ingesta de 1,5-6 g/día. Ente ellos el más frecuente ye l'encarnizamientu de la piel. Tamién enfermedaes hepátiques como una coloración amarellentada de piel y mucoses (Ictericia), picores, apaición de úlceras y/o empeoramientu d'estes y un agravamientu de la hipertensión arterial lo mesmo que de la gota y la diabetes de resultes del usu de suplementos que contengan niacina.[10]
Una llata de Bébora enerxizante puede contener dende 20 mg de vitamina B3 hasta 49,2 mg nes llates más grandes. De 140% a inclusive'l 300% de la Dosis Diaria Encamentada pa esta vitamina. Magar devasar altamente los encamientos diarios quédense bien lloñe de la dosis necesaria pa la hipervitaminosis y los sos efeutos derivaos.
Ensayos clínicos en pacientes con riesgu de carecer enfermedaes cardiovasculares evidenciaron l'ausencia d'efeutu terapéuticu de la niacina n'altes dosis (1000 mg) ya inclusive la posibilidá de que fuera perxudicial. La falta de datos determinante sobre'l so beneficiu nun foi tal nos efeutos adversos derivaos de la ingesta d'altes dosis d'esta vitamina como los citaos enantes.[11]
Vitamina B5 o Ácidu Pantoteico
[editar | editar la fonte]La dosis diaria encamentada ye de 5 mg nel adultu. Les bébores enerxizantes pueden llevar de 5 mg a 20,4 mg inclusive. Suponiendo hasta un 400% de la CDR. Anque nun se tenga constancia de la toxicidá pa los humanos del ácidu pantoteico dosis de 15-20 mg tán rellacionaes con fories.[12]
Tamién s'alderica la eficacia de la vitamina B5 nel tratamientu anti acné.
Vitamina B6 - Piridoxina
[editar | editar la fonte]Pa la vitamina B6 tiense acomuñada unos niveles de ingesta máxima tolerable (tolerable upper intake levels: UL) onde los efeutos adversos amontar a partir d'esa dosis que pa un adultu bazcuya ente los 80 y 100 mg. Una llata de bébora enerxizante puede contener dende 5 mg a 10 mg, depués namái una toma masiva de felicidaes bebíes causaría efeutos esmolecedores.
Dichos efeutos ensin deseyar van amontando cola dosis hasta apaecer toxicidá que se produz a partir de los 2000 mg: Formiguéu y entumecimiento de les estremidaes, trestornos de locomoción, cansanciu, somnolencia. Que sumen cola suspensión de la dosis.
Les muyeres embarazaes nun tienen d'utilizar elevaes dosis, los suplementos tendrán de ser vixilaos por un médicu. Y les altes dosis de Piridoxina interacciona con determinaos fármacos del tratamientu del alzheimer. Procuru en vieyos.
Efeutos adversos y usu con alcohol
[editar | editar la fonte]Dependencia y toxicidá
[editar | editar la fonte]Anque estes bébores nun sían tan nocives y adictives como les bébores alcohóliques, suel esistir otru tipu de dependencia a elles, la llamada dependencia física, que tamién puede derivar nuna dependencia social. Col día ente día, persones qu'enfrenten l'estrés, cansanciu físicu, situaciones d'altu riesgu, velea y otros, acostúmense equivocadamente a esti tipu de productos, cayendo nel abusu de sustancies psicoactives que pueden traer consecuencies negatives pa la salú. El consumu escesivu o enllargáu nel tiempu de bébores enerxétiques puede provocar problemes cardiacos, como arritmies o ataques al corazón y condiciones psiquiátriques que pueden derivar en fobias o ansiedá.[13][14] N'Europa, estudios realizaos acomuñaron el consumu de bébores enerxétiques con altu conteníu en cafeína y taurina cola muerte d'atletes.[15] Amás, dellos estudios suxeren que les bébores enerxétiques podríen ser una «droga ponte».[16] L'aumentu del consumu d'estes bébores fixo que'l númberu d'hospitalizaciones n'Estaos Xuníos pol so consumu doblar ente 2007 y 2011 hasta algamar 20.783, con especial incidencia nos varones nuevos.[17]
Dalgunes d'estes bébores lleven más cafeína qu'una taza de 80 ml de café expresso. Les bébores enerxétiques contienen cafeína y estes bébores son bien utilizaes a pesar de qu'hai otros tipos de sustancies que llogren el mesmu efeutu col so consumu.[18] Esti componente, mayoritariu nestes bébores,[19] puede tener ciertos efeutos dañibles a la salú. Ente los efeutos d'esti componente esta'l nerviosismu, dolor de cabeza, ansiedá, aumentu en presión arterial, velea, tracamundiu mental, ente otros efeutos igualmente dañibles a la salú. Cualquier persona con esti tipu d'enfermedá o carecimientu pudiera llograr un efeutu más grande y tendría de considerar el consumu y la cantidá de consumu d'estes bébores. La bébora Red Bull tuvo inclusive prohibida temporalmente en dellos países occidentales, por cuenta de la supuesta toxicidá de dalgún de los sos componentes.
Amiestos con bébores alcohóliques
[editar | editar la fonte]La composición d'estes bébores y l'amiestu con alcohol puede faer creer a les persones que nun tán borraches, aumentando los episodios d'enfiles pol mayor consumu d'alcohol y los peligros qu'estes traen, como un coma etílicu, amás d'un posible infartu causáu pol amiestu d'una sustancia inhibitoria y otra estimuladora, dambos sobre'l mesmu órganu (el corazón).[20] Reportáronse casos en servicios hospitalarios d'urxencia nos que'l consumu de tan solo dos combinaos de bébores enerxétiques y alcohol puede producir intoxicaciones agudes. Un esperimentu con dos grupos de mures nuevos realizáu na Universidá Purdue d'Estaos Xuníos en 2016, atopó semeyances nos cambeos cerebrales cuando se-yos alministraba un amiestu de bébora enerxético con alcohol y cuando se-yos alministraba cocaína y otres drogues tipu A.[21] Los investigadores repararon que los signos físicos y neuroquímicos yeren similares en dambos grupos de mures, y qu'amás los mures que consumieren l'amiestu yeren menos sensibles que los mures de control a los efeutos de la cocaína y más propensos al so abusu.[21]
Consumiendo 160 mg de cafeína entemecíos con alcohol, la cafeína aguiya'l Sistema Nerviosu Central y el cardiacu, lo que facilita la lliberación de catecolaminas como l'adrenalina y la dopamina y aguiya la vasodilatación. Esti tipu de bébores tamién presenten inositol que potencia l'aición de la cafeína y de la taurina. Dambos combinaos con alcohol amonten les posibilidaes d'apaición d'efeutos adversos. Desaconséyase l'usu de bébores enerxizantes en persones con afectaciones cardiaques ya hipertensión arterial, trestornos cerebrales y neurolóxicos, embarazaes, diabéticos y menores de 16 años.
Tamién se fala del dañu qu'estos amiestos xenera nel nuesu fégadu por causa de los efeutos del alcohol sobre ésti y la presencia de la glucuronolactona (derivada naturalmente del fégadu).
Ver tamién
[editar | editar la fonte]Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ McLellan, Tom M.; Lieberman, Harris R. (2012). «Do energy drinks contain active components other than caffeine?». Nutrition Reviews 70 (12): páxs. 730–744. doi: . ISSN 1753-4887. PMID 23206286. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23206286.
- ↑ 2,0 2,1 Roberto A. Ferdman (26 de marzu de 2014). «The American energy drink craze in two highly caffeinated charts» (inglés). Consultáu'l 12 de xineru de 2017.
- ↑ «Energy Drinks and Shots: U.S. Market Trends» (inglés) (xineru de 2013). Consultáu'l 12 de xineru de 2017.
- ↑ Supuesta utilidá de los ingredientes
- ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2053.htm
- ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2054.htm
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-05-01.
- ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2035.htm
- ↑ http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/935.htm
- ↑ http://www.vitaminasbasicas.com/vitamines/hidrosolubles/vitaminab/vitaminaB3/toxicidá.asp
- ↑ http://www.biobiochile.cl/2013/03/10/decepcionante-resultáu-estudiu-revela-que-vitamina-b3-nun ye-benefica-pa-el-corazon.shtml
- ↑ http://www.nutri-facts.org/esp/vitamines/vitamina-b5-acido-pantotenico/seguridá/
- ↑ Sanchis-Gomar, Fabian; Pareja-Galeano, Helios; Cervellin, Gianfranco; Lippi, Giuseppe; Earnest, Conrad P. (mayu de 2015). «Energy drink overconsumption in adolescents: implications for arrhythmias and other cardiovascular events». The Canadian Journal of Cardiology 31 (5): páxs. 572–575. doi: . ISSN 1916-7075. PMID 25818530. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25818530.
- ↑ Petit, Aymeric; Karila, Laurent; Lejoyeux, Michel. «L'abus de boissons énergisantes présente-t-il un risque ?». La Presse Médicale 44 (3): páxs. 261–270. doi:. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0755498214006447. Consultáu'l 11 de xineru de 2017.
- ↑ Clauson, Kevin A.; Shields, Kelly M.; McQueen, Cydney E.; Persad, Nikki (2017). «Safety issues associated with commercially available energy drinks». Journal of the American Pharmacists Association: JAPhA 48 (3): páxs. y55–63; quiz y64-67. doi: . ISSN 1544-3450. PMID 18595815. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18595815.
- ↑ Reissig, Chad J.; Strain, Eric C.; Griffiths, Roland R. (2009). «Caffeinated Energy Drinks -- A Growing Problem». Drug and alcohol dependence 99 (1-3): páxs. 1–10. doi: . ISSN 0376-8716. PMID 18809264. PMC 2735818. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2735818/.
- ↑ The Dawn Report (10 de xineru de 2013). «Update on Emergency Department Visits Involving Energy Drinks: A Continuing Public Health Concern» (inglés). Drug Abuse Warning Network. Consultáu'l 12 de xineru de 2017.
- ↑ Arguedas, Gloriana; Garnier, Michelle; Hong, W. Willy; Zaray, Miranda Ch; Rodríguez, Gabriela (2012). «Aspecto médicu-llegales de los patrones de consumu de bébores enerxétiques per parte de los estudiantes de medicina de segundu añu de la Universidá de Costa». Medicina Llegal de Costa Rica 29 (1): páxs. 23–33. ISSN 1409-0015. http://www.scielo.sa.cr/scielo.php?script=sci_abstract&pid=S1409-00152012000100004&lng=es&nrm=iso&tlng=es.
- ↑ Raúl A. Castellanos, Rossana M. R., Gladys G. Frazer, Revista de facultá de ciencies médiques: Efeutos fisiologicos de les bébores energizantes, p.43-49, 2006.
- ↑ Amy Pennay (2011). «Combining energy drinks and alcohol» (inglés). Australian Family Physician. Archiváu dende l'orixinal, el 2015-09-24. Consultáu'l 12 de xineru de 2017.
- ↑ 21,0 21,1 Richard van Rijn et al (24 d'ochobre de 2016). «Mixing energy drinks, alcohol may affect adolescent brains like cocaine» (inglés). Purdue University. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-07-14. Consultáu'l 12 de xineru de 2017.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]- Bébores energizantes ¿Posible nueva dependencia? en usbmed.edu.co
- Deporte y Bébora enerxético n'inglés Bébora enerxético nel Open Directory Project.
- Sespas retira del mercáu bebida energizante Toro; prinda cientos de miles, elnuevodiario.com.do Archiváu 2015-09-08 en Wayback Machine
- Hidratación y bébores