Arratzua-Ubarrundia

Coordenaes: 42°53′25″N 2°38′21″W / 42.890277777778°N 2.6391666666667°O / 42.890277777778; -2.6391666666667
De Wikipedia
Arratzua-Ubarrundia
Alministración
País España
AutonomíaIkurrina País Vascu
Provincia Álava
Comarca Cuadrilla de Gorbeialdea (es) Traducir
Tipu d'entidá conceyu d'España
Alcalde d'Arratzua-Ubarrundia Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo
Nome oficial Arratzua-Ubarrundia (eu)[1]
Códigu postal 01520
Xeografía
Coordenaes 42°53′25″N 2°38′21″W / 42.890277777778°N 2.6391666666667°O / 42.890277777778; -2.6391666666667
Arratzua-Ubarrundia alcuéntrase n'España
Arratzua-Ubarrundia
Arratzua-Ubarrundia
Arratzua-Ubarrundia (España)
Superficie 57.41 km²
Altitú 523 m
Llenda con Vitoria, Cigoitia, Legutio, Elburgo y Leintz-Gatzaga
Demografía
Población 1043 hab. (2023)
- 529 homes (2019)

- 451 muyeres (2019)
Porcentaxe 100% de Cuadrilla de Gorbeialdea (es) Traducir
0.31% de Álava
0.05% de País Vascu
0% de España
Densidá 18,17 hab/km²
Más información
Fundación 1920 (Xulianu)
Estaya horaria UTC+01:00
cuadrillazuia.com…
Cambiar los datos en Wikidata
Ilesia de Arrioabe dende Mendibil.
Ullíbarri-Gamboa.

Arrazua-Ubarrundia (n'eusquera y oficialmente Arratzua-Ubarrundia[2][3]) ye un conceyu de la provincia d'Álava, País Vascu (España). Esti conceyu surdió arriendes de la fusión de les antigües hermandaes y conceyos d'Arrazua y Ubarrundia.

Ta compuestu por una decena de pequeños pueblos asitiaos al norte de la capital provincial, Vitoria. Nesti conceyu atopa la presa de Ullíbarri-Gamboa y la metá occidental del banzáu del Zadorra, más conocíu como banzáu de Ullíbarri-Gamboa, qu'abastez d'agua a Bilbao y Vitoria, y sirve amás de llugar de folganza pa miles d'alaveses, que practiquen nél deportes náuticos y tomen baños.

Los 10 conceyos que componen el conceyu son:

Tamién pertenez al conceyu'l pueblu de Nanclares de Gamboa (n'eusquera Langara Ganboa), perteneciente d'antiguo a Gamboa, y que foi anexonáu a finales de la década de 1950, cuando esti conceyu sumió arriendes de la construcción del banzáu. El pueblu atópase en situación de semi-abandonu, anque se revitalizó poles actividaes recreatives que se realicen a veres del banzáu. Anguaño tien 22 habitantes (2001), anque nun forma conceyu y ye alministráu direutamente pol conceyu.

Topónimu[editar | editar la fonte]

Arrazua-Ubarrundia creóse como conceyu en 1920 pola fusión de los conceyos d'Arrazua y Ubarrundia. Ubarrundia y Arrazua apaez mentaes per primer vegada en 1025 na Rexa de San Millán como dos de los alfoz o distritos nos que s'estremaba la Álava medieval. Naquel documentu figuraben so los nomes de Ubarundia y Harhazua.

La mayor parte de les aldegues que conformaben estes alfoces fueron asignaes a les xurisdicciones de les villes de Vitoria y Villarreal nel sieglu XIV, quedando Ubarrundia y Arrazua amenorgaes a les sos dimensiones modernes. Mientres la Edá Moderna formaron dos hermandad formaes caúna por media docena d'aldegues, que nel sieglu XIX tresformar en conceyos arriendes de les reformes alministratives lliberales.

Etimológicamente dambos topónimos paecen provenir claramente del eusquera, anque'l so significáu nun seya totalmente tresparente.

Koldo Mitxelena descomponía'l topónimu Ubarrundia nel so llibru Apellíos Vascos en dos elementos Ubar y undia. El primeru podría ser una variante de uhar(agua enchente, agua turbio, riega) o quiciabes de ibar (vega), ente que'l segundu paez provenir abondo claramente de Haundia (grande). Solióse traducir el nome como el sitiu con bayura d'agües enchentes. Curiosamente Ubarrundia foi'l llugar escoyíu pa la construcción del banzáu de Ullíbarri-Gamboa.

Nel casu de Arrazua según Mitxelena el topónimu podría derivase de (H)ar(ri) (piedra) + -tzu (sufixu abundancial) + -a (artículu), col significáu de llugar cascayosu. Harritza significa pedregal n'eusquera modernu. Tamién presenta Koldo Mitxelena les siguientes posibilidaes (H)ar(ri) (piedra) + arsu (roca) + -a (artículu) (la roca de piedra) o bien (H)ar(ri) (piedra) + artsu (bardial) + -a (artículu) (el bardial de piedra). Esiste una llocalidá homónima en Vizcaya denomada tamién Arrazua.

Demografía[editar | editar la fonte]

El conceyu, que tien una superficie de 57,41 km²,[4] cuenta según el padrón municipal pa 2017 del INE con 976 habitantes y una densidá de 17 hab./km².

Gráfica d'evolución demográfica d'Arrazua-Ubarrundia ente 1930 y 2017

     Población de derechu según los censos de población del INE.[5]      Población según el padrón municipal de 2017.[6]

Ente'l Censu de 1930 y l'anterior, apaez esti conceyu porque se funden los conceyos de Arrazua y Ubarrundia.

Ente'l Censu de 1960 y l'anterior, crez el términu del conceyu porque incorpora parte de Gamboa.

Población por nucleu[editar | editar la fonte]

Desglose de población según el Padrón Continuu por Unidá Poblacional del INE.

Nucleos Habitantes (2012)[7] Varones Muyeres
Arroyabe 88 47 41
Arzubiaga 11 6 5
Betolaza 27 15 12
Ciriano 6 4 2
Durana 348 185 163
Landa 38 25 13
Luco 65 34 31
Mendívil 51 29 22
Nanclares de Gamboa 23 14 9
Ullíbarri-Gamboa 75 34 41
Zurbano 251 127 124

Alministración[editar | editar la fonte]

Eleiciones municipales en Arrazua-Ubarrundia
Partíu políticu 2015[8] 2011[9] 2007[10] 2003[11] 1999[12] 1995[13]
Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales Votos % Conceyales
Partíu Nacionalista Vascu (EAJ-PNV) 39,44 3 33,52 3 48,24 4 57,82 5 39,81 4 47,43 4
Euskal Herria Bildu (EH Bildu) / Bildu 36,25 3 31,26 2 - - - - - - - -
Partíu Popular (PP) 12,95 1 17,14 1 18,75 1 21,09 1 18,71 1 17,06 1
Partíu Socialista d'Euskadi-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) 6,97 0 14,88 1 16,41 1 17,23 1 16,55 1 11,98 1
Eusko Abertzale Ekintza-Aición Nacionalista Vasca (EAE-ANV) - - - - 14,06 1 - - - - - -
Unidá Alavesa (UA) - - - - - - 2,49 0 5,28 0 10,76 0
Euskal Herritarrok (EH) - - - - - - - - 17,51 1 - -
Herri Batasuna (HB) - - - - - - - - - - 10,76 1
Alcaldes dende les eleiciones de 1979
Llexislatura Nome Partíu
1979-1983 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
1983-1987 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
1987-1991
1991-1995 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
1995-1999 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
1999-2003 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
2003-2007 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
2007-2011 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
2011-2015 Rufino Sáez de Ibarra Ruiz de Arbulo EAJ-PNV
2015-2019 Blanca Antépara Uribe EAJ-PNV
2019-2023 n/d n/d
2023- n/d n/d

Economía[editar | editar la fonte]

Evolución de la delda viva[editar | editar la fonte]

El conceutu de delda viva contempla namái les deldes con caxes y bancos relatives a creitos financieros, valores de renta fixa y préstamos o creitos tresferíos a terceros, escluyéndose, poro, la delda comercial.

Ente los años 2008 a 2014 esti conceyu nun tuvo delda viva.[14]

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
  2. Norma 150 de Euskaltzaindia -Arabako Herri Izendegia Según Euskaltzaindia la -a final de Arratzua ye artículu, polo que se debe tornar: Arratzutik, Arratzura, Arratzuan...
  3. https://web.archive.org/web/20121103061844/http://ine.es/daco/daco42/codmun/codmun12/12codmun_añal.htm
  4. Institutu Nacional d'Estadística (ed.): «Población, superficie y densidá por conceyos.». Archiváu dende l'orixinal, el 21 de setiembre de 2013.
  5. Cifres de población y Censos demográficos
  6. Institutu Nacional d'Estadística (ed.): «Nomenclátor: Población del Padrón Continuo por Unidad Poblacional».
  7. Nomenclátor: Población del Padrón Continuo por Unidad Poblacional
  8. ara.cat (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Arrazua-Ubarrundia 2015». Consultáu'l 10 d'agostu de 2015.
  9. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Arrazua-Ubarrundia 2011». Consultáu'l 10 d'agostu de 2015.
  10. El País (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Arrazua-Ubarrundia 2007». Consultáu'l 10 d'agostu de 2015.
  11. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Arrazua-Ubarrundia 2003». Consultáu'l 10 d'agostu de 2015.
  12. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Arrazua-Ubarrundia 1999». Consultáu'l 10 d'agostu de 2015.
  13. Ministeriu del Interior (ed.): «Resultaos eleiciones municipales Arrazua-Ubarrundia 1995». Consultáu'l 10 d'agostu de 2015.
  14. Ministeriu de Facienda y Alministraciones Públiques. Delda Viva de les Entidaes Llocales

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]