Archipiélagu de los Chonos
| Archipiélagu de los Chonos | |
|---|---|
 | |
| Situación | |
| País |  Chile |
| Rexón | Rexón d'Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo |
| Tipu | archipiélagu |
| Asitiáu en | Océanu Pacíficu |
| Coordenaes | 45°08′S 73°57′W / 45.13°S 73.95°O |
  Archipiélagu de los Chonos Archipiélagu de los Chonos (Chile) | |
| Datos | |
| Altitú media | 1680 m |
 | |
L'archipiélagu de los Chonos[Nota 1] ye un archipiélagu asitiáu nel océanu Pacíficu na rexón austral de Chile, al sur del archipiélagu de les Guaitecas. Estender de N-S per alredor de 120 milles con un anchu mediu E-O d'unes 30 a 40 milles,
Ta conformáu por más de mil islles, grandes y pequeñes, dixebraes del continente pel so llau oriental peles canales Moraleda y Costa. Esti conxuntu d'islles forma delles canales llonxitudinales y tresversales.
Alministrativamente les sos islles pertenecen a la Provincia d'Aisén de la Rexón d'Aisén del Xeneral Carlos Ibáñez del Campo.
Dende hai aproximao 6.000 años les sos costes fueron habitaes por indíxenes canoeros, antecesores del pueblu chono. A fines del sieglu XVIII esti pueblu sumiera.
Allugamientu[editar | editar la fonte]
Asitiáu al sur de la islles Guaitecas enllargar hasta la mariña norte de la península de Taitao. Estender de N. a S. aproximao 120 nmi con un anchu mediu de 40 milles.
Les sos llendes son:
- Norte: La canal Tuamapu y el pasu del Chacao que lo dixebren del archipiélagu de les Guaitecas.
- Este: Les canales Moraleda y Costa dixebrar de la mariña continental.
- Sur: La bahía Anna Pink, la boca Wickham y les canales Pulluche y Chacabuco dixebrar de la mariña norte de la península de Taitao
- Oeste: L'océanu Pacíficu.
Constituyíu por más de mil islles de distintos tamaños y formes. Ta travesáu de O a E por numberoses canales que xunen l'océanu Pacíficu coles canales Moraleda y Mariña.[1]
Xeoloxía y orografía[editar | editar la fonte]
Formáu por más d'un millar d'islles. Les más próximes al océanu son polo xeneral grebes y desnudes por tar espuestes a los vientos dominantes del oeste, paecen alzase sópito dende la superficie del mar. Les islles del interior tán cubiertes d'un monte abondoso y sano que va dende la vera del mar hasta'l cume de los cuetos alzándose dalgunos hasta más de 1600 metros.
Trevesáu de oeste a este, por numberoses canales que comuniquen l'océanu Pacíficu coles canales Moraleda y Mariña. Les principales son: Tuamapu, Ninualac, Darwin, Pulluche y Chacabuco. Esisten numberoses badees y surgideros.[1]
Climatoloxía[editar | editar la fonte]
El clima ye duru pero sanu. Mientres cuasi tol añu apoderen los vientos del NO y O. Pel iviernu son frecuentes les torbonaes y l'agua. Mientres la seronda y l'iviernu hai muncha gurriana qu'enzanca la navegación. Nel branu hai díes, selmanes, d'intensu calor qu'ensuga munchos regatos.[1]
Oceanografía[editar | editar la fonte]
Nun s'atopen cuasi nunca baxos fondos de sable o fango. Les roques a flor d'agua o mediu somorguiaes constitúin el peligru principal y tán señalizaes por sargazos que dacuando la corriente despintar so l'agua.
La marea ye abondo regular, la so amplitú nun devasa los 3 metros. Nes canales tresversales la corriente de fluxu tira escontra l'este y la vaciante escontra l'oeste. Nes canales llonxitudinales el fluxu tira xeneralmente escontra'l norte y la vaciante escontra'l sur.
La intensidá de les corrientes de marea ye de 2 a 3 nuedos, nos pasos y canales estreches ye un pocu mayor.[1]
Flora y fauna[editar | editar la fonte]
Les islla tán cubiertes d'una llixera capa de tierra vexetal cubiertes d'árboles ente los que s'estremen el ciprés. Hai abondosos peces, mariscos, foques y aves marines.[1]
Economía[editar | editar la fonte]
Les islles nun tán permanentemente habitaes, son frecuentaes pel branu por una población flotante de madereros y pescadores. Ente esta población puede atopase bonos patrones de goletas y embarcaciones menores que pueden desempeñase como práuticos locales.[1]
Historia[editar | editar la fonte]
Dende hai aproximao 6.000 años les sos costes fueron habitaes por indíxenes canoeros, antecesores del pueblu chono. A fines del sieglu XVIII esti pueblu sumiera.
Espediciones y trabayos hidrográficos[editar | editar la fonte]
Descripción sector norte[editar | editar la fonte]
Canal Tuamapu[editar | editar la fonte]
Formar ente'l llau sur de les islles Gran Guaiteca y Betecoi, y la mariña norte del archipiélagu de los Chonos. Xune la canal Moraleda por aciu el pasu del Chacao y otros pasos col océanu Pacíficu.
Cuerre aproximao 30 milles en direición ESE-ONO, el so anchu ye considerable en cuasi tol so percorríu, en dellos tramos tien aproximao unes 5 milles. Na zona que se xune a la canal Moraleda esti anchu convertir en pequeños pasos de los cualos el más conocíu ye'l pasu del Chacao. La derrota pol pasu del Chacao ye recomendable solo pa buques pequeños.[2]
Pasu del Chacao[editar | editar la fonte]
Allugáu ente l'estremu sur de les islles Leucayec y Sánchez y la mariña norte de les islles Verdugu y Serrano. La sonda mínima ye de 50 metros. Ye una ruta apropiada pa naves pequeñes que deseyen recalar en Melinka y atópense con marexada na canal Moraleda.[3]
Islla Tuamapu[editar | editar la fonte]
Asitiada nel llau sur de la entrada oeste de la canal Tuamapu. Mide 4¾ nmi en direición E-O por 1 nmi en sentíu N-S. Alta y serrapatosa, con roqueríos na so alredor, especialmente'l so llau oeste. Cubierta de montes hasta la vera. Una milla al este del el so estremu NO hai una roca na que la mar ruempe de cutio. [4]
Islla Forsyth[editar | editar la fonte]
Alcontrada 12 nmi al sur de la islla Tuamapu nel sector NO del archipiélagu de los Chonos. Mide 8 nmi en sentíu NO-SE por 4½ nmi de mayor anchu al traviés. D'altor medianu; na so parte oriental hai un cuetu de 396 metros d'altu.[5]
Islla Level[editar | editar la fonte]
Allugada na entrada oceánica, llau norte de la canal King. Mide 15 nmi en direición xeneral E-O por 8 nmi de traviés. Al S'atopa la islla Izaza dixebraes por un pasu bien estrechu.[6]
Islla Izaza[editar | editar la fonte]
Emplazada darréu al sur de la islla Level nel llau norte de la entrada oeste de la canal King. Mide 11 nmi en direición E-O por 5 nmi de traviés.[7]
Canal Chaffers[editar | editar la fonte]
Flúi ente les islles May, Forsyth, Level y Izaza pola so ribera oeste y les islles Téllez, Bolados y Tahuenahuec pel llau este. Ye una canal llonxitudinal que mide 19 nmi de N-S con un anchu que varia ente ½ y 2 nmi. Según el Carreru de 1981 entá nun foi llevantáu.[7]
Canal Alanta[editar | editar la fonte]
Cuerre ente les islles Goicolea y Chaffers, depués ente les islles Bustos, Tellez y Bolados pel llau oeste y poles islla Chaffers y Rojas pel este. El so estremu sur xunir a la canal Simpson. Mide 19 nmi en direición N-S por ½ nmi d'anchu mínimu. Según el Carreru de 1981 entá nun foi llevantáu.[7]
Islla Chaffers[editar | editar la fonte]
Allugada na parte norte del archipiélagu, les sos coordenaes según el Carreru son 44°14′S 73°57′W / 44.233°S 73.950°O. Tien unes 10 milles na so exa N-S y 10 milles na exa E-O. Ye de forma bien irregular. Na so mariña noroeste tien un senu bien fondu.
Ta arrodiada pelos sos llaos norte, este y sur por canales entá ensin nome. Pel llau oeste cuerren les agües de la canal Alanta que la dixebren de les islles Goicolea, Téllez y Bolados.
Na so parte NO alzar al monte Mayne de 624 metros d'altor y na so parte oriental otru ensin nome de 670 metros.[5]
Canal Simpson[editar | editar la fonte]
Cuerre 11 nmi ente'l llau sur de la islla Johnson y el llau norte de la islla Level. El so llau occidental ta totalmente apexáu por castros y roques. Sigue por otres 14 nmi escontra l'ESI ente les islles Bolados y Rojas pel norte y la islla Tahuenahuec pel sur. La so llongura total ye de 25 nmi. Según el Carreru de 1981 entá nun foi llevantáu.[7]
Canal Baeza[editar | editar la fonte]
Cuerre ente la islla Jéchica pel llau norte y les islles Matilde, Marta y Mercedes pel sur. Ye la continuación escontra l'este de la canal Simpson. Ye rectu, anchu y fondu. Tien 12 nmi de llargu.[8]
Islla García[editar | editar la fonte]
Asitiada según el Carreru en L:44°16’00” S. G:73°42’00” O. Queda nel llau occidental de la canal Moraleda. Ye de forma triangular, mide 5 nmi na so base y 4 nmi d'altor. Nel so llau oeste tien un cume de 295 metros d'altu. Separada de les islles Verdugu y Serrano pola canal Pihuel.[9]
Puertu Nassau[editar | editar la fonte]
Formar ente la punta SE de la islla Francisco y el llau oeste de la islla Nassau. La so fondura varia ente 10 y 36 metros con fondu de sable, conchuela y piedra.[10]
Islles Los Quincheles[editar | editar la fonte]
Asitiaes según el Carreru en L:44°17’00” S. G:73°30’00” O. Son un numberosu grupu d'islles y castros que s'estiende por 6 nmi en direición NO-SE por 3 nmi d'anchu. Les islles son altes, serrapatoses y acantiladas. Nel so estremu S'atopa la islla El Gorru que tien un faru automáticu.[9]
Descripción sector de la media[editar | editar la fonte]
Canal King[editar | editar la fonte]
Cuerre ente les islles Izaza, Level y Tahuenahuec pel norte y les islles Ipún , Stokes, Benjamín y Gertrudis pel sur. Xune la canal Pérez Sur col océanu Pacíficu. La so entrada oceánica atópase en coordenaes 44°32′S 74°40′W / 44.533°S 74.667°O.
Ye una canal tresversal de cuasi 33 milles de llargu, llimpiu y fondu. Na ribera surweste sobre la islla Benjamín atópase puertu Róbalo.[11]
Islla Guamblín[editar | editar la fonte]
Ye la más occidental del archipiélagu de los Chonos; les sos coordenaes son 44°52′S 75°05′W / 44.867°S 75.083°O. Mide 10 milles de N-S por 5 en sentíu E-O. Les agües del océanu Pacíficu arrodiar polos sos cuatro costaos. La islla llinda'l llau oeste de la gran badea Adventure.
Tien un cuetu de 218 metros d'altor y otru de 110 metros. El so relieve ta formáu per llombes y pandos que tienen abondosa vexetación.
Les costes norte y occidental tienen munchos ribayos. La mariña oriental tamién ye barrancosa y nella formen dellos surgideros, tales como'l Surgidero del Este y el Surgidero Pinto y na so mariña SE la caleta Rompientes.
Ésta ye identificada pol Anuariu Hidrográficu de la Marina de Chile (VI, 1880, p. 460) como la Islla La nuesa Señora del Socorru, bautizada asina pol comandante de la San Sebastián, Francisco Cortés Ojea, mientres la espedición de Juan Ladrillero de los años 1557 y 1558. El mesmu Ladrillero describir diciendo que "la (islla) de más de fuera (al respective de la islla Ipún) ye poblada, llana, i va tener cuatro llegües de contorna".[12]
Islla Ipún[editar | editar la fonte]
Atópase na parte occidental del archipiélagu de los Chonos, al norte de la gran badea Adventure y arrodiada peles agües del océanu Pacíficu. Les sos coordenaes de referencia son 44°37′S 74°46′W / 44.617°S 74.767°O. Tien 8 milles na so exa más llarga por unes 4 milles na exa a 90°.
Difier abondo de les islles cercanes, pos ye baxa, plana y fértil. Nella atopen delles llegumes monteses. Na so mariña oriental fórmase'l puertu Scotchwell que sirve como abellugu y fondeadero d'emerxencia pa naves menores.[7]
Badea Adventure[editar | editar la fonte]
Abrir al sur de la islla Ipún, ente les islles Stokes, Rowlett y Lemu y la islla Guamblín pel so llau oeste. Nel so llau sureste empieza la canal Ninualac.[13]
Islla Stokes[editar | editar la fonte]
Atópase na parte occidental del archipiélagu de los Chonos, al sur de la islla Ipún y nel llau norte de la badea Adventure. Ye de porte medianu y de forma rectangular, mide 10 milles na exa E-O y 4,3 milles na exa N-S. Les sos coordenaes son 44°40′S 74°28′W / 44.667°S 74.467°O.
Pel so llau este atópase la canal Memory que la dixebra de la islla Benjamín. Pel llau norte tien les agües del océanu Pacíficu y per los sos llaos sur y oeste canales ensin nome que lu dixebren de les islles Rowlett y Ipún.
Na so parte SE atópase'l monte Philip de 829 metros d'altu. Na mariña este forma la caleta Parmenio que puede sirvir como fondeadero d'emerxencia pa naves de porte amenorgáu.[11]
Islla Rowlett[editar | editar la fonte]
Emplazada al SE de la islla Stokes. Mide 11 nmi en direición NO-SE por 3½ nmi a 90°. Les sos costes son serrapatoses y puerques.[14]
Islla James[editar | editar la fonte]
Ye de gran tamañu y allugada na parte central del archipiélagu de los Chonos. Tien forma triangular y mide 21 milles na so exa E-O y 9 milles na exa N-S. Les sos coordenaes de referencia son 44°57′S 74°10′W / 44.950°S 74.167°O.
Ta arrodiada poles canales Goñi pel norte y oeste, Ciriaco pel este y Ninualac pel sur. Na parte occidental álcense los picos Sulivan de 1.290 metros el más altu y nel llau norte hai un cuetu de 701 metros d'altor. Na mariña sur, que da a la canal Ninualac, ábrense puerto Concha y l'esteru Cisnes.[14]
Islla Benjamín[editar | editar la fonte]
Asitiada al sur de les islles Izaza y Tahuenahuec. Tien forma de trapeciu, mide 23 milles na so exa E-O y 10 milles na exa N-S. Les sos coordenaes de referencia son 44°40′S 74°07′W / 44.667°S 74.117°O. Tien una superficie de 618 km² que la converten na 22ª islla de mayor tamañu de Chile.
Pel so llau norte cuerren les agües de la canal King, pel este les de la canal Pérez Sur, pel sur les de la canal Bynon y pel oeste les de la canal Memory.
La islla ye montascosa. Na so parte norte hai un grupu de 3 cumes de 731, 752 y 792 metros d'altor. Nel so llau oriental hai un cume de 923 metros d'altu y na parte central hai una cadena montascosa con cumes de 752, 883 y 487 metros.
Les sos costes son serrapatoses, na so ribera NO fórmase'l puertu Róbalo. Na mariña oeste formen dos senos, el de más al sur tien 11 milles de sacu. Na mariña hai otru esteru de tan solo 3 milles de llargu.[11]
Canal Bynon[editar | editar la fonte]
Flúi ente la mariña sur de la islla Benjamín y la mariña norte de les islles Jorge y Jesús. La so llongura en direición ENE-OSO ye de 17 nmi. Según el Carreru de 1981 entá nun foi sondado. [13]
Canal Goñi[editar | editar la fonte]
Esmucir ente la mariña este de la islla Williams y sur de la islla Jorge y per los llaos oeste y norte de la islla James. Tien un llargu total de 21 nmi y un anchu mediu de 1½ nmi.
Dende l'océanu hasta la confluencia coles canales Memory y Bynon cuerre en direición SO-NE por 11 nmi pa depués dirixise por 10 nmi en direición xeneral este hasta xunise cola canal Ciriaco, esta última parte ye llimpia y fonda.[15]
Islla Teresa[editar | editar la fonte]
Emplazada al este de la islla Jorge y al sur de la islla Jesús. Mide 11 nmi de llongura en direición NO-SE por 5 nmi d'anchu a 90°. Na so parte norte hai un cuetu de 944 metros d'altu. Pol so costáu oeste cuerre la canal Ciriaco y pel llau este la canal Pérez Sur. Pel so llau norte hai un pasu bien fondu que la dixebra de la islla Jesús.[14]
Canal Pérez Sur[editar | editar la fonte]
Ye la continuación escontra'l sur de la canal Baeza. La so orientación xeneral ye NO-SE direición na que s'estiende por aproximao 35 milles. La canal empieza a la corte del estremu NO de la islla Mercedes y termina onde se xune a la canal Moraleda, a l'altor de la parte sur de la islla Tránsito. La canal tien namái un sector de cuidu pa la navegación, ye'l que queda ente la islla Gertrudis y la islla Cuptana, el restu ye ampliu y llimpiu ensin mayores torgues. La canal Temuán que s'abrir pel so llau este lo coneuta cola canal Moraleda.[8]
Islla Cuptana[editar | editar la fonte]
Allugada na parte norte del archipiélagu de los Chonos. Ye de forma rectangular. La so exa N-S tien 13 milles y el E-O una media de 8 milles. Les sos coordenaes de referencia son 44°38′S 73°44′W / 44.633°S 73.733°O.
Pel llau este cuerre la canal Moraleda y pel oeste la canal Pérez Sur. Pel norte hai una canal estrecha y ensin nome y pel sur la canal Temuán.
Na parte central de la islla álzase'l cuetu Cuptana de 1.680 metros d'altu, característicu porque'l so cume ta siempres cubierta de nieve.
Na so mariña oriental ábrese l'esteru y puertu Cuptana.[10]
Islla Tránsito[editar | editar la fonte]
De porte regular y allugada na zona norte del archipiélagu de los Chonos. Les sos coordenaes de referencia son 44°47′S 73°40′W / 44.783°S 73.667°O. Mide 7 milles de norte a sur y 5 milles na exa este oeste.
Pel so llau norte cuerre la canal Temuán, pel este y sur les agües de la canal Moraleda y pel so llau oeste la canal Pérez Sur.
Nel centru de la islla álzase'l cuetu La Mesa de 450 metros d'altor y al NO d'esti otru cuetu de 883 metros.
Al mediu de la mariña oriental ábrese'l puertu Francés y nes parte SO el puertu Español.[16]
Puertu Francés[editar | editar la fonte]
Asitiáu sobre la mariña este de la islla Tránsito. La so entrada ye de cuidu pos ta apexada pel norte pol castru Cayo Blanco, señalizáu por un faru automáticu y pel llau sur pola roca Janequeo.
El fondeadero encamentáu ta cerca de tierra. El fondu ye de piedra recubiertes con sable y fango.[17]
Descripción sector sur[editar | editar la fonte]
Canal Ninualac[editar | editar la fonte]
Ye una de les canales tresversales del archipiélagu de los Chonos. Flúi ente la mariña sur de les islles James y Teresa y el llau norte de les islles Kent, Melchor y Tangbac. El so entrada oeste atopar ente les islles Kent y James y l'entrada esti ente les islla Teresa y Tangbac. Tien 30 milles de llongura en direición OSO-ENE y un anchu variable de 1 y 1½ nmi. Xune les agües de la canal Moraleda coles del océanu Pacíficu. Les coordenaes de salida al océanu son 45°02′S 74°25′W / 45.033°S 74.417°O.
La corriente de marea tira con una intensidá de 0,7 nuedos en cuadradura y 3 a 4 nuedos en sicigias. El réxime de les marees ye práuticamente igual al de la islla Guamblín.[18]
Islla Inchemó[editar | editar la fonte]
Asitiada nel océanu Pacíficu nel sector oeste de la bahía Anna Pink. Mide 1½ nmi de llongura en direición N-S por 1 nmi de mayor anchu. El so altor mediu ye de 137 metros. Na so mariña este hai un pequeñu fondeadero en 27 a 31 metros d'agua apto pa naves de porte moderáu. Nel so estremu HAI instaláu un faru automáticu.[19]
Bahía Anna Pink[editar | editar la fonte]
Formada pol grupu de les islles Inchín y Clemente pel norte, la Boca Wickham pel este, la mariña NO de la península de Taitao pel sur y la islla Inchemó y l'océanu Pacíficu pel oeste. Mide 13 nmi ente la islla Inchemó y l'entrada de la boca Wickham y 5 nmi en sentíu N-S. Nel so sacu hai delles islles pequeñes y castros debidamente señalizaos y polos que pasa'l track encamentáu.
Na mariña sur atopen la caleta Patch y puertu Abellugo.[20]
Islla Tenquehuén[editar | editar la fonte]
Asitiada nel océanu Pacíficu ente les islles Puyo pel norte, la islla Clemente pel este, el grupu d'islles Inchin pel sur y la islla Menchuán pel so llau oeste. Mide 9 nmi de llongura en direición NO-SE por 2½ de traviés. Ye montascosa y acantilada. Nel sector SO tien dos cumbre, una de 695 metros y la otra de 692. Hai abondosa pesca y agua nel interior d'un esteru. Ente la so banda esti y la islla Clemente cuerre la canal Antonio y ente la so mariña sur y les islles Inchin la canal Prorromant.[21]
Badea Darwin[editar | editar la fonte]
Alcontrada nel océanu Pacífico y formao pel norte poles islla Vallenar y la islla Isquiliac, pel este la entrada de la canal Darwin y la islla Garrido, pel sur les islles Clemente y Puyo y pel oeste l'océanu. Mide 12 nmi de N-S y 12 nmi de E-O.[22]
Islla Dring[editar | editar la fonte]
Allugada darréu al sur de la islla Kent, al oeste de la islla Victoria y al norte de la islla Isquiliac. Mide 10 nmi en sentíu N-S por 8 nmi a 90°. Ye alta y montascosa. Na so mariña sur abre l'esteru Bután de 7 nmi en direición norte. Nel so sector oeste hai un cuetu de 686 metros d'altu.[23]
Islla Isquiliac[editar | editar la fonte]
Emplazada al SO de la islla Dring forma la ribera norte de la entrada oeste de la canal Darwin. Mide 12 nmi en direición ONO-ESI por 5 nmi a 90°. Nel so sector NO álzase'l monte Isquiliac de 975 metros d'altu. Nel sector NE hai un cuetu de 808 metros y nel sector sur un cuetu de 762 metros y otru de 555 metros d'altor.[24]
Canal Darwin[editar | editar la fonte]
Considerada la meyor ruta de navegación pa xunir la canal Moraleda col océanu Pacíficu porque ta exentu de peligros y la navegación ye fácil pa naves hasta de porte moderáu. Amás ufierta bonos fondeaderos nel so cursu. Cuerre ente les islles Isquiliac, Italia, Palumbo y Quemada pel norte y les islles Garrido, Rivero y Lluz pel sur. La so salida al océanu ye na parte norte de la badea Darwin en coordenaes 45°23′S 74°25′W / 45.383°S 74.417°O.
Mide de este a oeste unes 34 milles de llongura por un anchu mediu de 3 milles. En delles partes del so cursu esperimenten corrientes d'hasta 3,5 nuedos d'intensidá. Los principales surgideros son la rada Vallenar, puerto Yates, puertu Italianu y puerto Laguna.[25]
Islla Garrido[editar | editar la fonte]
Asitiada al sur de la islla Isquiliac y na entrada sur de la canal Darwin. Mide 10 nmi en direición N-S por 3 nmi d'anchu a 90°. Alta y la so mariña ye acantilada. Nel sector norte hai un cuetu de 686 metros d'altu. Pel so llau este cuerre la canal Williams que la dixebra de la islla Rivero. [22]
Islla Clemente[editar | editar la fonte]
Allugada al SO de la islla Garrido y al E de la islla Tenquehuén . Mide 12 milles na so exa NO-SE por unes 5 milles na so exa a 90°. Les sos coordenaes de referencia son 45°42′S 74°36′W / 45.700°S 74.600°O.
Una canal ensin nome dixebrar pel norte de la islla Garrido. Pel llau este cuerre la canal Williams, pel llau sur abrir a les agües de la boca Wickham y pel llau oeste cuerre la canal Antonio. Ye alta y serrapatosa. Nel norte hai un cuetu de 891 metros d'altor. Nel llau NO álzase un cuetu de 968 metros y na parte SO atópase'l monte Haddington de 982 metros d'altu.
Na so mariña sur abre l'esteru Clemente que tien una llongura de 3 milles y en que'l so fondu atopar puertu Millabú.[26]
Islla Rivero[editar | editar la fonte]
Asitiada al sur de la islla Isquiliac y al sur de la canal Darwin, al este de la islla Garrido. Pel so llau norte cuerre la canal Darwin, pel llau oriental la canal Utarupa, pel sur la canal Pulluche y pel oeste la canal Williams. Mide 21 milles de N-S y 12 milles d'anchu mediu na so exa a 90°. Les sos coordenaes de referencia son 45°35′S 74°20′W / 45.583°S 74.333°O.
Ye montascosa. Presenta cinco cerros na so parte occidental con altores que varien dende los 579 metros hasta unu de 884 metros d'altu. Nel so llau oriental tien un cuetu de 579 metros.
Na so mariña NO atópase puerto Yates y na so mariña oriental, nel sector norte, los esteros Dublé Norte y Dublé Sur, nesti postreru abre puertu Aurora. Por esta mesma mariña tiense puertu Condell y cuasi nel so estremu S'atopa'l bellu esteru Balladares.[27]
Boca Wickham[editar | editar la fonte]
Ta formada pel llau sur de les islles Clemente y Guerrero y la mariña norte de la península de Taitao. Abarca dende l'estremu este de la bahía Anna Pink hasta la entrada sur de la canal Pulluche. Mide 8 nmi de ONO a ESI por 2 nmi d'anchu mediu al traviés. Na so mariña norte desagua la canal Williams.[28]
Canal Pulluche[editar | editar la fonte]
Canal tresversal del archipiélagu de los Chonos que cuerre ente les islles Guerrero y Rivero pel norte y les islles Prieto y Sales pel sur. Xune les canales Utarupa y Chacabuco cola boca Wickham. Les coordenaes del so puntu de referencia son 45°44.8′S 74°21.5′W / 45.7467°S 74.3583°O.
La so llongura ye d'aproximao 15 milles con un anchu non cimeru a 1 milla. Ye llimpiu en tol so percorríu. Presenta dos bonos surgideros, unu nel esteru Balladares y l'otru na boca del esteru Lyng.[29]
Canal Utarupa[editar | editar la fonte]
Canal llonxitudinal que flúi ente la islla Rivero pel oeste y la islla Matilde y el grupu Blanco pel este. Xune les canales Darwin y Pulluche.
La so parte norte tien una orientación NNO-SSE y 11 nmi de llargu; la so parte centro y sur, una orientación NNE-SSO y 7 nmi de llargu. L'anchu mediu ye de 1½ a 1 nmi.[30]
Islla Melchor[editar | editar la fonte]
Allugada na parte central del archipiélagu. Pel so llau norte la canal Ninualac dixebrar de les islles James y Teresa, pel este cuerre la canal Moraleda y pel so llau sur la canal Carrera del Chivatu dixebrar de la islla Victoria. Mide 22 milles na so exa E-O y 16 milles na exa N-S. Les sos coordenaes de referencia son 45°10′S 74°00′W / 45.167°S 74.000°O.
Les sos costes son bien quebraes, especialmente la parte SO na qu'hai dos esteros fondos. Sobre la mariña oriental atópense puertu Atracaderu y puerto Laguna. Nel sector NO hai un cuetu de 891 metros, otru de 931 metros y un terceru de 880 metros d'altu. Na parte sur hai un altor de 1.127 metros y otra de 934 metros.
Na so mariña norte los compases esperimenten perturbaciones magnétiques.[31]
Islla Victoria[editar | editar la fonte]
Asitiada na parte central del archipiélagu de los Chonos, mide 18 milles na so exa NO-SE por 7 milles d'anchu mediu na so exa a 90°. Pel so llau norte cuerre la canal Carrera del Chivatu que lu dixebra de la islla Melchor. Pel este cuerren les agües de la canal Moraleda. Pel llau sur una canal bien angosta llamáu Carrera del Cuchi y pel oeste entrevesgaes canales y pasos ensin nome. Les sos coordenaes de referencia son 45°18′S 74°00′W / 45.300°S 74.000°O.
Nel so llau NO tien un cuetu de 503 metros d'altu y otru de 268 metros. Nel so llau este hai un cuetu de 759 metros d'altor.[32]
Puerto Laguna[editar | editar la fonte]
Asitiáu na mariña oeste de la canal Moraleda, ente l'estremu SE de la islla Melchor y los castros y roques del estremu N de la islla Castillo. Arrodiáu de montes impenetrables ye pola so estensión y facilidá d'accesu unu de los meyores puertos del archipiélagu.
El fondeadero varia ente los 20 y 40 metros de fondura con fondu de sable. Abrigáu de los vientos reinantes, sacante de los del Y y S. Na so mariña norte atopa la pequeña caleta Sepulcru.[31]
Islla Lluz[editar | editar la fonte]
Allugada nel sector sureste del archipiélagu de los Chonos. Mide 9 milles na exa N-S y 12 milles n'exa E-O. Pel so llau norte cuerre la canal Darwin, pel este la canal Errázuriz, pel sur la canal Vicuña y pel oeste una serie de pasos ensin nome que lu dixebren de les agües de la canal Utarupa. Les sos coordenaes de referencia son 45°29′S 73°58′W / 45.483°S 73.967°O.
Ye montascosa. Nel so estremu NO álzase'l monte Vesubio de 731 metros. Nel so llau nordés hai otru cuetu de 704 metros d'altor. Les sos costes son acantiladas con dellos esteros. Na so ribera norte atopa'l faru automáticu Islla Lluz.[33]
Islla Humo[editar | editar la fonte]
Asitiada al sur de la islla Lluz. Mide 12 nmi en direición N-S por 8 nmi de traviés. Pel so llau norte cuerre la canal Vicuña, pel este la canal Errázuriz que la dixebra de la islla Traiguén, pel sur la canal Chacabuco que la dixebra de la islla Fitz Roy y pel oeste la canal Utarupa. Nel so estremu norte atópase puertu Harchy.[34]
Canal Chacabuco[editar | editar la fonte]
Flúi ente los castros Lucía y Oelckers y la islla Humo pola so ribera norte y les islles Salas, Canquenes, Fitz Roy, Piuco y Mac-Pherson pol so costáu sur. Tien una llongura de 20 nmi en direición xeneral W-Y y un anchu variable ente ½ y ¾ nmi. Na so unión cola canal Utarupa la corriente vaciante tira contra los castros Oelckers, Lucía y Media Canal
Ye la continuación escontra l'este de la canal Pulluche xuniéndolo cola canal Costa por aciu el pasu Trés Crucies. Pola so ribera norte desagua la canal Errázuriz.[35]
Islla Fitz Roy[editar | editar la fonte]
Emplazada al sur de la islla Humo de la que la dixebra la canal Chacabuco. Mide 12 nmi en direición N-S por 9½ nmi a 90°. La so mariña oeste ye acantilada y endentada. Pol so costáu este cuerre l'esteru Barros Arana y pol suroeste la canal Carrera del Diañu.
Nel so estremu NO atópase una baliza ciega de 4 metros d'altu.[36]
Islla Salas[editar | editar la fonte]
Emplazada al SE de la islla Rivero y al norte de la mariña de la península de Taitao. Mide 7 nmi en direición N-S por 8½ nmi a 90°. Pel so llau norte cuerre la canal Pulluche, pel este l'esteru Canquenes, pel sur la canal Alejandro que la dixebra de la península de Taitao y pel oeste les canales Pulluche y Falsu Pulluche.
Ye montascosa y alta. Nel so sector norte hai un cuetu de 875 metros d'altu y nel so centru otru de 704 metros.[37]
Islla Traiguén[editar | editar la fonte]
Emplazada al sur del pasu Casma y al SE de la islla Mitahues que marca l'estremu sur de la canal Moraleda. Mide 21 nmi de N. a S. y un anchu mediu de 8 nmi a 90°. Pel so llau este cuerre la canal Costa que la dixebra del continente, pel sur la badea San Ramón y la islla Rojas y pel oeste la canal Errázuriz.[38]
Canal Errázuriz[editar | editar la fonte]
Esmucir ente la mariña este de les islles Lluz y Fumos y la mariña oeste de les islles Traiguén y Rojas. Mide 19 nmi de llongura por un anchu mediu de 2 nmi. Xune la parte oriental de la canal Chacabuco cola canal Darwin. Nel so cursu hai delles islles pequeñes y castros.
La corriente vaciante tira escontra la canal Moraleda y escontra la canal Utarupa por aciu la canal Vicuña.[39]
Canal Costa[editar | editar la fonte]
Flúi ente la mariña continental y el llau este de les islles Traiguén y Figueroa. Cuerre en direición norte-sur por 20 nmi y tien 1 nmi na so parte más angosta. La ruta encamentada pa tomar la canal dende la canal Moraleda ye'l pasu Casma. La islla Raimapu señala'l términu de la canal y l'entamu escontra'l sur del esteru Elefantes.[38]
Ver tamién[editar | editar la fonte]
- Canales chilotes
- Patagonia chilena
- Pueblos orixinarios chilenos
- Orografía
- Xeoloxía
- Islles de Chile
- Xeografía de Chile
- Chile insular
- Islles de Chile
Notes[editar | editar la fonte]
- ↑ 1.- Encamiéntase lleer esti artículu teniendo a la vista un atles y/o les cartes de navegación de les zones que se menten. 2.- Pa la so descripción estremóse en 3 sectores. El sector norte tien una llongura d'aproximao 36 nmi en sentíu N-S por un anchu de 36 nmi, el sector del mediu un llargu N-S de 27 nmi por 42 nmi d'anchu y el sector sur, 47 nmi de llongura por 42 nmi d'anchu. Tratóse d'ordenar los accidentes xeográficos dende l'océanu pacíficu escontra l'este hasta llegar a les canales Moraleda y Mariña.
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 277.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 249.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 252,280.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 250,289.
- ↑ 5,0 5,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 290.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 291,292.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 291.
- ↑ 8,0 8,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 298.
- ↑ 9,0 9,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 280.
- ↑ 10,0 10,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 282.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 292.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 293.
- ↑ 13,0 13,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 296.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 295.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 296,297.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 284,307.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 285.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 299.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 342.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 343-346.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 333,334.
- ↑ 22,0 22,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 329.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 301.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 302.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 331,332.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 334.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 330.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 346.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 347.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 338.
- ↑ 31,0 31,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 287.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 289.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 331.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 337.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, páxs. 349,350.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 349.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 348.
- ↑ 38,0 38,1 Institutu Hidrográficu, 1981, p. 314.
- ↑ Institutu Hidrográficu, 1981, p. 339.
Bibliografía utilizada[editar | editar la fonte]
- Institutu Xeográficu Militar (1970). Atles de la República de Chile. Santiago - Chile - Institutu Xeográficu Militar. Segunda edición.
- Institutu Hidrográficu (1974). Atles Hidrográficu de Chile. Valparaíso - Chile - Institutu Hidrográficu de l'Armada. Primer edición.
- Institutu Hidrográficu (1981). Carreru de la Mariña de Chile Volume II. Valparaíso - Chile - Institutu Hidrográficu de l'Armada. 5ª edición.
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre les islles de Chile.
- Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre la flora de Chile.
- Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre la fauna de Chile.
- Directemar - Armada de Chile
- Reglamentu de practicaje y pilotaje - Armada de Chile.
- Revista Mar Lliga Marítima de Chile.
- Oceanografía xeolóxica UCV
- Clima región Aisén - DGAC
Datos: Q1076210- Multimedia: Chonos Archipelago