Androcymbium europaeum

De Wikipedia
Androcymbium europaeum
Estáu de caltenimientu
Vulnerable (VU)
Vulnerable (IUCN)
Clasificación científica
Reinu: Plantae
Subreinu: Tracheobionta
División: Magnoliophyta
Filu: Estreptophyta
Clas: Liliopsida
Orde: Liliales
Familia: Colchicaceae
Xéneru: Androcymbium
Lange 1890
Especie: A. europaeum
(Lange) K.Richt.
Sinonimia
Androcymbium gramineum (Cav.) J.F.Macbr. 1918
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]

Androcymbium europaeum, tamién llamáu "azafrán del Cabu de Gata", "azafrán d'Almería", "yerba de la Virxe" o "lliriu", ye una especie orixinaria y endémica de la provincia d'Almería, España. Pertenez a la familia de les Colchicacees (o, según otros autores, a les Liliacees en sentíu ampliu) y foi descripta per primer vegada pol danés Johanes Lange en 1890. Foi declarada en peligru d'estinción.[1]

Descripción[editar | editar la fonte]

Yerba glabra d'hasta unos 30 centímetros, que forma un bulbu de 1 o 2 cm simple, dacuando 2 o 3, coriáceo, de color marrón. Tarmu soterrañu curtiu, protexíos per una membrana que los envolubra a toos. Fueyes estreches, verdes y polenques, lliniales o llanceolaes, d'un llargor d'hasta 15 centímetros, qu'abasnen pel suelu, arrosetaes, planes o llixeramente curvaes, que presenta nerviaciones paraleles. Crea inflorescencies umbeliformes, de 1 a 4 flores que nacen del centru de la roseta foliar, actinomorfes, hermafrodites, de color blancu a arrosáu, con venes de color rosa más intensu. Presenta 6 estames que nacen de la base de los tépalos, con un filamentu d'hasta 1 cm y anteres de pocu más de 1 mm. L'ovariu presenta 3 carpelos y 3 lóculos. El frutu ye una cápsula, d'unos 6 a 8 mm, qu'al estazase pola base llibera de 8 a 18 granes que son esvalixaes pol vientu.

Ciclu de vida[editar | editar la fonte]

Floria ente payares y xineru y desenvuélvese especialmente tres serondes lluvioses. El so númberu depende en gran midida de les condiciones climatolóxiques de cada añu, riquiendo abondoses agües na seronda y temperatures relativamente baxes pa granar, desenvolviendo'l so periodu vexetativu ente ochobre y marzu. La polinización ye zoófila, realizada por inseutos himenópteros, coleópteros y dípterus. Fructifican cuasi toles flores y a les 2 o 3 selmanes del floriamientu yá se reparen los primeros frutos.

Hábitat[editar | editar la fonte]

Androcymbium europaeum na sablera de Mónsul nel Cabu de Gata

Vive en praderíes semiáridas y arenoses (ye psammófila), dacuando sobre suelu cascayosu, dende'l nivel del mar hasta non más de 200 metros d'altitú, pisu termomediterráneo con ombroclima semiárido o grebu. Vive en zones típiques d'azufaifos (Ziziphus lotus), xunto con otres plantes que suelen floriar más tarde: Ononis ornithopodioides, Asphodelus tenuifolius, Lobularia maritima o Arisarum vulgare.

Endemia[editar | editar la fonte]

Planta que crez puramente na provincia d'Almería, dar na so mariña, dende Punta Entinas-Sabinar hasta la Sierra de Cabrera, teniendo la so principal población nel Parque Natural del Cabu de Gata-Níjar.

La A. gramineum estender dende les Canaries y Mauritania hasta Palestina.

Amenaces y proteición[editar | editar la fonte]

N'España alcuéntrase gravemente amenazada poles construcciones costeres de viviendes, infraestructures turístiques, ivernaderos, carreteres, etc., siendo les poblaciones más amenaciaes les próximes a la capital almeriense y en Sierra Alhamilla. El ganáu come les sos fueyes y flores. Les poblaciones más importantes tán incluyíes nel Parque Natural de Cabu de Gata y na Paraxa Natural de Punta Entinas-Sabinar, lo que tendría d'apurri-yos cierta seguridá.

En 1979 el Conseyu d'Europa, al traviés del Conveniu de Berna, declaró a esta especie en peligru d'estinción. Esti tratáu foi ratificáu per España en 1986, tres la so entrada na Xunión Europea. El Decretu 104/94 de la Xunta d'Andalucía incluyir ente la flora montesa amenazada según nel Plan d'Ordenación de los Recursos Naturales (PORN) del Parque Natural de Cabu de Gata.Níjar, nel so artículu 69.

Propiedaes[editar | editar la fonte]

El tuberobulbo ye ricu en colchicina, un alcaloide que, amás de protexela de coneyos y xabalinos, facer interesante pal so cultivu en zones grebes.

Usos[editar | editar la fonte]

La colchicina (C22H25N1O6) ye un fármacu antimitótico, que detién o inhibe la división celular, en metafase o en anafase. Utilizóse tradicionalmente pal tratamientu de la gota pola so aición antiinflamatoria. Anguaño úsase como inmunomodulador y antifibrótico n'enfermedaes autoinmunes como la esclerodermia, la cirrosis biliar primaria, etc. y otres enfermedaes como l'amiloidosis, la dermatitis herpetiforme, pericarditis o pseudogota. Ye susceptible d'usase en xardinería pola guapura de les sos flores.

Taxonomía[editar | editar la fonte]

Androcymbium europaeum describióse por (Lange) K.Richt. y espublizóse en Plantae Europeae 1: 188. 1890.[2]

Sinonimia
  • Androcymbium gramineum subsp. gramineum basónimu
  • Androcymbium gramineum var. intermedium Batt. & Maire
  • Androcymbium gramineum var. punicum (Maire) Maire
  • Androcymbium punctatum (Schltdl.) Baker
  • Androcymbium punctatum var. punicum Maire
  • Colchicum europaeum (Lange) J.C.Manning & Vinn.
  • Erythrostictus europaeus Lange
  • Erythrostictus punctatus Schltdl.
  • Melanthium angustifolium Willd.
  • Melanthium graminifolium Steud.
  • Melanthium punctatum Cav.[3]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. ↑ Llibru Colorado en PDF
  2. ↑ «Androcymbium europaeum». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 29 d'avientu de 2012.
  3. ↑ Androcymbium europaeum En PlantList

Bibliografía[editar | editar la fonte]

  • “Llibro Colloráu de la Flora Montesa Amenaciada d'Andalucía. Tomu I: Especies en Peligru d'Estinción”, páxs. 45-48, edita Conseyería de Mediu Ambiente, Xunta d'Andalucía, Dep. Llegal SE-2808-1999 (I), ISBN 89650-75-6
  • Sagredo Arnáiz, Rufino. “Flora d'Almería: plantes vasculares de la provincia”, Ed. Institutu d'Estudios Almerienses, Excma. Diputación Provincial d'Almería, Almería, 1987, XXIII, 552, Dep. Llegal GR-599-1987, ISBN 84-404-0397-6

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Androcymbium_europaeum&oldid=4155749»