Saltar al conteníu

Andecha Astur

De Wikipedia
Andecha Astur
Fundación 1990
Dixebráu de Unidá Nacionalista Asturiana
Sede Xixón
Estáu  España
Ideoloxía política nacionalismu asturianu, socialismu, Independentismu y asturianismu
Posición nel espectru izquierda
Organización de mocedá Darréu
Páxina web andecha.org
Cambiar los datos en Wikidata

Andecha Astur (AA) ye una organización política nacionaliega y d'izquierdes d'Asturies.

Asturina cola estrella bermeya. Bandera nacionaliega asturiana cola estrella bermeya que suel emplegar Andecha Astur

Formación

[editar | editar la fonte]

Esta organización política foi fundada en 1990 por un sector salíu de la Unidá Nacionalista Asturiana. UNA formárenla en 1988 los dos partíos nacionaliegos asturianos daquella Ensame Nacionalista Astur (1982-1988) y Xunta Nacionalista Asturiana (1986-1988). Esti sector formare una corriente d'opinión crítica y taba a la escontra d'una xuntura col Partíu Asturianista. Nueve miembros de la Xunta Nacional sedrán espulsaos pola postura crítica y formarán Andecha Astur. Un añu más tarde, en 1991 UNA y PAS dirán a les eleiciones xuntos como Coalición Asturiana.

Actividá

[editar | editar la fonte]

Dende 1990 vien presentándose a les eleiciones asturianes anque nun tuvo representación na Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies en nenguna llexislatura entovía. Nes eleiciones a conceyos vien xubiendo en candidatures convocatoria tres convocatoria.

Dende 1994 Andecha Astur convoca una movilización el 8 de setiembre que vindica como "Día de la Nación Asturiana". En setiembre de 1994 convocará la primer ensame específicu del nacionalismu asturianu pol Drechu d'autodetermín d'Asturies. En 1995 Andecha Astur convocará pa esti día una manifestación qu'esi añu tamién tendría'l llema específicu d'"Autodetermín". Dende 1995 Andecha Astur vien manifestándose polos "derechos nacionales d'Asturies".

Andecha Astur celebra a finales de Mayu dende 1998 el Día d'Andecha como día del partíu y de conmemoración de la declaración de soberanía de la Xunta Xeneral del Principáu'l 25 de mayu de 1808. La conformación d'esti día suel ser una intervención política, xinta popular, musica asturiana. El Día d'Andecha nun tien una sé afitada y asina vien celebrándose en dellos conceyos como Riosa, Carreño, Noreña, Siero o Parres.

Nes eleiciones de 1996 al Congresu y al Senáu presentó les candidatures n'asturianu nun siendo almitíes pola Xunta Eleutoral por tar en Llingua Asturiana.

Nel añu 2000 algamó una sentencia histórica del Tribunal Constitucional tres ser denegaes les sos candidatures en Llingua Asturiana a les eleiciones xenerales. La sentencia permitía a les organizaciones polítiques presentar les candidatures n'asturianu, drechu que se-y negare nes eleiciones xenerales de 1996.

En 1999 presentóse tamién a les eleiciones Europees algamando más de 7000 votos en tol estáu. En 2004 presentaráse otra vuelta a les eleiciones al Parllamentu Européu pero esta vegada dientru de la coalición Europa de los Pueblos, qu'integraba formaciones nacionaliegues d'estremaos países del Estáu, algamando la coalición un representante, Bernat Joan. David Rivas foi'l representante d'Andecha Astur na llista.

Andecha Astur presentóse de nuevu cola coalición "Europa de los Pueblos" nes eleiciones europees de 2014, xunto a Esquerra Republicana de Catalunya, Puyalón y BNG. En mayu de 2015 AA tuvo una reña con Adriana Lastra, esta dixo qu'esti partíu yera un "partido nacionalista d'extrema izquierda" nun programa de La Sexta pela nueche. Andecha respuende acusando a esta de "criminalizar" a Andecha y de ser "una forma secundaria de Podemos".[1] El 24 de mayu de 2015, Andecha denuncia la retirada de les sos papeleres en dellos colexos eleutorales mientres les eleiciones a la Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies de 2015.[2]

Andecha nun se presenta a les eleiciones xenerales d'España de 2015 y 2016 pero torna a presentase a les d'abril de 2019 y a les de payares de 2019. Sí presentóse a les eleiciones autonómiques d'Asturies de 2019, ameyorando'l so resultáu anque siga ensin consiguir representación na Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies. Tamién se presentaron a les eleiciones europees de 2019, dientro de la coalición soberanista "Agora Repúbliques", el so candidatu foi Paulo Arboleya.[3]

Mientres les eleiciones xenerales d'España de 2019, un apoderáu d'Andecha increpa a un policía por tener un arma nun colexu eleutoral d'Uviéu. L'apoderáu yera'l candidatu d'esta formación al Senáu, Arturu Xosé Bermello. Esti ye denunciáu pola Confederación Española de la Policía (CEP).[4][5]

El 19 d'ochobre de 2019, nun mítin de Vox, el voceru parllamentariu d'esti na Xunta Xeneral, Ignacio Blanco, pidía la illegalización d'Andecha porque "Andecha diz qu'Asturies ye una nación y que l'asturianu ye l'idioma nacional".[6]

Ideoloxía

[editar | editar la fonte]

Andecha Astur defende'l drechu d'autodetermín d'Asturies y de tolos pueblos d'España. Reclamen una "República Asturiana, feminista, socialista y ecoloxista". Denuncien la "represión" que fai l'estáu español n'Asturies, dexando a esta ensin emplegu, mocedá, industria y llingua. Andecha defende'l sistema democráticu participativu como preséu de representación de la voluntá popular.

Andecha defende'l completu control sobre la economía, defenden al empar la creación d'una banca pública. Apuesten poles enerxíes renovables como solución pa caltener el mediu ambiente y l'ecosistema d'Asturies. Creen que l'estáu tien que tener el control total sobre les infraestructures, garantizar bonos servicios públicos (televisión, sanidá, educación...) y lluchar escontra la evasión fiscal.

Denuncien qu'Asturies vive nun "sistema sucursalista madrilanu", ensin poder de decisión y ensin poder espresar los sos problemes y necesidaes. Acusen a la Xunión Europea de caltener los "privilexos del capital" y prometen trabayar con otres fuercies polítiques europees pa camudar la situación d'anguaño.[7]

Manifestación de Darréu en La Felguera (07-10-2006)

La organización politica de mocedá d'Andecha Astur ye Darréu -mocedá nacionaliego- que funciona dende l'añu 2004 preséntándose nel Día la Nación Asturiana d'esi añu. Dende 1999 hasta 2004 funcionó como tal Andecha Mocedá(AM). Darréu xurdiría d'un procesu de tresformación tres la desapaición d'AM. Darréu edita la revista Írguite como voceru nacional. Un miembru de Darréu ye miembru de la Executiva del partíu.

Representación institucional

[editar | editar la fonte]

Parllamentu Européu

[editar | editar la fonte]

En 2004 presentóse a les eleiciones al Parllamentu Européu dientro de la coalición Europa de los Pueblos, qu'integraba xunto a otres formaciones nacionalistes y rexonalistes (ERC, CHA, EA, PSA, CNC). Europa de los Pueblos algamó un Eurodiputáu: Bernat Joan i Marí.

Andecha Astur presentóse de nuevu cola coalición "Europa de los Pueblos" nes eleiciones europees de 2014, xunto a Esquerra Republicana de Catalunya, Puyalón y BNG.

Andecha Astur entovía nun algamó representación na Xunta Xeneral.

Nes les eleiciones municipales de 2019 Andecha Astur nun presentose a nengún cargu.

Resultaos Eleutorales

[editar | editar la fonte]
Resultaos de les Eleiciones Autonómiques del Principáu d'Asturies
1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2012 2015 2019
AA votos - - 1.137 1.948 2.206 3.821 2.770 1231 634 970 1.559
escaños - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Resultaos de les Eleiciones de Conceyos del Principáu d'Asturies
1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
AA votos - - 230 1.630 2.652 4.250 2.098 1397 400 597
conceyales - - 1 1 1 2 0 1 2 1
Resultaos de les Eleiciones pal Congresu de los Diputaos
1985 1989 1993 1996 2000 2004 2008 2011 2015 2016 2019

(Abril)

2019

(Payares)

AA votos - - 787 - 2.036 1.942 1299 1087 - - 909 897
diputaos - - 0 - 0 0 0 0 - - 0 0
Resultaos de les Eleiciones pal Senáu
1985 1989 1993 1996 2000 2004 2008 2011 2015 2016 2019

(Abril)

2019

(Payares)

AA votos - - 787 - 2.036 7665 4740 2104 - - 2491 2.262
senadores - - 0 - 0 0 0 0 - - 0 0
Resultaos de les Eleiciones Europees nel Principáu d'Asturies
1987 1989 1994 1999 2004 2009 2014 2019
AA votos - - - 1.467 1.667 806 2255 1384
europarllamentarios - - - 0 1 0 0 0
En 2004 presentóse na coalición Europa de los Pueblos
En 2014 presentóse na coalición Los Pueblos Deciden.
En 2019 van presentase na coalición Agora Repúbliques.

Referencies

[editar | editar la fonte]

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]

Páxines oficiales

[editar | editar la fonte]

Sentencia histórica del Tribunal Constitucional

[editar | editar la fonte]

-Xurisprudencia Constitucional (castellán):