Saltar al conteníu

Ana de Bretaña

De Wikipedia
Ana de Bretaña
Vida
Nacimientu castiellu de los duques de Bretaña25 de xineru de 1477
Nacionalidá Bandera de Francia Francia [1]
Llingua materna bretón
francés
Muerte Blois9 de xineru de 1514 (36 años)
Sepultura basílica de Saint-Denis (es) Traducir
Familia
Padre Francisco II de Bretaña
Madre Margarita de Foix, infanta de Navarra
Casada con Maximilianu I (1490 (Gregorianu) – 1491 (Gregorianu))[2]
Carlos VIII de Francia (1491 (Gregorianu) – 1498 (Gregorianu))[2]
Luis XII (es) Traducir (1499 (Gregorianu) – 1514 (Gregorianu))[2]
Fíos/es
Hermanos/es Isabel de Bretanya (es) Traducir
Familia
Pueblu House of Dreux (en) Traducir
Estudios
Llingües falaes francés
bretón
llatín
Oficiu realeza (es) Traducir
Creencies
Relixón Ilesia Católica
Cambiar los datos en Wikidata

Ana de Bretaña (25 de xineru de 1477castiellu de los duques de Bretaña – 9 de xineru de 1514Blois) foi duquesa titular de Bretaña y por dos vegaes reina consorte de Francia.

Primeros años

[editar | editar la fonte]

Ana nació'l 25 de xineru 1477 en Nantes, nel ducáu de Bretaña, como fía y única heredera del duque Francisco II de Bretaña y de la infanta navarra Margarita de Foix.

Ye probable que recibiera la educación d'una moza noble del so tiempu. Aprendió a lleer y escribir en francés, seique un pocu de llatín. Contrariamente a lo que se diz, ye pocu probable qu'aprendiera griegu y hebréu. El so institutriz foi Françoise de Dinan, condesa de Laval.[3] El so mayordomu foi'l poeta Jean Meschinot (dende 1488 a la muerte d'esti postreru en 1491). Podría enseñalu baille, cantar y música.

Carauterístiques personales

[editar | editar la fonte]
La Reina Ana recibe un llibru n'allabancia de muyeres famoses, pintada por Jean Perréal.

Ana yera una muyer bien intelixente, que pasó gran parte del so tiempu na alministración de Bretaña. Foi descrita como astuta, arguyosa y altiva nos sos modales. Fixo la salvaguardia de l'autonomía de Bretaña, y la preservación del Ducáu fuera de la corona francesa, obra de la so vida, a pesar de que l'oxetivu sería consolidalo, falló pocu dempués de la so muerte.

Ana tamién foi una mecenes de les artes y esfrutaba de la música. Una creadora prolífica de tapices, ye bien probable que los tapices unicorniu agora nel Muséu Cloisters de Nueva York fueren encargaos por ella por cuenta de la celebración de la so boda con Luis XII. Ella tamién encargó un llibru de manuscritos franceses (un Llibru d'Hores), conocíu como Les Grandes hores d'Ana de Bretaña. Tamién instituyó criaes d'honor de la reina na corte.

Una de les piernes d'Ana yera más curtia que la otra, polo qu'acoxaba. Pa solucionar el problema llevaba un tacón más altu nuna pierna.

Ana tenía una caxa de piedres precioses. Al azar solía escoyer una y #ufiertar a los sos visitantes.[cita [ensin referencies]

Yera una madre devota, pasaba'l tiempu tanto como-y yera posible colos sos fíos. Al so fíu, Carlos Orlando, encargó-y un llibru d'oraciones, destináu a ser utilizáu pa enseña-y a orar, y como guía pal futuru rei de Francia; por #desgracia, Carlos Orlando morrió en 1495, y el so otru fíu nun vivió más d'un par de selmanes.

Nel so matrimoniu con Carlos VIII, a los 14 años, Ana foi descrita como una moza nueva y de mexelles sonrosaes; nel momentu del so matrimoniu con Luis, a los 22 años, dempués de siete #embarazo ensin fíos sobrevivientes, foi descrita como de cara pálida . A la fin de la so vida, a los 36, había estáu embarazada 14 vegaes, con siete de los sos neños muertos. De los siete restantes, namái dos sobrevivieron a la infancia.

La cuestión del compromisu

[editar | editar la fonte]

Ana de Bretaña yera un "curiosu premiu", nun-y faltaron pretendientes.

Con Eduardo V d'Inglaterra

[editar | editar la fonte]

En 1481 Ana foi prometida oficialmente en matrimoniu con Eduardo V d'Inglaterra, fíu d'Eduardo IV. En 1483, sicasí, Eduardo sumió, presuntamente asesináu na Torre de Londres, y foi dau por muertu pocu dempués de la muerte del so padre.

Otres ufiertes

[editar | editar la fonte]

Francisco II tarreciendo la presencia d'enemigos cerca de los sos territorios por causa de la soltería de la duquesa, optó por defender la so posición per mediu de la guerra. Mientres el padre d'Ana embaraxaba aliase colos distintos candidatos ente los cualos había dellos príncipes d'Europa y reis:

  • Enrique VII d'Inglaterra, (1457-1485-1509), entós deteníu en Gran Bretaña, anque'l matrimoniu nun-y interesaba.
  • Maximilianu I d'Austria, rei de Germania y Archiduque d'Austria, futuru emperador romanu xermánicu(1449-1508-1519), vilbu de María de Borgoña, heredera de Carlos el Temerariu.
  • Alano d'Albret, señor de Gascón (1440-1522), fíu de Catalina de Rohan, el maríu de Francisca de Blois-Penthièvre (polo tanto posible herederu), primu y aliáu de Francisco II.
  • Luis, duque d'Orleans, primu hermanu del rei Carlos VIII y el futuru rei Luis XII (1462-1498-1515), anque él yá taba casáu con Juana de Francia. (Finalmente cásense).
  • Juan de Chalons, príncipe d'Orange (1443-1502), sobrín de Francisco II (nietu de Richard d'Etampes) y herederu del ducáu dempués d'Ana ya Isabel.
  • #Vizconde Juan II de Rohan, otru herederu, propunxo, col sofitu del mariscal Rieux el doble matrimoniu de los sos fíos Francisco y Juan, con Ana y la so hermana Isabel, #pero Francisco II opúnxose.

En 1488, sicasí, los exércitos de Francisco II de Bretaña fueron ganaos na batalla de Saint-Aubin-du-Cormier, intentando poner fin a la Guerra ente Bretaña y Francia. Nel Tratáu de Sablé, que concluyó n'alcuerdu de paz, el duque viose obligáu a aceptar clauses qu'axustaben que les sos fíes nun diben casar #se ensin l'aprobación del rei de Francia. Francisco morrió pocu dempués, el 9 de setiembre 1488, como resultáu d'una cayida del so caballu. Ana #convertir en duquesa, y Bretaña #fundir nuna nueva crisis, que llevaría a la última guerra francu-Bretona.

Primer matrimoniu con Maximilianu I d'Austria

[editar | editar la fonte]
Maximilianu I d'Austria

Al morrer el so padre nun accidente de caballu ensin haber descendientes varones, tuvo qu'asumir el títulu de duquesa de Bretaña. El so primer pasu foi asegurase un home; ésti tenía de ser preferentemente contrariu a la unión con Francia y lo suficientemente poderosu como pa caltener la independencia bretona. Maximilianu I d'Austria foi consideráu'l candidatu más fayadizu pa los sos planes. El so matrimoniu por poderes tuvo llugar en Rennes el 19 d'avientu de 1490, lo cual confirió-y el títulu de Reina de los Romanos, pero demostró tener series consecuencies.

Francia #tomar como una provocación: non yá violaba'l tratáu de Sablé yá que el rei de Francia nun diera'l so consentimientu, sinón qu'amás ponía'l gobiernu de Bretaña en manes d'un enemigu de Francia. Per otra parte, l'enllaz #llevar a cabu nuna mala dómina: los Habsburgu taben demasiáu ocupaos lluchando en dos frentes, Hungría pel este y Granada pel oeste, como pa dedica-y l'atención debida a Bretaña. Anque tanto Castiella como Inglaterra unviaron unes poques tropes de refuerzu al ducáu, nengún deseyaba verdaderamente entrar en guerra abierta con Francia. La primavera de 1491 traxo una nueva victoria pa Carlos VIII al mandu del xeneral francés La Trémoille nel sitiu de Rennes.

Como Maximilianu falló n'asistir a la so prometida, Rennes cayó en poder francés y Ana foi finalmente prometida a Carlos. La duquesa salió, escoltada pol so propiu exércitu pa dar a entender que consentía nel enllaz, en direición a Langeais onde iguaríen llegalmente la situación de dambos maríos. El matrimoniu d'Ana con Maximilianu anulóse yá que nun fuera peracabáu. Carlos, pela so parte, tuvo qu'anular el so compromisu con Margarita d'Austria, fía de Maximilianu y María de Borgoña. Finalmente la ceremonia de matrimoniu tuvo llugar en Langeais el 6 d'avientu de 1491.

Segundu matrimoniu con Carlos VIII de Francia

[editar | editar la fonte]
Boda d'Ana de Bretaña con Carlos VIII nel castiellu de Langeais el 6 d'avientu de 1491

N'invadiendo Carlos VIII de Francia'l ducáu, Ana foi forzada a casase con él roblando un pactu pol que, en casu de nun tener descendencia, tenía de casase col siguiente herederu al tronu francés. Carlos taba prometíu con Margarita d'Austria, pero los rexentes rompieron el compromisu y #prometer a Ana, heredera del ducáu; si con ello la corona francesa arrenunciaba al Francu Condáu y al Artois, ganaba a Bretaña y quedaba asina convertida en "un formosu reinu, onde yá nun tenía que tarrecer a naide".[4]

Ana #comprometer con Carlos na capiya de los xacobinos en Rennes. Dempués, escoltada pol so exércitu (supuestamente pa demostrar qu'ella aceptara d'acordies el matrimoniu), Ana foi a Langeais a casase. Anque Austria fixo protestes diplomátiques, alegando que'l matrimoniu yera illegal porque la novia fuera secuestrada, yá que taba llegalmente casada con Maximilianu, y que Carlos taba comprometíu llegalmente con Margarita d'Austria, fía de Maximilianu.

El matrimoniu, celebráu'l 6 d'avientu de 1491, nun goció de bonos auspicios primeramente, pero dexó a Carlos #lliberar de #tutelar familiar y asumir les riendes del reinu. El 8 de febreru de 1492, Ana foi coronada reina de Francia y consagrada en Saint-Denis. El so maríu prohibió-y utilizar el títulu de duquesa de Bretaña. La reina moraría nel Clos Lucé, que Carlos adquirió pa ella.

El segundu matrimoniu d'Ana empezó mal: ella traxo dos cames consigo cuando vieno casase con Carlos, y el rei y la reina de cutiu vivíen separaos. Ella foi unxida y coronada reina de Francia en Saint-Denis el 8 de febreru 1492, el so maríu prohibiólu qu'usara'l títulu de "duquesa de Bretaña" y convirtióse nuna mazana de la discordia ente los dos. Cuando'l so maríu lluchó nes guerres d'Italia, la rexencia ye exercida pola so hermana Ana de Beaujeu. Embarazada la mayor parte de la so vida de casada, Ana vivió principalmente nos castiellos de Amboise, Loches y Plessis o nes ciudaes de Lyon, Grenoble o Moulins (cuando'l rei taba n'Italia). Ella convirtióse na reina de Sicilia y de la reina titular de Xerusalén, cola conquista de Nápoles por Carlos VIII.

Al so alredor, había un famosu círculu de poetes de la corte, ente ellos l'humanista italianu Publio Fausto Andrelini de Forli, qu'espublizaron los nuevos estudios renacentistes en Francia.

El matrimoniu tuvo cuatro fíos. El rei morrió en Amboise, en 1498, cuando solo tenía ventisiete años d'edá, por causa de una apoplexía sufierta mientres un partíu de pelota por causa de un golpe na cabeza contra'l dintel d'una puerta.[5] Habiendo muertu antes tolos fíos teníos con Ana, el reinu pasó al so primu Lluis d'Orleans, con quién ella se casó.

Descendencia

[editar | editar la fonte]

Ana y Carlos tuvieron a cuatro neños, pero toos ellos morrieron a temprana edá:

  • Carlos Orlando de Valois (1492-1495); Delfín.
  • Carlos de Valois (1496); Delfín.
  • Francisco de Valois (1497-1498); Delfín.
  • Ana de Valois (1498).

Tercer matrimoniu con Luis XII

[editar | editar la fonte]
Luis XII de Francia, el so tercer maríu

Tres la muerte de Carlos el 7 d'abril de 1498, Ana #casar col so socesor Luis XII, garantizando asina los reis franceses de manera permanente l'anexón de Bretaña. Carlos VIII de Francia yera hermanu de Juana de Francia, primer esposa de Luis XII de Francia. Luis XII fixo un pidíu d'anulación de la so boda con Juana de Francia al papa Alejandro VI pa poder consiguir que la poderosa Bretaña siguiera xunida a Francia, casándose con Ana. #Casar con Ana de Bretaña, vilba del so antecesor y primu. Hasta esi momentu él yera Luis d'Orleans y convirtióse en rei sol nome de Luis XII.

Cuando Carlos VIII morrió en 1498, Ana tenía 21 años y nengún fíu. Llegalmente, ella viose obligada a casase col agora nuevu rei, Luis XII, que tenía 36 años, sicasí, él yá taba casáu con Juana, fía de Luis XI y la hermana de Carlos VIII. El 19 d'agostu de 1498, en Étampes, aportó a casase con Luis si llograra l'anulación de Juana nun añu. Foi un apueste que perdió: el primer matrimoniu de Luis foi eslleíu pol Papa antes de rematar l'añu.

N'ochobre de 1498, Ana tornó al gobiernu de Bretaña. Restituyó al fiel Philippe de Montauban la Cancillería de Bretaña, nomó Teniente Xeneral de la Bretaña al so herederu'l príncipe d'Orange (tres les sos fíes), convocó a los Estaos de Bretaña, y acuñó una moneda col so nome. Aprovechó la oportunidá pa visitar el ducáu, percorriendo munchos llugares que nunca pudiera visitar siendo neña. Fixo entraes triunfales nes ciudaes del ducáu, onde los so vasallos #recibir con rellumanza.

La ceremonia del tercer matrimoniu d'Ana tuvo llugar el 8 de xineru 1499 (vistiendo de blancu y sentando un precedente pa futures novies), #celebrar so condiciones radicalmente distintes de les de la segunda. Yá nun yera una neña, pero yera una reina viuda, y taba decidida a asegurar la reconocencia de los sos derechos como duquesa soberana d'equí p'arriba. A pesar que'l so nuevu home exercía los poderes de soberanu de Bretaña, reconoció formalmente'l so derechu al títulu de "duquesa de Bretaña" y les decisiones de la emisión nel so nome.

Antes de casase Ana de Bretaña con Luis XII roblaron un contratu en Nantes, que yera muncho menos interesante pa Francia que'l de Langeais. La bretona aprovechárase del amor de Luis el so actual maríu,quien la consideraba una bella nueva, pa reponer les ventayes que tuviera que vencer a Carlos VIII dempués de la derrota del so padre.

Esti nuevu contratu axustaba:

  • Qu'Ana de Bretaña caltendría personalmente'l gobiernu del ducáu.
  • Que si nacíen fíos del matrimoniu, el ducáu sería pal segundu, machu o fema, y que si los maríos namái teníen un herederu, al segundu fíu del mesmu.
  • Que si la duquesa finaba ensin dar un fíu al rei Luis XII, este caltendría la Bretaña en vida, pero dempués, el ducáu volvería a manes de los herederos direutos d'Ana.

Como duquesa, Ana defendió fiero la independencia del so ducáu. Iguóse'l matrimoniu de la so fía Claudia con Carlos de Luxemburgu en 1501, pa reforzar l'alianza francu-española y asegurar l'ésitu de Francia nes guerres d'Italia, sicasí, Luis rompió'l compromisu cuando se fixo probable qu'Ana nun produciría un herederu varón. Sicasí, Luis iguó un matrimoniu ente Claudia y l'herederu al tronu de Francia, Francisco d'Angoulême. Ana, decidida a caltener la independencia bretona, #negar hasta la muerte a sancionar esi matrimoniu, nel so llugar primió pa casala con Carlos, o por que'l ducáu fuera heredáu pola so otra fía, Renata. El matrimoniu de Claudia y Francisco finalmente llevóse a cabu nel añu dempués de la muerte d'Ana. Al so alredor, había un famosu círculu de poetes de la corte: ente ellos el poeta italianu Publio Fausto Andrelini, orixinariu de Forlì, difusor del humanismu renacentista en Francia.El matrimoniu tuvo dellos fíos, de los que namái sobrevivieron dos.

  • Claudia de Francia (14 d'ochobre 1499-20 de xunetu 1524). #Casar con Francisco I de Francia'l 18 de mayu 1514. Tuvieron siete fíos.
  • Fíu ensin nome (1500-1500) nacíu muertu.
  • Fíu ensin nome (21 de xineru 1503-21 de xineru 1503).
  • Albuertu involuntariu a finales de 1503.
  • Albuertu involuntariu.
  • Fíu ensin nome (21 de xineru 1508–21 de xineru 1508). Delles fontes dicen que se trataba d'un albuertu involuntariu.
  • Albuertu involuntariu, 1509.
  • Renata de Francia (25 d'ochobre 1510–12 de xunu 1574). #Casar con Hércules II d'Este n'abril de 1528 y convirtióse en duquesa de Chartres. Tuvieron cinco fíos.
  • Fíu ensin nome (21 de xineru 1512–21 de xineru 1512).

Luis XII tamién tuvo un fíu illexítimu Michel de Bucy, arzobispu de Bourges en 1505, que morrió en 1511 y foi soterráu en Bourges.

Ana n'oración, miniatura de les Grandes hores d'Ana de Bretaña

Jean Bourdichon creó p'Ana un llibru d'hores, conocíu como Grandes hores d'Ana de Bretaña.

Relicariu d'Ana de Bretaña
Placa

Ana nun pudo sobrevivir al iviernu de 1513-1514, morrió d'un ataque de reñón y de piedra nel castiellu de Blois. Morrió na ciudá de Blois en 1514, a los 36 años y foi soterrada na necrópolis de Saint Denis. El so funeral foi d'escepcional llargor, con una duración de 40 díes, ya inspiró a tolos funerales futuros de la realeza francesa hasta'l sieglu XVIII. El réquiem d'Ana foi compuestu probablemente pol famosu compositor Johannes Prioris.

D'alcuerdu a la so voluntá, el so corazón foi asitiáu nun relicariu d'esmalte fabricáu n'oru, que depués se tresportó a Nantes pa ser depositáu, el 19 de marzu de 1514, na bóveda de los Carmelites, na tumba fecha polos sos padres, dempués de ser treslladáu a la catedral de Saint-Pierre. El relicariu del corazón d'Ana, duquesa de Bretaña ye un óvalu de caxa bivalva, fechu d'una llámina d'oru repujado y guilloché, articulada por un gonciu, arrodiada por un gordón d'oru y rematada por una corona de llirios y trébole. Inscríbese como sigue:

Sobre una de les cares esteriores: Sobre la otra:

« En ce petit vaisseau
De fin or pur et munde
Repose ung plus grand cueur
Que oncque dame eut au munde
Anne fut le nom delle
En France deux fois royne
Duchesse des Bretons
Royale et Souveraine.
  C
M V XIII »

« Ce cueur fut si très hault
Que de la terre aux cyeulx
Sa vertu libérale
Accroissoit mieulx
Mais Dieu en a reprins
Sa portion meilleure
Et ceste terrestre
En grand deuil nous demeur. »

« O cueur caste et pudicque
O juste et benoît cueur
Cueur magnanime et franc
De tout vice vainqueur. »

« Cueur digne entre tous
De couronne céleste
Ore est ton cler esprit
Hord de paine et moleste. »

« En ce petit vaisseau
De fin or pur et munde
Repose ung plus grand cueur
Que oncque dame eut au munde
Anne fut le nom delle
En France deux fois royne
Duchesse des Bretons
Royale et Souveraine.
  C
M V XIII »

« Ce cueur fut si très hault
Que de la terre aux cyeulx
Sa vertu libérale
Accroissoit mieulx
Mais Dieu en a reprins
Sa portion meilleure
Et ceste terrestre
En grand deuil nous demeur. »

« O cueur caste et pudicque
O juste et benoît cueur
Cueur magnanime et franc
De tout vice vainqueur. »

« Cueur digne entre tous
De couronne céleste
Ore est ton cler esprit
Hord de paine et moleste. »

Nel revestimiento interior n'esmalte blancu, hai grabáu a un llau: Y en l'otru:

« En ce petit vaisseau
De fin or pur et munde
Repose ung plus grand cueur
Que oncque dame eut au munde
Anne fut le nom delle
En France deux fois royne
Duchesse des Bretons
Royale et Souveraine.
  C
M V XIII »

« Ce cueur fut si très hault
Que de la terre aux cyeulx
Sa vertu libérale
Accroissoit mieulx
Mais Dieu en a reprins
Sa portion meilleure
Et ceste terrestre
En grand deuil nous demeur. »

« O cueur caste et pudicque
O juste et benoît cueur
Cueur magnanime et franc
De tout vice vainqueur. »

« Cueur digne entre tous
De couronne céleste
Ore est ton cler esprit
Hord de paine et moleste. »

« En ce petit vaisseau
De fin or pur et munde
Repose ung plus grand cueur
Que oncque dame eut au munde
Anne fut le nom delle
En France deux fois royne
Duchesse des Bretons
Royale et Souveraine.
  C
M V XIII »

« Ce cueur fut si très hault
Que de la terre aux cyeulx
Sa vertu libérale
Accroissoit mieulx
Mais Dieu en a reprins
Sa portion meilleure
Et ceste terrestre
En grand deuil nous demeur. »

« O cueur caste et pudicque
O juste et benoît cueur
Cueur magnanime et franc
De tout vice vainqueur. »

« Cueur digne entre tous
De couronne céleste
Ore est ton cler esprit
Hord de paine et moleste. »

Foi fecha por un orfebre anónimu de la corte de Blois, debida quiciabes a Jean Perréal. En 1792, por orde de la Convención Nacional, el relicariu foi desenterráu, vaciáu, y apoderáronse d'él como parte d'una coleición de metales preciosos pertenecientes a les ilesies, y unviáu a Nantes pa ser fundíu. Sicasí, #caltener nel so llugar na Biblioteca Nacional, y foi devueltu a Nantes en 1819, #caltener en dellos museos, y definitivamente nel Muséu Dobrée dende'l 18 d'abril de 1896. El Muséu Dobrée #emprestar al castiellu de los duques de Bretaña en 2007, a la de una esposición sobre Ana.

Ana tamién-y da la socesión de Bretaña a la so segunda fía, Renata. Esto foi ignoráu pol so home, quien confirmó a Claudia como duquesa y #casar con Francisco.

Ascendencia

[editar | editar la fonte]


Predecesor:
Isabel del Balzo
Reina consorte de Nápoles
1501 - 1504
Socesor:
 

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. «LIBRIS» (25 setiembre 2012). Consultáu'l 24 agostu 2018.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Afirmao en: Kindred Britain.
  3. Sophie-Cassagnes Brouquet, un manuscrito de Ana de Bretaña: La vida de las mujeres famosas de Antoine Dufour, Ouest-France, setiembre de 2007, p. 251 (ISBN 978-2-7373-4029-1), p. 19. Contiene extractos del manuscrito conservado en el Museo Departamental Dobrée en Nantes.
  4. [[André Maurois], p. 110
  5. Juan de Mariana: Historia general de España, vol. XIV, páx. 5.