Africada postalveolar sorda
Plantía:Ficha de fonema La consonante africada postalveolar sorda ye un soníu consonánticu bien frecuente en munches llingües. El so símbolu nel alfabetu fonéticu internacional ye t͡ʃ (enantes [ʧ]), la unión ente una t y una ʃ. N'español esti soníu trescribir col dígrafu «ch».
Esti soníu suel ser la evolución de la consonante oclusiva velar sorda (k, nes llingües xermániques, llingües eslaves y Llingües romániques), o de la oclusiva dental sorda por un procesu de palatalización, especialmente xunto a una vocal fronteru.
Carauterístiques[editar | editar la fonte]
- La so manera d'articulación ye africáu, lo que significa que se produz primero una oclusión, al torgar el pasu del aire, y dempués dexándolo pasar de secute al traviés d'una vía estrecha causando una fricación.
- El so puntu d'articulación ye postalveolar, lo que significa que s'articula per una parte cola parte delantera de la llingua detrás de la cresta alveolar, y per otra parte col cuerpu de la llingua que se doblar sobre'l cielu la boca.
- La so fonación ye sorda, lo que significa que se produz ensin la vibración de les cuerdes vocales.
- Ye una consonante oral, lo que significa que l'aire escápase namái pela boca.
- Ye una consonante central, lo que significa que se produz dexando l'aire pasar percima de la parte media de la llingua, más que pelos llaos.
Trescripción[editar | editar la fonte]
L'Alfabetu fonéticu internacional usa dos calteres xuníos pa representar esti soníu: tʃ. Pueden tar xuníos con un arcu (t͡ʃ), o delles vegaes puede representase con un diacríticu so la t, (t̠ʃ). Enantes usábase la lligadura (ʧ). Otres trescripciones que s'usen pa esta consonante son:
- c
- č
- ch
- cs
- cz
- tc
- tš
- tsch
- tx
Presencia[editar | editar la fonte]
Referencies[editar | editar la fonte]
Bibliografía utilizada[editar | editar la fonte]
- «Brazilian Portuguese», Journal of the International Phonetic Association 34 (2)
- «The Bimoraic Foot in Rotuman Phonology and Morphology», Oceanic Linguistics 33(2)
- Ladefoged, Peter (2005). Vowels and Consonants, Second, Blackwell.ʈ
- «Castilian Spanish», Journal of the International Phonetic Association 33 (2)
- «Italian», Journal of the International Phonetic Association 34 (1)
- «Standard Georgian», Journal of the International Phonetic Association 36 (2)
- Watson, Janet (2002). The Phonology and Morphology of Arabic. Nueva York: Oxford University Press.
| Idioma | Pallabra | AFI | Significáu | |
|---|---|---|---|---|
| Albanés | çelur | [t͡ʃɛluɾ] | abrir | |
| Alemán | tschinelle | [t͡ʃiˈnɛlə] | platillo (música) | |
| Amháricu | አንቺ | [ant͡ʃi] | tu (femenín) | |
| Azerbaixanu | Əkinçi | [ækint͡ʃi] | llabrador | |
| Catalán | atxa | [at͡ʃa] | ciriu | |
| Checu | morčy | [mo̞rt͡ʃɛ] | cobaya | |
| Coptu | dialeutu bohairico | ϭⲟϩ | [t͡ʃoh] | tocar |
| Esperantu | ĉar | [t͡ʃar] | porque | |
| Español | fecha | [ˈfet͡ʃa] | ||
| Euskera | txalupa | [t͡ʃalupa] | barca | |
| Feroés | tjørn | [t͡ʃɶtn] | llagu | |
| Gaélicu escocés | slàinty | [slaːnt͡ʃə] | salú | |
| Gallego | chover | [t͡ʃober] | llover | |
| Xeorxanu[1] | ჩიხი | [t͡ʃixi] | impás | |
| Hebréu | צ'כיה | [t͡ʃɛxja] | Chequia | |
| Húngaru | gyümölcslé | [ɟymølt͡ʃ-yː] | zusmiu | |
| Inglés | bleach | [bliːt͡ʃ] | llexía | |
| Italianu[2] | ciao | [t͡ʃao] | hola/adios | |
| Malayu | coci | [t͡ʃut͡ʃi] | llavar | |
| Maltés | bliċ | [blit͡ʃ] | legía | |
| Noruegu | kjøkken | [t͡ʃøkːen] | cocina | |
| Persa | چوب | [t͡ʃoːb] | madera | |
| Portugués | brasilanu[3] | presidenty | [pɾeziˈdẽt͡ʃi] | presidente |
| Quiché | K'ichy' | [kʼit͡ʃyʔ] | quiché | |
| Rotuman[4] | joni | [ˈt͡ʃɔnin] | fuxir | |
| Rumanu | cer | [t͡ʃy̞r] | cielu | |
| Serbo-Croata | Чоколада/čokoláda | [t͡ʃɔkɔˈdar] | chocolate | |
| Suaḥili | jicho | [ʄit͡ʃo] | güeyu | |
| Turcu | oçak | [ut͡ʃak] | avión | |
| Ucraín | чотири | [t͡ʃo̞ˈtɪrɪ] | cuatro | |