Lionel Stander

De Wikipedia
Lionel Stander
Vida
Nacimientu The Bronx11 de xineru de 1908[1]
Nacionalidá Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Llingua materna inglés
Muerte Los Angeles[2]30 de payares de 1994[1] (86 años)
Sepultura Forest Lawn Memorial Park
Causa de la muerte cáncanu de pulmón
Familia
Casáu con valor desconocíu (1928 – div. 1936)
valor desconocíu (1938 – div. 1942)
valor desconocíu (1945 – div. 1950)
valor desconocíu (1953 – div. 1963)
valor desconocíu (1963 – div. 1967)
valor desconocíu (1971 – m. 1994)
Estudios
Estudios Universidá de Carolina del Norte en Chapel Hill
DeWitt Clinton High School
Llingües falaes inglés[3]
Oficiu actor, actor de teatru, actor de televisiónactor de cine
IMDb nm0822034
Cambiar los datos en Wikidata

Lionel Jay Stander (11 de xineru de 1908The Bronx – 30 de payares de 1994Los Angeles) foi un actor radiofónicu, teatral, cinematográficu y televisivu d'Estaos Xuníos.

Primeros años y carrera[editar | editar la fonte]

Nacíu na ciudá de Nueva York, nel barriu del Bronx, yera'l primeru de los trés fíos d'una familia d'inmigrantes rusos d'orixe xudíu. Según diverses entrevistes periodístiques feches a Stander, siendo adolescente actuaría en 1926 nel filme mudu Men of Steel, quiciabes como extra, ensin apaecer nos títulos de creitu. Mientres el so primer añu na Universidá de Carolina del Norte en Chapel Hill actuó nuna producción estudiantil de "The Muse and the Movies: A Comedy of Greenwich Village."

La carrera profesional de Stander empecipiar en 1928, na pieza "Him", de Y. y. cummings, representada nel Provincetown Playhouse de Nueva York. Amás intervieno nuna serie d'obres de curtia trayeutoria nos entamos de la década de 1930, ente elles The House Beautiful, que Dorothy Parker retituló con mofla "the play lousy (la función pésima)."

En 1932 Stander fixo'l so primer papel cinematográficu con creitos nel curtiu de Warner-Vitaphone In the Dough, con Fatty Arbuckle y Shemp Howard. Amás del citáu, rodó otros varios curtios, siendo'l postreru d'ellos The Old Grey Mayor, con Bob Hope, en 1935. Esi añu foi escoyíu pa trabayar nel llargumetraxe de Ben Hecht The Scoundrel, con Noel Coward. Darréu camudóse a Hollywood, roblando contratu con Columbia Pictures. Nos siguientes trés años Stander actuó nuna serie de películes, destacando d'ente elles Mr. Deeds Goes to Town (1936, con Gary Cooper y direición de Frank Capra, Meet Nero Wolfe (1936, nel papel de Archie Goodwin), y A Star is Born (1937), cinta interpretada por Janet Gaynor y Fredric March.

La personal voz de Stander, y el so talentu pa utilizar distintos acentos fíxo-y un popular actor radiofónicu. Nes décades de 1930 y 1940 trabayó nel Eddie Cantor Show, el show de Bing Crosby, l'adaptación radiofónica realizada pa Lux Radio Theater de A Star Is Born, The Fred Allen Show, la serie Mayor of the Town (con Lionel Barrymore y Agnes Moorehead), Kraft Music Hall (na NBC), Stage Door Canteen (CBS), Lincoln Highway Radio Show (NBC), y The Jack Paar Show, ente otres producciones. En 1941 protagonizó un show radiofónicu de curtia trayeutoria na CBS tituláu The Life of Riley, ensin nenguna rellación col personaxe lleváu a la fama más tarde por William Bendix. Stander fixo'l papel de Spider Schultz nel filme de Harold Lloyd de 1936 The Milky Way, según na versión de 1946 protagonizada por Danny Kaye, The Kid from Brooklyn. Stander trabayó con regularidá nel estrafalariu programa radiofónicu de variedaes de Danny Kaye pa la CBS (1946-1947), interpretando al ascensorista ente les payasaes de Kaye, la futura estrella de Our Miss Brooks Eve Arden, y el líder de banda Harry James.

Fuertemente lliberal y pro-sindicalista, Stander xuntar a distintes causes sociales y polítiques, y foi miembru fundador del Sindicatu d'Actores. Stander tamién dio sofitu a la Conference of Studio Unions na so llucha contra'l Mob-influenced International Alliance of Stage Employees (IATSE). Amás, en 1937 Ivan F. Cox, miembru depuestu del sindicatu d'estibadores de San Francisco (California), demandó a Stander y a otres munches persones, ente elles al sindicalista Harry Bridges, los actores Fredric March, Franchot Tone, Mary Astor, James Cagney, Jean Muir, y el direutor William Dieterle. L'acusación yera, según la revista Time, "conspirar p'arrobinar el Comunismu na Mariña del Pacíficu, causando la perda del trabayu del señor Cox."

En 1938 el directivu de Columbia Pictures Harry Cohn llamaría a Stander "un coloráu fíu de puta", amenaciando económicamente a cualquier estudiu que-y anovara'l so contratu. A pesar de les bones crítiques recibíes poles sos actuaciones, el trabayó de Stander menguó drásticamente. N'interviniendo en 15 filmes ente 1935 y 1936, solo fixo seis dende 1937 a 1938 y otros seis dende 1939 a 1943, nengún al cargu de dalgunu de los principales estudios, y destacando d'ente ellos Guadalcanal Diary (1943).

Stander y el HUAC[editar | editar la fonte]

Stander tuvo nel primer grupu d'actores de Hollywood en ser citaos pol Comité d'Actividaes Antiestauxunidenses (HUAC) en 1940 por supuestes actividaes comunistes. Nuna audiencia llevada a cabu en Los Angeles n'agostu de 1940, John R. Leech, miembru del Partíu Comunista na ciudá, dixo que Stander formaba parte del partíu, al igual qu'otres 15 estrelles de Hollywood, ente les cualos figuraben Franchot Tone, Humphrey Bogart, James Cagney, Clifford Odets y Budd Schulberg. Finalmente'l fiscal dexó a Stander llibre de cargos.

Stander nun trabayó nel cine en 1944 y 1945. Sicasí, a finales de los años cuarenta, cola atención del HUAC centrada n'otres temes de resultes de la Segunda Guerra Mundial, pudo actuar en distintes cintes, casi toes d'estudios independientes. Ente los títulos figuraben la de Ben Hecht Specter of the Rose (1946), les comedies de Preston Sturges The ensin of Harold Diddlebock (1947, con Harold Lloyd) y Unfaithfully Yours (1948, con Rex Harrison), y Trouble Makers (1948, con The Bowery Boys).

El HUAC volvió centrar la so atención en Hollywood en 1947. Esi ochobre, Howard Rushmore, que perteneciera al Partíu Comunista nos años trenta y escribiera crítiques cinematográfiques pal Daily Worker, testificó que l'escritor John Howard Lawson, al que llamaba comunista, habíase "referíu a Lionel Stander como un exemplu perfectu de cómo un comunista nun tuviera d'actuar en Hollywood." Stander volvió entrar na llista negra de Hollywood, anque pudo actuar na radio, el teatru y la televisión.

Nuna audiencia del HUAC n'abril de 1951, l'actor Marc Lawrence dixo que Stander yera miembru del so "célula" comunista en Hollywood, al igual que los guionistes Lester Cole y Gordon Kahn. Stander dixo que'l testimoniu de Lawrence yera risible, y dos díes depués demandó-y por llevantu. Tres ello, Lawrence dexó'l país y viaxó a Europa.

De resultes de too lo anterior, Stander finalmente entró na llista negra de televisión y radio, anque siguió actuando nel teatru, interviniendo en 1953 en Pal Joey, pieza representada nel circuitu de Broadway y en xira.

Finalmente, en mayu de 1953 testificó ante'l HUAC en Nueva York, publicar a primer plana en tol país la so falta de cooperación, daqué que se recoyó na obra teatral d'Eric Bentley Are You Now or Have You Ever Been.

Carrera nel cine independiente y n'Europa[editar | editar la fonte]

Tres tou ello, la carrera interpretativa de Stander entró en cayida llibre. Por ello trabayó como axente de bolsa en Wall Street, actor teatral itinerante, voceru d'empresa y, inclusive, como rei del Mardi Gras en Nueva Orleans. Nun volvió a Broadway hasta 1961, y al cine en 1963, trabayando nun filme de baxu presupuestu, The Moving Finger, anque foi'l narrador de la película de 1961 Blast of Silence, cinta na que nun apaecía nos títulos de creitu.

La situación de Stander ameyoró cuando viaxó a Londres en 1964 p'actuar na obra de Bertolt Brecht Die heilige Johanna der Schlachthöfe, so direición de Tony Richardson. En 1965 foi escoyíu p'actuar na película Promise Her Anything, y esi mesmu añu Richardson escoyólu pa formar parte de la comedia The Loved One, basada na novela d'Evelyn Waugh, con un repartu nel que figuraben Jonathan Winters, Robert Morse, Liberace, Rod Steiger, Paul Williams y otros munchos. En 1966 Roman Polanski dio a Stander el so únicu papel protagonista, el de Dickie en Caleyón ensin salida, filme nel que trabayó con Françoise Dorléac y Donald Pleasence.

Stander siguió n'Europa y finalmente asitióse en Roma, onde actuó en munchos spaghetti westerns, destacando'l so papel del Max nel filme de Sergio Leone C'era una volta il West. En Roma contautó con Robert Wagner, que-y dio un papel nun episodiu de la serie televisiva It Takes a Thief, que se rodaba ellí. Ente les poques películes que Stander rodó n'inglés nos años setenta inclúyense The Gang That Couldn't Shoot Straight, con Robert De Niro y Jerry Orbach, el filme de Steven Spielberg 1941, y el de Martin Scorsese New York, New York, con Liza Minnelli y Robert De Niro.

Hart to Hart[editar | editar la fonte]

Tres 15 años fuera del país, Stander volvió a Estaos Xuníos pa faer el papel que-y dio la mayor fama: el de Max, el lleal mayordomu, cocineru, y xofer de los ricos detectives aficionaos interpretaos por Robert Wagner y Stefanie Powers na serie televisiva de 1979–1984 Hart to Hart (y una posterior serie de telefilmes de Hart to Hart). En 1983 Stander ganó un Globu d'Oru pol so papel na serie.

En 1986 dio voz a Kup en Transformers: la película, y la so última actuación cinematográfica foi como un paciente morrebundu en The Last Good Time (1994), película interpretada por Armin Mueller-Stahl y Olivia d'Abo, con direición de Bob Balaban.

Vida personal[editar | editar la fonte]

La vida personal de Stander foi tan tumultuosa como la profesional. Casóse seis veces, siempres con muyeres nueves y formoses, la mayoría artistes, con un primer matrimoniu en 1932 y el postreru en 1972, toos ellos acabaos en divorciu, y tuvo un total de seis fíos.

Lionel Stander finó por causa de un cancer de pulmón en Los Angeles, California, en 1994. Tenía 86 años d'edá. Foi soterráu nel Campusantu Forest Lawn Memorial Park de Glendale (California).

Seleición de la so filmografía[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. 1,0 1,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 3 mayu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 31 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. «idRef» (francés). Agencia Bibliográfica de Enseñanza Superior. Consultáu'l 23 mayu 2020.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]