Edward Teller

De Wikipedia
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
Edward Teller
Vida
Nacimientu Budapest[1], 15 de xineru de 1908[2]
Nacionalidá Bandera d'Hungría Hungría [3]
Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos [4]
Reino de Hungría [5]
Residencia Estaos Xuníos
Llingua materna húngaru
Muerte Stanford[6], 9 de setiembre de 2003[2] (95 años)
Familia
Padre Max Neufeld
Casáu con Augusta H. Teller (1934 – m. 2000)[7]
Estudios
Estudios Universidá de Leipzig 1930) doctoráu
Universidá de Göttingen 1933)
Fasori Gimnázium
Direutor de tesis Werner Heisenberg
Friedrich Hund
Direutor de tesis de Chen Ning Yang (es) Traducir
Lincoln Wolfenstein
Hans-Peter Dürr
Suresh V. Lawande (en) Traducir
Boris Jacobsohn
Llingües falaes húngaru
inglés[8]
Oficiu físicu nuclear, escritor de non ficción, profesor universitariu, físicu teóricu, inventor, físicu
Emplegadores Universidá de California en Berkeley
Universidá de Chicago
Universidá de Göttingen
Premios
Miembru de Academia Nacional de Ciencies de los Estaos Xuníos[12]
Academia de Ciencies d'Hungría
Academia Internacional de Ciencia Cuántica Molecular (es) Traducir
Academia de les Artes y les Ciencies d'Estaos Xuníos
Asociación d'Estaos Xuníos pa la Meyora de la Ciencia[12]
Creencies
Relixón xudaísmu
Agnosticismu
IMDb nm0854423
Cambiar los datos en Wikidata

Edward Teller[13] (15 de xineru de 1908, Budapest – 9 de setiembre de 2003, Stanford), foi un físicu d'orixe húngaru, naturalizáu d'Estaos Xuníos a partir de 1941, país al qu'emigrara en 1935 fuxendo de les persecuciones de l'Alemaña de Hitler.

Teller ye especialmente recordáu pola so vinculación na fabricación de la bomba d'hidróxenu, polo que se-y atribúi'l nomatu de padre de la bomba H. La so figura pública foi siempres revesosa por causa de la so durez nes sos decisiones. Recibió importantes honores y foi criticáu por munchos de los sos colegues poles sos actuaciones de lobby.

Biografía[editar | editar la fonte]

Estudió Ciencies Físiques nes universidaes de Múnich y Leipzig y nel Institutu de Teunoloxía de Karlsruhe, terminando con un cursu de posgráu en Copenḥague con Niels Bohr, pioneru de la mecánica cuántica y de la física nuclear.

Teller quedó marcáu na so mocedá pola revolución comunista de Béla Kun n'Hungría y pola perda d'una pierna nun accidente de circulación. Los sos trabayos iniciales taben empuestos al estudiu de les regles de selección de la mecánica cuántica trabayando en campos tan diversos como la física del estáu sólidu y la cosmoloxía.

Siendo un físicu de gran talentu adquirió una posición preeminente ente la comunidá científica norteamericana. En 1939 acompañó a Leó Szilárd a ver a Albert Einstein pa persuadi-y d'escribir una carta al presidente Franklin Roosevelt na que-y suxuría'l desenvolvimientu d'un programa armamentístico nuclear ante la medrana de que l'Alemaña nazi pudiera desenvolver tales armes. Poco dempués formó parte importante d'un programa secretu pal desenvolvimientu de la primera bomba atómica. El nome d'esti proyeutu yera Proyeutu Manhattan, y les sos instalaciones principales taben allugaes nuna base construyida al efeuto en Los Álamos.

Teller trabayó con Enrico Fermi (físicu d'orixe italianu nacionalizáu d'Estaos Xuníos) mientres más de diez años. Dambos collaboraron nel Proyeutu Manhattan y n'otros proyeutos de les universidaes de Chicago, Columbia, Los Álamos y Nuevu Méxicu.

Una de les actuaciones más criticaes de Teller ye mientres la llamada Auditoría de Seguridá promovida pol FBI onde formuló una grave acusación al padre de la bomba atómica Robert Oppenheimer sindicándo-y como espía del comunismu y que foi sofitada por J. Edgar Hoover lo que provocó la salida del escenariu de Oppenheimer dexando llibre a Teller pa co-producir la bomba H, a la cual Oppenheimer oponíase.

A partir de 1952 dedicar a la docencia siendo profesor de física na Universidá de California hasta la so xubilación en 1975. Ente los años 1958 y 1960 foi direutor del llaboratoriu de radiación de la Universidá de California, conocíu güei como Llaboratoriu Nacional Lawrence Livermore, unu de los principales centros d'investigación armamentísticos de los Estaos Xuníos xunto col Llaboratoriu Nacional de Los Álamos. Tres la so xubilación na enseñanza siguió siendo direutor eméritu d'esti llaboratoriu.

Finó'l 9 de setiembre de 2003 a los 95 años d'edá, en sufriendo un infartu, na so casa del campus universitariu de la Universidá de Stanford, onde foi nos sos últimos años un destacáu investigador y defensor de la política enerxética na Institución Hoover. En vida fuera un influyente miembru de l'Academia Americana d'Artes y Ciencies, l'Asociación Americana pa la Meyora de la Ciencia y de la Sociedá Nuclear Americana. Ente los honores más importantes que recibió en vida atopaben el Premiu Albert Einstein, el Premiu Enrico Fermi y la Medaya Nacional de Ciencies. Menos de dos meses enantes de la so muerte recibió la Medaya Presidencial de la Llibertá (Presidential Medal of Freedom) de manes del Presidente George W. Bush.

Edward Teller y la bomba H[editar | editar la fonte]

Edward Teller en 1958 como direutor del Llaboratoriu Nacional Livermore.

Nunes declaraciones que Teller fixo a la prensa dicía que "llamentaba la decisión de Truman de llanzar la bomba A sobre les ciudaes xaponeses" y concluyía que "tendríen de probase primero d'una forma qu'impresionara abondo a los líderes xaponeses como pa poner fin a la guerra". Sicasí, una vegada concluyida la Segunda Guerra Mundial, Edward Teller influyó nel presidente Harry Truman, convenciéndo-y de la necesidá de fabricar y tener una potente bomba d'hidróxenu p'apurrir al país una defensa nacional fuerte y siguida capaz d'amedranar a la Xunión Soviética y de superar el desenvolvimientu d'armes nucleares de fisión.

Ente los sos principales opositores atopábase Robert Oppenheimer, antiguu direutor del Proyeutu Manhattan, sicasí, Oppenheimer vio revocáu'l so papel influyente na Comisión d'Enerxía Atómica por cuenta d'acusaciones de Teller alrodiu de los enclinos políticos supuestes de Oppenheimer. Teller ganóse munchos enemigos por cuenta de la so personalidá recalcitrante, ególatra y avasalladora y sobremanera poles sos crítiques tendencioses a quien él considerara como una torga pa los sos fines.

La primer bomba d'hidróxenu foi llanzada en payares de 1952 nel atolón d'Enewalk, nel Océanu Pacíficu. Nel desenvolvimientu d'esti inxeniu termonuclear fueron destacaes les contribuciones de Teller, Stanislaw Ulam, Hans Bethe (antiguu direutor de la división téunica del Proyeutu Manhattan) y del mozu físicu Richard Garwin. Esta primer bomba H tenía una potencia 2.500 vegaes mayor que les bombes atómiques llanzaes en 1945 sobre Hiroshima y Nagasaki.

Teller aportó a asonsañáu na película de Stanley Kubrick Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb na que Peter Sellers interpretaba'l papel del Doctor Strangelove, un fanáticu científicu ex nazi y anticomunista capaz de desencadenar una guerra nuclear ensin reparar nes sos consecuencies.

A lo llargo de la so vida profesional tuvo bastantes enemigos y opositores ente los ciudadanos y ente los sos propios colegues que-y consideraben demasiao duru. Les antipatíes y crítiques multiplicar nos años 1980, cuando Teller desempeñó un importante papel sofitando frente al presidente d'Estaos Xuníos Ronald Reagan un proyeutu de defensa antimisiles conocíu como Iniciativa de defensa estratéxica y popularmente como'l proyeutu Guerra de les Galaxes.

Teller foi tamién unu de los primeros científicos en suxurir que la esplosión d'una arma nuclear nel espaciu podría utilizase pa destruyir o esviar de la so trayeutoria un asteroide en ruta de choque cola Tierra.

Referencies[editar | editar la fonte]

  • Stix, Gary (Ochobre de 1999). «Infamy and honor at the Atomic Café: Edward Teller has non regrets about his contentious career». Scientific American:  páxs. 42-43. 
  • Rhodes, Richard (1995). Dark sun: the making of the hydrogen bomb. Simon and Schuster.

Llectures adicionales[editar | editar la fonte]

Obres escrites por Teller

  • Our Nuclear Future; Facts, Dangers, and Opportunities (1958)
  • Basic Concepts of Physics (1960)
  • The Legacy of Hiroshima (1975)
  • Energy from Heaven and Earth (1979)
  • The Pursuit of Simplicity (1980)
  • Better a Shield Than a Sword: Perspectives on Defense and Technology (1987)
  • Conversations on the Dark Secrets of Physics (1991)
  • Memoirs: A Twentieth-Century Journey in Science and Politics (2001)

Llibros escritos sobre Teller:

Inglés:

  • William J. Broad, Teller’s war: the top-secret story behind the Star Wars deception (Simon & Schuster, 1992).
  • Gregg Herken, Brotherhood of the bomb: the tangled lives and loyalties of Robert Oppenheimer, Ernest Lawrence, and Edward Teller (Henry Holt, 2002).
  • Peter Goodchild, Edward Teller: the real Dr. Strangelove (Harvard University Press, 2005).

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. ↑ Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 10 avientu 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  2. ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
  3. ↑ URL de la referencia: http://www.nytimes.com/2005/03/08/science/08bethe.html.
  4. ↑ URL de la referencia: http://www.nytimes.com/1981/09/22/obituaries/dr-gregory-breit-early-authority-on-atom-weapons-is-dead-at.html.
  5. ↑ URL de la referencia: http://www.theolympian.com/living/story/327717.html.
  6. ↑ «The explosion of the first atomic bomb».
  7. ↑ «Augusta "Mici" Teller, Mathematician , Los Alamos, NM». Atomic Heritage Foundation.
  8. ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
  9. ↑ URL de la referencia: https://acsmaryland.org/remsen-award/.
  10. ↑ URL de la referencia: https://science.osti.gov/fermi/Award-Laureates.
  11. ↑ «Prize Winners».
  12. ↑ 12,0 12,1 Afirmao en: NNDB. Llingua de la obra o nome: inglés.
  13. ↑ Na onomástica húngara, l'apellíu preciede al nome: Teller Ede.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]

Inglés:

Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Edward_Teller&oldid=4126412»