Catacumbes de San Calistu

Les Catacumbes de San Calistu o Catacumbes de Calistu, tamién conocíes como'l Cementeriu de Calistu (n'italianu, Catacombe di San Callisto) ye una de les catacumbes de Roma asitiaes na Vía Apia, notable por tener la Cripta de los Papes, au caltenía antaño delles sepultures papales d'ente los sieglos II y IV.^[1]^[2]

Historia[editar | editar la fonte]

Créyese que les catacumbes les iguó'l futuru papa Calistu, daquella entá diáconu de Roma, baxo la direición del papa Ceferín, enantando los yá esistentes hipoxeos paleocristianos. Por embargu, Calistu foi enterráu na Catacumba de Calepodius na Vía Aureliana. La cripta dexó d'usase y entamó a esteriorase mientres que les reliquies que tenía se treslladaron de les catacumbes pa diferentes ilesies de Roma; el caber treslláu dende la cripta asocedió pel pontificáu de Serxu II nel sieglu IX enantes de la invasión lombarda, principalmente p'hacia San Silvestro in Capite, qu'al contrariu de les catacumbes, s'asitiaba dientro les muries d'Aureliu.^[1] Giovanni Battista de Rossi, arqueólogu pioneru italianu, redescubre les catacumbes y la cripta en 1854.^[1]

Descripción[editar | editar la fonte]

Les galeríes formen parte d'un cementeriu complexu qu'ocupa 15 hectárees y que tien cásique 20 km de llargor.

Les partes más vieyes d'estes catacumbes son la cripta de Lucina, la estaya de los papes y la estaya de Santa Ceciya, au se conserven dalgunes de les pieces más sagraes del sitiu (incluyendo la cripta de los Papes, la cripta de Santa Ceciya y la cripta de los Sagramentos); les otres estayes denómense estaya de los Santos Cayu y Osebiu (de finales del sieglu III), estaya occidental (construyida na primer metada del sieglu IV) y la estaya lliberiana (segunda metada del sieglu IV), toes elles amosando una arquiteutura soterraña grandiosa. El papa Dámasu I construyó una escalera nueva nel sitiu d'una más vieya, que da accesu a la estaya de los Papes, na que s'alcuentra la cripta de los papes, au s'enterraron nueve pontífices y quiciabes ocho representantes de la xerarquía eclesiástica – peles parees atópense les inscripciones orixinales en griegu pa los papes Poncianu, Anteru, Fabián, Lluciu I y Eutiquianu. Na parea del fondu ta tamién enterráu'l papa Sistu II, depués de morrer asesináu nes persecuciones de Valerianu; en frente d'esta sepultura, hai una inscripción en versu del papa Dámasu grabada con carácteres ideaos pol calígrafu Furius Dionisius Filocalus.

Na cripta axacente alcuéntrase la cueva de Santa Ceciya, que'l papa Pascual I treslladó les reliquies en 821: los primeros frescos del sieglu IX de les parees representen a Santa Ceciya rezando, el bustu del Redentor y al papa Urbanu I. A poca distancia una galería, datada de finales del sieglu II, permite l'accesu a la cripta de los sagramentos, con unos frescos de la primer metada del sieglu III qu'insinúen el bautismu, la eucaristía y la resurreición; na estaya apegada de San Melquiades, hai un sarcófagu infantil que tien el frente esculpíu con episodios bíblicos. Na estaya de los Santos Cayu y Osebiu hai dalgunes criptes diferenciaes, allugaes ente sí a la escontra, coles sepultures de los papes Cayu (con una inscripción) y Osebiu, que morrió en Sicilia au foi esterráu por Maxenciu y del que se treslladó'l cuerpu pa Roma nel pontificáu de Melquiades; nuna copia de mármol de finales del sieglu IV (del que se puen ver fragmentos na parea opuesta) pue lleese una inscripción de Dámasu sobre la cisma provocada por Heracliu en rellación col problema de los "lapsi".

Percorriendo la galería, en filera, ta la cripta de los mártires Calogerus y Parthenius y el cubículu de Severu, qu'amuesa una inscripción rítmica (datada d'enantes del 304) na que per primer vez se denoma como papa a un obispu de Roma (daquella Marcelín), y tamién per primer vez ésti profesa abiertamente la creencia na resurreición final. Nuna estaya más lloñe ta la sepultura del papa Corneyu, entá conservando'l sepulcru la inscripción orixinal, que-y da'l títulu de mártir y que presenten los llaterales escelentes pintures n'estilu bizantín de los sieglos VII y VIII de figures que representen a los papes Sistu II y Corneyu, amás d'a los obispos africanos Ciprianu y Optatu. Nun cubículu cercanu atópense los enterramientos más vieyos, de depués del 175, con frescos romanos que representen pel techu al bon pastor y a orantes, y pela parea del fondu dos pexes con una cesta panes detrás simbolizando la eucaristía.

Sepultures papales[editar | editar la fonte]

Na so máxima estensión, l'enterramientu de quince hectárees pudo allugar los cuerpos de dieciséis papes y cincuenta mártires. Nueve d'esos pontífices foron enterraos na Cripta de los Papes, pa la que'l papa Dámasu construyó una escalera d'accesu nel sieglu IV. Ente les inscripciones escrites en griegu descubiertes tán les asociaes a los papes Poncianu, Anteru, Fabián, Lluciu I y Eutiquianu; otra más llarga asóciase a Sistu II fecha por Furius Dionisius Filocalus.

Fuera de la Cripta de los Papes, la estaya de los Santos Cayu y Osebiu tien esa denomación por mor de les sepultures de los papes Cayu y Osebiu (treslladáu'l so cuerpu dende Sicilia). N'otra estaya, hai una sepultura atribuyida al papa Corneyu, amosando la inscripción "CORNELIVS MARTYR", atribuyida igualmente a Filocatus.^[3]

Una placa puesta pol papa Sistu III (al rodiu de 440) menta los papes que vienen darréu: Sistu II, Dionisiu, Corneyu, Feliz, Poncianu, Fabián, Cayu, Osebiu, Melquiades, Esteban, Urbanu I, Lluciu y Anteru, llista que nun inclúi dal sepultura del sieglu II.^[1] La Cripta de los Papes quedó enllena dafechu nel sieglu IV, polo qu'otros papes hubieron enterrase en catacumbes asemeyaes, como la Catacumba de Priscila (pembaxo de San Martino ai Monti), la Catacumba de Balbina (solo pal papa Marcos), la Catacumba de Calepodius (solo pa los papes Calistu I y Xuliu I), la Catacumba de Poncianu (solo pa los papes Anastasiu I y Inocenciu I, pá y fíu respeutivamente), y la Catacumba de Felicitas (solo pal papa Bonifaciu I).^[1]

Sieglu II[editar | editar la fonte]

Pontificáu	Nome n'asturianu	Llocalización precalistina	Llocalización calistina	Llocalización postcalistina	Notes
155–166	Nicetu San Nicetu	Monte Vaticanu (dalgunes fontes dicen que foi enterráu direutamente nes Catacumbes de San Calistu)	Desconocida	Palaciu Altemps (Piazza Navona)	El sarcófagu que pudo allugar el cuerpu dalguna vez consérvase nel Palaciu Altemps.^[1]
alredor 166–174/175	Soteriu San Soteriu	Nenguna	Desconocida	San Silvestro in Capite San Sisto Vecchio Toledo San Martino ai Monti	Quiciabes enxamás enterráu nes catacumbes calistines y confundíu con un mártir enterráu nel 304.^[1]
199–217	Ceferín San Ceferín	Cementeriu priváu ("in cymiterio suo")^[4]	Non na Cripta de los Papes	San Silvestro in Capite	Primer papa enterráu nes Catacumbes, que-y mandó a Calistu l'iguales.^[1]

Sieglu III[editar | editar la fonte]

Pontificáu	Nome n'asturianu	Llocalización precalistina	Llocalización calistina	Llocalización postcalistina	Notes
222/223–230	Urbanu I San Urbanu	Nenguna	Desconocida	Nenguna conocida	Nun ha confundise col obispu non-romanu Urbanu, enterráu na catacumba de Praetextatus; na llábana na Cripta de los Papes pue lleese les pallabres en griegu: OYPBANOC E[pivskopoV] ("Urbanu, Obispu"), pero la so identificación nun ye seguro.^[1]
21 de xunetu de 230 - 28 de setiembre de 235	Poncianu San Poncianu	Cerdeña	Cripta de los Papes	Nenguna conocida	Treslladáu dende Cerdeña (la Islla de la Muerte) pol papa Fabián en 237, enterráu na cripta papal el 12 de payares; caltiénense dos grabaos: ΠONTIANOC EΠI M[αρτυ]ρ ("Poncianu Obi[spu] M[árti]r") y ENθEΩN [αγιωv 'Eπισχοπωv] ΠONTIANE ZHCHC ("Vas vivir, Poncianu, en Dios con too").^[1]
21 payares 235 - 3 xineru 236	Anteru San Anteru	Nenguna	Cripta de los Papes	San Silvestro in Capite	Quiciabes el primer papa na Cripta de los Papes; na inscripción lléese ANΘEPΩC EΠI ("Anteru, Obispu") y ta frañida de manera que dacuando pudo mentar que foi mártir.^[1]
10 xineru 236 - 20 xineru 250	Fabián San Fabián	Nenguna	Cripta de los Papes	San Martino ai Monti Basílica vieya de San Pedru San Sebastiano fuori le mura	Caltiénse la inscripción en griegu de la Catacumba de Calistu; treslladáu a San Martino por Serxu II (Liber Pontificalis) o mecíu con Sistu II na vieya Basílica de San Pedru (Petrus Mallius); sarcófagu inscritu con ΦABIANOC EΠI MP ("Fabián Obi[spu] M[árti]r") en San Sebastiano fuori le mura.^[1]
25 xunu 253 - 5 marzu 254	Lluciu I San Lluciu	Nenguna	Cripta de los Papes	Santa Cecilia in Trastevere San Silvestro in Capite Santa Prassede	Na inscripción esistente lléese "Lluciu, Obispu" (griegu: ΛOYKIC); el sarcófagu que pudo allugar el cuerpu dacuando caltiénse en Santa Cecilia in Trastevere.^[1]
30/31 agostu 257 - 6 agostu 258	Sistu II San Sistu II	Nenguna	Cripta de los Papes	Basílica vieya de San Pedru San Sisto Vecchio	Treslladáu de les Catacumbes de San Calistu a la Basílica vieya de San Pedru por Pascual I; treslladáu d'esti templu a San Sisto Vecchio por Lleón IV; descubrióse un llargu epitafiu nes Catacumbes de San Calistu.^[1]
22 xunetu 259 - 26 avientu 268	Dionisiu San Dionisiu	Nenguna	Cripta de los Papes	San Silvestre in Capite	Los supuestos restos de los papes Silvestre I, Esteban I y Dionisiu foren desenterraos y consagraos tres l'altar mayor de San Silvestro in Capite en 1601; dal evidencia arqueolóxica nes Catacumbes de San Calistu.^[1]
5 xineru 269 - 30 avientu 274	Feliz I San Feliz	Nenguna	Cripta de los Papes	Nenguna conocida	Según la lleenda, enterráu nel Cementeriu de los dos Felices, que nunca foi llocalizada.^[1]
4 xineru 275 - 7 avientu 283	Eutiquianu San Eutiquianu	Nenguna	Cripta de los Papes	Abadía de Luni (Sarzana) Catedral de Sarzana	Caber papa enterráu na Cripta de los Papes; lléese na inscripción: EYTYXIANOC EΠC ("Eutiquianu, Obispu").^[1]
17 avientu 283 - 22 abril 296	Cayu San Cayu	Nenguna	Cripta de San Osebiu	San Silvestro in Capite Ilesia construyida sobre la so casa orixinal Sant'Andrea della Valle (capiella Barberini)	Na inscripción lléese: I [AIO]Y EΠI[CKOΠOY] / KAΘ / [ΠPO I] KAΛ MAIΩ[N] ("L'asitiamientu de Cayu, Obispu, el 22ᵘ día d'abril").^[1]

Sieglu IV[editar | editar la fonte]

Pontificáu	Nome n'asturianu	Llocalización precalistina	Llocalización calistina	Llocalización prostcalistina	Notes
alrodiu 309 - alrodiu 310	Osebiu San Osebiu	Sicilia	Cripta de San Osebiu	Nenguna conocida	Caltiénse una inscripción y un llargu epitafiu.^[1]
2 xunetu 311 - 11 xineru 314	Melquiades Melquiades San Melquiades	Nenguna	Desconocida	San Silvestre in Capite	Únicu papa sepultáu nes Catacumbes de San Calistu pela paz llarga; enterráu nun gran sarcófagu con una cubierta en forma de teyáu.^[1]
1 ochobre 366 - 11 avientu 384	Dámasu I San Dámasu	Nenguna	Desconocida	Basílica vieya de San Pedru San Lorenzo in Damaso	Enterráu cola so madre, Laurentia, y la so hermana, Irene; caltiénse la inscripción del sarcófagu; supuestamente, la cabeza ta nun relicariu donáu por Clemente VIII a la basílica de San Pedru.^[1]

Referencies[editar | editar la fonte]

Testu traducíu dende l'artículu de la wikipedia n'inglés, dende esta versión (31-VII-2013).

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 Reardon, Wendy J. 2004. The Deaths of the Popes, Macfarland & Company, Inc. ISBN 0-7864-1527-4
↑ Carragáin, Éamonn Ó & Neuman de Vegvar, Carol L., Roma felix: formation and reflections of medieval Rome, Ashgate Publishing, Ltd., 2007. ISBN 0-7546-6096-6; Consultáu'l 31-VII-2013.
↑ Saghy, Marianne, Scinditur in partes populus: Pope Damasus and the Martyrs of Rome, in Early Medieval Europe, vol. 9, 2000.
↑ Johnson, Mark Joseph, Pagan-Christian Burial Practices of the Fourth Century: Shared Tombs?, in Journal of Early Christian Studies, vol. 5, 1997.

[Reardon-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 Reardon, Wendy J. 2004. The Deaths of the Popes, Macfarland & Company, Inc. ISBN 0-7864-1527-4

[2] Carragáin, Éamonn Ó & Neuman de Vegvar, Carol L., Roma felix: formation and reflections of medieval Rome, Ashgate Publishing, Ltd., 2007. ISBN 0-7546-6096-6; Consultáu'l 31-VII-2013.

[3] Saghy, Marianne, Scinditur in partes populus: Pope Damasus and the Martyrs of Rome, in Early Medieval Europe, vol. 9, 2000.

[4] Johnson, Mark Joseph, Pagan-Christian Burial Practices of the Fourth Century: Shared Tombs?, in Journal of Early Christian Studies, vol. 5, 1997.

[1]

[2]

[3]

[4]