Castiella la Vieya

Coordenaes: 42°20′36″N 3°41′47″W / 42.343461°N 3.696373°O / 42.343461; -3.696373
De Wikipedia
Castiella la Vieya
Alministración
Tipu d'entidá rexón histórica
Nome llocal Castilla la Vieja (es)
Xeografía
Coordenaes 42°20′36″N 3°41′47″W / 42.343461°N 3.696373°O / 42.343461; -3.696373
Demografía
Cambiar los datos en Wikidata
Provincies adscrites a Castiella la Vieya dientro de la división provincial d'España de 1833.
Les rexones españoles en 1770.

Castiella la Vieya ye'l nome d'una rexón histórica española allugada na estaya norte del antiguu Reinu de Castiella, al norte del Sistema Central. Na forma más definida taría constituyida poles provincies de Santander (dende 1982, Cantabria), Burgos, Logroño (dende 1980, La Rioxa), Palencia, Valladolid, Soria, Segovia y Ávila foron clasificaes como pertenecientes a la rexón de Castiella la Vieya na dixebra territorial d'España en provincies de 1833, si bien les rexones encartichaess en dicha organización carecíen de cualesquier función xurisdicional o alministrativa, nun esistiendo nengún nivel alministrativu cimeru al provincial.

Los sos oríxenes tán na Castiella histórica que se formó nel sieglu IX nel norte de la provincia de Burgos. Nel sieglu XVIII, Carlos III asinaba al llamáu reinu de Castiella la Vieya les provincies de Burgos, Soria, Segovia, Ávila, Valladolid y Palencia (cuyes llendes nun concasen colos d'anguaño, ya qu'amás n'aquella nun esistíen nin la provincia de Santander (dividida ente Asturies, Burgos y el Señoríu de Vizcaya) nin la provincia de Logroño (integrada cuasi dafechu nes provincies de Soria y Burgos).

La Constitución española de 1812 reconoz la rexón:[1]

El territoriu español compriende na Península coles sos posesiones ya islles adyacentes: Aragón, Asturies, Castiella la Vieya, Castiella la Nueva, Cataluña, Córdoba, Estremadura, Galicia, Granada, Jaén, Lleón, Molina, Murcia, Navarra, Provincies Vasques, Sevilla y València, les islles Baleares y les Canaries coles demás posesiones d'África...

El rial decretu del 30 de payares de 1833, reforma de Javier de Burgos, punxo les bases de la dixebra en provincies que con deles modificaciones aportara hasta los nuesos díes; nesi decretu, aparte de les citaes (coles sos llendes d'anguaño), les de Logroño y Cantabria yeren atribuyíes tamién a la rexón de Castiella la Vieya.

Otru rial decretu de 30 de payares de 1855, que dixebraba España en 49 provincies, clasificaba les provincies de Valladolid y Palencia como pertenecientes a la rexón denomada Reinu de Lleón, fincando en Castiella la Vieya únicamente les de Santander, Burgos, Logroño, Soria, Segovia y Ávila. Esta agrupación, ensin calter alministrativu, que sufrió otros intentos de reforma demientres el XIX, ye la que perdurara nos llibros y enciclopedies dende mediaos del sieglu XIX hasta soperada la segunda metá del sieglu XX. Por exemplu les primeres ediciones del Espasa, les primeres de la Enciclopedia Británica y la popular enciclopedia escolar Álvarez establecíen esta dixebra de provincies ente Castiella la Vieya y Lleón.

Demientres la Primer República, los republicanos federales coxitaren crear un estáu federáu nomáu Castiella la Vieya, que abarganaba once provincies: Ávila, Burgos, Lleón, Logroño, Palencia, Salamanca, Santander, Segovia, Soria, Valladolid y Zamora.[2]

Col Estatutu d'Autonomía de Castiella y Lleón en 1983, Castiella la Vieya perdió bona parte de la so identidá, al, d'una parte, integrase políticamente xunto coles provincies que s'axuntaben na rexón de Lleón nún ente cimeru, y d'otra, al perder en pro d'autonomíes provinciales dos de los sos componentes: Santander y Logroño, que pasaron a constituyir les comunidaes autónomes de Cantabria y La Rioxa, respeutivamente.

Ver tamién[editar | editar la fonte]

Referencies[editar | editar la fonte]

  1. Art. 10.de la Constitución Española de 1.812
  2. Artículo 1, Proyeutu Constitución Federal de la I República Española, 17 de xunetu de 1873.

Enllaces esternos[editar | editar la fonte]