Barba

Barba
clase de entidad anatómica (es)
vello facial (es) , set of facial hairs (en) y entidad anatómica particular (es)

Distintos tipos de barbes: 1) Incipiente 2) Bigote 3) Barba de chivu o de mandarín 4) Española o tipu "candáu" 5) Patillas llargues 6) Patillas xuníes pol bigote 7) Estilu Van Dyke 8) Barba completa.

La barba ye'l pelo que crez sobre'l mentón (cazu), el pescuezu y los pómulos y sol llabiu inferior del home.

Ye común en dellos países da-y el nome de chiva por cuenta de la semeyanza cola guedeya de pelo que-y crecer na quexada a les cabres.^{[ensin referencies]}

A lo llargo de la historia y nes distintes cultures, a los homes con vellu facial atribuyóse-yos la sabiduría, la potencia sexual o un estatus social alto, pero tamién la falta de hixene o refinamientu y una disposición escéntrica. En delles relixones los varones tienen de llevar la barba completa.

En siendo desaposiaes del so sentíu estéticu mientres les primeres décades del sieglu XX, les barbes, xunto col pelo llargo, fueron reintroducíes nel mundu occidental polos hippies. Anguaño (empiezu del sieglu XXI) les barbes llargues vense raramente ente homes nuevos occidentales. Sicasí, nos grupos de rock o pop independiente, o ente grupos d'investigadores y científicos inda ye común usar barba.^{[ensin referencies]}

La barba retayar por aciu l'afaitáu. N'ocasiones tamién se retaya, dando en rapar partes de los pómulos y el pescuezu.

De cutiu combínase la barba col bigote, que ye'l pelo que crez sobre'l llabiu cimeru.

Bioloxía

La barba desenvolver mientres la pubertá. La so crecedera ta venceyáu a la estimulación de los folículos pilosos de la cara pola Dihidrotestosterona, que sigue afectando a la crecedera de la barba dempués de la pubertá. La dihidrotestosterona tamién promueve la calvez. La dihidrotestosterona ye una hormona que se produz a partir de la testosterona. La velocidá de crecedera de la barba ye una cuestión xenética. La barba nel home ye análoga a la melena de los lleones machos, que crez mientres la pubertá preparando asina a los machos pa los combates. La hormona responsable del comportamientu agresivu de los machos en toles especies de mamíferos, la testosterona, fai crecer la barba nos homes pa protexer el quexal, los dientes y el mentón de los golpes mientres les engarradielles ente machos al igual que la melena del lleón protexe'l so pescuezu de los ataques de los sos adversarios. Esa ye la razón de que creza con esa distribución na cara, una y bones un golpe podría mancar gravemente esta parte del craniu, comprometiendo asina la facultá d'alimentase. Otra de les razones pola cual crez la barba nos machos de la especie humana ye la d'aparentar mayor tamañu, de la mesma que los lleones cola so melena, y asina amedranar a otros machos na llucha por apariase coles femes.

Historia

Friedrich Engels exhibiendo bigote y barba.

Johann Strauss II con una llarga barba, bigote y patilla.

El gobernador de Maryland Thomas Swann con una pería.

L'Emperador Meiji de Xapón con barba y bigote, traces.

Johannes Brahms con barba llarga y bigote.

Edá Antigua y el mundu clásicu

La clasificación más temprana dar nel antiguu Exiptu cerca de 3000 a 1580 antes de Cristu, cuando se dexaben crecer la barba nel cazu y que con frecuencia se lo tiñíen con henna (marrón acoloratao) y otres vegaes, faíen trenzados con filos d'oru enxareyaos con el mesmu pelo. Una barba real o postiza, yera un signu de la soberanía, foi usáu poles reines, los reis y, dacuando les vaques. Esto llevóse a cabu en llugar por un llazu atáu na cabeza y xunida a una correa d'oru al cazu. Esta moda trescurrió del 3000, al 1580 AEC.

Les civilizaciones de Mesopotamia (los sumerios, los asirios, los babilonios, caldeos…) se esmeraban nel cuidu y dedicación de les sos barbes, con pinces y tiñaces pa crear rizos ellaboraos y o tirabuzones. Los perses yeren aficionaos a les llargues barbes.

L'antigua India

Na antigua India dexábase una crecedera importante de la barba, siendo asina un símbolu de dignidá y de sabiduría (exemplu de los sadhu). Polo xeneral traten les sos barbes con sumu cuidu y veneración, y el castigu pol llibertinaxe y l'adulteriu yera tener la barba afaitada en públicu. Teníen un sentíu sagráu na preservación de la barba, amás un home podía saldar el pagu d'una delda.

Grecia antigua

Los antiguos griegos consideraben la barba como símbolu o signu de virilidad, y adquiriera un significáu cuasi santificado. Namái se tosquilaba como señal de duelu. Una cara llisa yera considerada como un signu d'afeición. Los espartanos qu'amosaben signos de cobardía, yeren castigaos col afaitáu de les sos barbes. Dende los primeros tiempos, sicasí, el rasuráu del llabiu cimeru nun yera nada raru. Los griegos tamién rizaben la barba con tiñaces.

Antigua Macedonia

Na dómina d'Alexandru Magno, introducióse'l costume d'afaitase. Según infórmase, Alejandro ordenó a los sos soldaos tar bien afaitaos, tarreciendo que los sos barbes sirvieren como garres por que los sos enemigos tomar y tirar de los pelos. Con éses l'afaitáu espublizar ente los macedonios por imitación, que los sos reis tán representaos nes monedes, coles cares llises. Poco dempués enllantáronse lleis en contra, sacante en Rodas y Bizancio. Inclusive Aristóteles afacer a la nueva costume, a diferencia de los otros filósofos, y caltién la barba como símbolu del so oficiu.

L'antigua Roma

L'afaitáu paez que taba estendíu ente los romanos mientres la so historia temprana (nos reis de Roma y los principios de la República). Plinio diznos que P. Ticinius foi'l primeru que traxo un barberu a Roma, que foi nel añu 454 dempués de la fundación de la ciudá (esto ye, alredor de 299 aC). Escipión l'Africanu foi aparentemente'l primeru ente los romanos que s'afaitó la barba. Sicasí, bien llueu cuasi tolos homes romanos fueron bien afaitaos, yá que se convirtió nun signu diferenciador ente romanos y griegos. Solo nos últimos tiempos de la República, los mozos romanos empezaron a retayase la barba solo per partes, según la moda. Los neños preadolescentes untábense'l cazu con aceite cola esperanza de forzar la crecedera prematura de la barba.

Sicasí, nos últimos años de la república ver una barba yera daqué inusual. De manera xeneral, en Roma nesi momentu una llarga barba yera considerada un signu de dexadez y de miseria. El primer afaitáu yera consideráu como l'empiezu a la edá adulta y yera celebráu con una fiesta. Polo xeneral, nesta fiesta a los adolescentes romanos otorgábase-yos la toga virilis. Augusto facer a los sos venticuatro años, Calígula nel so ventenu cumpleaños. Munches vegaes, el pelo cortáu nestes festividaes yera consagráu a un dios. Asina, Nerón poner nuna caxa d'oru con perlles, y dedicar a Xúpiter. Los romanos, a diferencia de los griegos, dexaben crecer les sos barbes en dómina de duelu; facer Augusto pola muerte de Xuliu César. Per otra parte, los homes de les zones rurales alredor de Roma nun paez que s'afaitaren, quitando cuando diben al mercáu cada ocho díes, polo que la so apariencia habitual probablemente camudaba por una barba más curtia.

Nel sieglu II dC, l'emperador Adriano, según Dion Casio, foi'l primeru de tolos césares en dexase crecer la barba. Plutarco diz que lo fixo pa despintar los repulgos na so cara. Este foi un periodu d'imitación xeneralizada de la cultura griega en Roma. Munchos otros homes dexáronse crecer la barba asonsañando a Adriano y la moda griega. Hasta la dómina de Constantino'l Grande los emperadores apaecen en bustos y monedes con barba.

Celtes y xermanos

Ente los celtes d'Escocia ya Irlanda los homes solíen dexase crecer la barba dándo-yos forma circular, ya inclusive el fechu de nun tener vellu facial yera vistu de cutiu como deshonroso. Tácito afirmó qu'ente los Catti, una tribu xermánica, nun se-y dexaba afaitase o cortase'l pelo a un mozu hasta que nun matara a un enemigu. Los lombardos teníen fama de llevar barbes bien llargues. Como los romanos taben obligaos a dir bien afaitaos, pa los pueblos celtes y xermanos yera tamién un signu diferenciador llevar barba, tal que faíen los romanos colos griegos. Con éses amás de un signu de virilidad, tamién yera un símbolu de llibertá.

La Edá Media

Na Edá Media la barba adquirió un símbolu de virilidad, llibertá, honor y, sobremanera, de sabiduría.

De la Renacencia a anguaño

Nel sieglu XV la mayoría de los homes europeos taben bien afaitaos. Les barbes del sieglu XVI dexáronse crecer a llargores increíbles, pero yera cuestión de modes (ver les semeyes de John Knox, Gardiner y Thomas Cranmer). Delles barbes d'estos tiempos fueron la espada española, la barba inglesa de corte cuadráu, la barba encruciada y la barba d'aguya ente otros. Curiosamente, esti enclín de dexar les barbes llargues foi más acentuada mientres el reináu de la reina María, un tiempu de reaición contra la reforma protestante.

Nos círculos urbanos d'Europa occidental y América, la barba pasó de moda dempués de principios del sieglu XVII, hasta tal puntu qu'en 1698 Pedro'l Grande de Rusia, ordenó a los homes a que s'afaitaren la barba, y en 1705 estableció un impuestu sobre barbes con cuenta de la sociedá rusa tuviera más d'acordies cola Europa occidental contemporánea.

Charles Darwin con barba completa.

La popularidá de la barba amenorgar na sociedá occidental, y la mayoría de los homes del sieglu XVIII, sobremanera ente la nobleza y clases altes, diben bien afaitaos. Hubo, sicasí, un cambéu dramáticu na popularidá de la barba mientres la década de 1850, colo que se convertiríen en marcadamente más populares. Poro, les barbes fueron adoptaes por munchos líderes, tales como Alejandro III de Rusia, Napoleón III de Francia, Federico III d'Alemaña, según munchos estadistes y personalidaes de la cultura, tales como Benjamin Disraeli, Charles Dickens, Giuseppe Garibaldi, Karl Marx y Giuseppe Verdi. Esti enclín puede ser reconocida n'Estaos Xuníos, onde puede vese el cambéu ente los presidentes posteriores a la Guerra Civil. Antes de Abraham Lincoln, los presidentes estauxunidenses nun usaben barba, dempués de Lincoln hasta William Howard Taft, cada presidente, sacante Andrew Johnson y William McKinley, llevaben barba o bigote.

La barba venceyar nesti periodu coles nociones de masculinidad y coraxe. La popularidá contribuyó a la estereotipada figura masculina victoriana na mente popular, la figura severa vistíos de negru, que la so seriedá yera acentuada por una barba tupia.

Sicasí, el vellu facial sufrió un lentu descensu na so popularidá. A pesar de caltenese en dellos personaxes, que yeren homes nuevos de la dómina victoriana (como Sigmund Freud), la mayoría de los homes que caltuvieron el vellu facial mientres los años 1920 y 1930 llindar a un bigote o una barba de chivu (por casu: Marcel Proust, Albert Einstein, Vladimir Lenin, León Trotsky, Adolf Hitler y Iosif Stalin). Nesta dómina tamién s'estendió la moda de llevar barba n'ambientes obreros o sindicalistes, esto ye, nos movimientos d'izquierda. N'Estaos Xuníos, pela so parte, los galanes cinematográficos y los superhéroes yeren retrataos coles cares afaitaes. Los pocos homes que llevaben barba o bigote, mientres esti periodu, fueron con frecuencia inmigrantes centroeuropeos, los miembros de sectes relixoses o miembros sindicalistes.

Barba de Shavo Odadjian, integrante de la banda System of a Down.

La barba volvió introducise na sociedá por cuenta de la contracultura, en primer llugar colos Beatniks na década de los 50 y dempués col movimientu hippie nos 60. Dende la guerra de Vietnam les barbes esplotaron en popularidá. La mayor puxanza dar de mediaos de la década de los 60 hasta fines de los 70, cuando la barba foi usada polos hippies, músicos y homes de negocios. Por casu, dellos músicos de rock, hard rock, reggae, soul y pop que dalguna vegada utilizaron barba fueron Barry White, Bob Marley, Jim Morrison (de The Doors), los miembros masculinos de Peter, Paul and Mary, Jethro Tull, Jerry García (de los Grateful Dead), David Gilmour, Rick Wright y Nick Mason (los trés tuvieron en Pink Floyd), Doug Clifford (de Creedence Clearwater Revival), Björn Ulvaeus (d'ABBA), Phil Collins y Mike Rutherford (dambos de Genesis), The Eagles, ZZ Top ya inclusive Los Beatles na so última etapa. L'enclín de la barba aparentemente omnipresente na cultura estauxunidense menguó a finales de la década de 1970.

Un estratu de la sociedá estauxunidense onde'l vellu facial ye práuticamente inesistente ye la política. El postreru presidente de los Estaos Xuníos qu'usó cualquier tipu de vellu facial foi William Howard Taft, quien tuvo nel poder dende 1909 hasta 1913. El postreru vicepresidente de los Estaos Xuníos qu'usó dalgún tipu de vellu facial foi Charles Curtis, que tuvo nel poder dende 1929 hasta 1933.

Dende la década de 1990 d'equí p'arriba, la moda nes barbes polo xeneral foi escontra una barba de chivu o pería, o una barba bien curtia completa arrondada al altor del gargüelu; y dende 1985 la moda averar a una barba de dos díes», dando un aspeutu de desdexáu, anque seya una estética bien trabayada. A finales del sieglu XX, la barba estilu candáu convirtiérase en relativamente común.

Anguaño (empiezu del sieglu XXI), les barbes llargues volvieron popularizase ente los homes nuevos occidentales. Cada vez ta siendo más utilizada y volviéronse a poner de moda les barbes poblaes de los años 50.

Barbes na relixón

La barba tamién desempeña un papel importante en delles relixones. Na mitoloxía griega, por casu, Zeus y Poseidón siempres yeren retrataos con barba, pero Apolo, nunca. Nel sieglu V e.C. el barbudu Hermes foi sustituyíu por un mozu imberbe más familiar.

Barba nel cristianismu

Jesús ye cuasi siempres representáu con una barba na iconografía y l'arte que daten dende'l sieglu cuartu. Nes pintures y estatues de la mayoría de personaxes del Antiguu Testamentu bíblicu, como Moisés y Abraham y los discípulos del Nuevu Testamentu de Jesús como de San Pedro tán con barba, al igual que Xuan el Bautista. Xuan l'Apóstol ye xeneralmente representáu como bien afaitáu nel arte europeo occidental, sicasí, fai fincapié na so relativa mocedá. Ocho de les figures retrataes na obra La Última Cena de Leonardo da Vinci, son barbudos.

Nel cristianismu ortodoxu les barbes de cutiu son usaes polos miembros del sacerdociu y por monxos, inclusive n'ocasiones encamentáronse pa tolos creyentes. Los Amish y los homes Hutterite tienen d'afaitase hasta que se casen, y dempués dexase crecer la barba y esprendese d'ella, anque se-y dea una forma particular a la mesma. Munchos cristianos sirios en Kerala, India, llevaben llargues barbes.

Nel Burchardus 1160, l'abá del monesteriu de los cistercienses de Bellevaux escribió un tratáu sobre la barba. Na so opinión, la barba yera apoderada pa los hermanos llaicos, pero ente los monxos nun se suxuría pa los sacerdotes.

Anguaño, ente los miembros de munches comunidaes relixoses católiques, principalmente les d'orixe franciscanu, l'usu de barba ye señal de la so vocación. En delles ocasiones mientres la historia, la Ilesia católica dexó y prohibió vellu facial ente los adeptos.

Anque la mayoría de los cristianos protestantes güei siguen la moda imperante de la so cultura, dalgunos históricamente asumieron el lideralgu na moda abiertamente afalando la crecedera de la barba como «un vezu más natural, suxuríu poles escritures, varonil y beneficiosu» o pola prohibición d'afaitase por completu, como nel casu de delles ilesies presbiterianes. Dellos xudíos mesiánicos tamién lleven barba p'amosar el so respetu del Antiguu Testamentu.

Barba nel hinduismu

Un Sadhu mientres el Kumbhamela.

Los shivaístas xeneralmente tienen barba, yá que nun se dexa a los dueños tener nada, eso inclúi la navaya d'afaitar. La barba ye tamién un signu d'un estilu de vida nómada y ascética.

Munchos sadhus y yoguis, prauticantes de yoga, deciden dexase la barba en toles situaciones de la vida.

A los homes vaishnava, polo xeneral de la secta de ISKCON, animar a afaitase como signu de llimpieza, sacante una pequeña coleta llamada shikha.

Barba na relixón Sikh

Los miembros de la relixón Sikh (tamién puede llamase Sij) tienen prohibíu cortar el pelo y la barba mientres tola so vida.

Gurú Gobind Sing, el décimu Gurú de la fe Sikh, mandó que se caltuviera ensin cortar como una forma de reconocencia y adherencia a la fe. Los Sikhs consideren la barba como parte de la dignidá y nobleza de la so masculinidad. "Kesh" o'l pelo ensin cortar —incluyida la barba— ye una de les 5 "K's " que repara cualquier home d'esta relixón.

Barba nel islam

El puntu de vista de los eruditos musulmanes ye que'l caltenimientu de la barba ye, a lo menos, un dignu d'aponderamientu pa los homes, yá que sigue l'exemplu de Mahoma, y la mayoría considerar obligatoriu.

Dexase crecer la barba ye wayib (obligatoriu) pa tolos homes musulmanes que puedan faelo. Tolos sabios d'as-Salaf us-Salih (les primeres xeneraciones de musulmanes), incluyendo los Cuatro Imames, sostienen unánimemente que ye haram (prohibíu) afaitase la barba. Afaitala considérase una mutilación absolutamente prohibida, tal como foi reportáu por ‘Umar ibn Abdul ‘Aziz –[At-Tarijde Ibn Asakir]. Consideren que l'home que s'afaita la barba tien aspeutos amuyeraos. Munchos d'ellos nun aceptaben el testimoniu d'un home afaitáu nin tampoco consideraben que tenía de liderar les oraciones.

Barba nel xudaísmu

La Torá prohibió cortar la barba con navaya, sicasí, con una tisoria o máquina d'afaitar, que les sos cuchielles nun son como navaya, o otru sistema que nun riquir sofitar el filu d'un cuchiellu sobre la cara, puede emplegase ensin inconveniente.

Amás, dellos xudíos abstener d'afaitase tres la muerte d'un pariente cercanu, mientres el periodu de trenta díes de llutu, conocíu n'hebréu como'l Shloshim (trenta), según mientres los periodos de la Cuenta del Omer» y los trés selmanes.

"El Zohar", una de les principales fontes de la Cábala, señala que los pelos de la barba son símbolu de les canales d'enerxía soconsciente sagráu que flúin dende la parte cimera pa l'alma humana. Poro, la mayoría de xudíos jasídicos, pa quien la Cábala representa un papel importante na so práutica relixosa, nin se rapen nin retayen les sos barbes.

Barba nel movimientu rastafari

Un home rastafari con barba, amuesa una señal del so pactu con Dios (Jah o Jehová) y la Biblia como fonte de la so conocencia. Con éses puede lleese "Nun va faer nenguna calvez sobre les sos cabeces, nin afaitase los cantos de la barba, nin faer cortes na so carne." De la mesma, nun ye raru qu'una barba rastafari creza ensin peñar, como rastas.

Prohibición de la barba

Enver Hoxha, el dictador d'Albania, llegó a prohibir la barba na década de 1970. En munchos aspeutos de la vida cotidiana la barba ta totalmente prohibida, yá seya por motivos d'imaxe o hixene.

Prohibición civil

Los pilotos profesionales d'aviación tienen de tar bien afaitaos pa facilitar un selláu herméticu de les sos mázcares d'osíxenu auxiliar. De la mesma, nel cuerpu de bomberos tamién puede tar prohibida la barba completa, pa llograr asina un selláu fayadizu d'equipu.

Como interés, en Isezaki, ciudá na prefeutura de Gunma, Xapón, decidió prohibise la barba a los emplegaos municipales el 19 de mayu de 2010.

Los emplegaos de servicios turísticos (como los de hostelería, por casu) tienen de tar debidamente afaitaos yá que ye parte de la normativa por motivos d'imaxe y presentación personal.

Prohibiciones nos deportes

Barba del xugador de béisbol Brian Wilson en 2011.

Ye illegal que'l boxeadores amateurs tengan barba. Como midida de seguridá, los lluchadores de la escuela secundaria tienen de tar afaitaos antes de cada engarradiella, anque los bigotes bien retayaos de cutiu tán dexaos.

L'equipu de béisbol de Cincinnati, el Cincinnati Reds, tuvo una política qu'obligaba a que tolos xugadores teníen que tar dafechu afaitaos (ensin barba, bigote o patillas llargues). Sicasí, esta política foi abolida tres la venta del equipu por Marge Schott en 1999.

Sol dueñu George Steinbrenner, l'equipu de béisbol de los Yankees tenía un estrictu códigu de vistimienta que prohibía los pelo llargu y barba debaxo del llabiu. Más apocayá, Willie Randolph ex entrenador de los Miami Marlins y Joe Girardi, entrenador de los New York Yankees, adoptaron una política similar d'afaitáu pa los sos clubes.

La barba de los play-offs» ye una tradición común nos equipos na Lliga Nacional de Ḥoquei, y agora n'otres lligues, onde'l xugadores dexen crecer la so barba dende l'empiezu de la temporada de play-offs.

Nel sumu ta dafechamente prohibíu tanto la barba como'l bigote, polo que'l lluchadores pueden tar hasta tres díes a lo más ensin afaitase. Tamién los árbitros tienen prohibíu usar barba y bigote; sicasí, hubo un tiempu nel que sí se -yos dexó usar barba y bigote, tanto a los lluchadores como a los árbitros (anque por aquella dómina yera opcional).

Les fuercies armaes

Dependiendo del país, el periodu históricu y l'unidá militar a la que perteneza'l soldáu, la regulación del vellu facial esperimenta grandes variaciones: dende la prohibición total a ser dexada so ciertes condiciones, tar dexada pero so pidimientu al superior competente, hasta l'otru estremu de ser recomendable o inclusive en dellos casos ser obligatoriu dalgún tipu de bigote o barba por considerase parte integrante del uniforme.

Espresiones rellacionaes

• "Barba a barba": cara a cara.
• "Facer la barba": tratar de llograr daqué con afalagos.
• "Facer la barba'l güeyu" o "echar la barba" resfregar un home la cara a un neñu cola barba.
• "Tener les barbes crespes": tener mal xeniu, mal arremangu.
• "Xubise a les barbes de daquién": remontase, enfarrucase con daquién.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Barba.

• Wikcionariu tien definiciones y otra información tocante a barba.

• Datos: Q42804
• Multimedia: Beards
• Cites famoses: Barba