Ahmad Shah Massoud
Ahmad Shah Massoud | |||
|---|---|---|---|
 | |||
28 abril 1992 - 9 setiembre 2001 | |||
| Vida | |||
| Nacimientu |
Bazarak (es)  , 2 de setiembre de 1953[1] | ||
| Nacionalidá |
 Afganistán | ||
| Muerte |
Tahār (es) , 9 de setiembre de 2001[2] (48 años) | ||
| Causa de la muerte |
Q11569308 | ||
| Familia | |||
| Fíos/es | Ahmad Massoud | ||
| Hermanos/es | |||
| Estudios | |||
| Estudios |
Universidá de Kabul Lycée Esteqlal (en) | ||
| Oficiu | políticu, líder militar | ||
| Premios |
ver
| ||
| Serviciu militar | |||
| Graduación | Comandante en Xefe | ||
| Lluchó en |
Guerra d'Afganistán guerra civil afgana (es) | ||
| Creencies | |||
| Relixón | islam[3] | ||
| Partíu políticu |
Jamiati Islami (es) | ||
| IMDb | nm1679088 | ||
 | |||
Ahmad Shah Massoud (احمد شاه مسعود; Aḥmad Šāh Masʻūd; 2 de setiembre de 1953 - 9 de setiembre de 2001) Foi un militar afganistanu conocíu col alcuñu El Lleón de Panjshir. Musulmán sunita estudió inxenería na Universidá de Kabul, refugó les interpretaciones feches polos talibanes y Al Qaeda sobro l'islam y les influyencies qu'exercía Arabia Saudita sobro'l país. Convirtióse en líder militar afganistanu y xugó un papel importante nel tiempu de la invasión soviética del so país.
Biografía[editar | editar la fonte]
Fíu d'un comandante de la policía afganistana d'etnia tajika, Massoud nació na aldea de Jangalak, nel valle del Panjshir, n'Afganistán.
A los cinco años entamó la escuela de primaria en Bazarak onde acabó'l primer y segundu grau. Darréu marchó pa Herat col so pá, onde lu treslladaren pa dir trabayar a la comisaría de la ciudá, ellí'l xoven Massoud acabaría los sos estudios primarios amosando ser un mozu brillante nel estudiu.
En Kabul asistió al Lycée Esteqlal onde estudió'l bachilleratu y onde amosó'l conocimientu de delles llingües como'l persa, pashtu, urdú, hindi y francés amás de conocer enforma la llingua árabe y l'inglés.
Foi nesa dómina estudiantil cuando s'afilió a la Organización de la Mocedá Musulmano onde se refugaba la influyencia comunista qu'exercía la Xunión Soviética sobro'l país.
Tuvo cuatro fíos y seis hermanos. Familia de vocación política unu de los sos hermanos, Ahmad Zia Massoud, ye güei vicepresidente'l país, otru hermanu, Ahmad Wali Massoud, ye embaxador d'Afganistán nel Reinu Xuníu.
La invasión soviética[editar | editar la fonte]
En 1979 la Xunión Soviética invade Afganistán. Massoud, defensor de la independencia de la so nación, conviértese asina nún de los cabezaleros principales de la resistencia afganistana escontra l'invasor.
Organiza la defensa nos valles del Panjshir, provocándo-yos grandes baxes a les tropes soviétiques. Con táutiques y estratexes béliques asemeyaes a la guerra de guerrilles y afitándose nel usu de la emboscada resistió con facilidá les estremaes ofensives que l'exércitu soviéticu llanzó escontra les sos posiciones.
En 1983, depués de roblar una tregua coles tropes soviétiques, Massoud funda'l Shura-e Nazar (Conseyu de Supervisión) al que dirán col tiempu amestándose combatientes d'otres etnies que lluchaben n'otros llugares de la xeografía afganistana. Con ello, algama la paz y una cierta xunidá ente les estremaes comunidaes tribales que calteníen rocees y engarradielles ente elles n'enfrentamientos de calter civil.
Pali que pali, Massoud consigue que la población afganistana sofite y aide a les sos polítiques de refuga al exércitu invasor. Cola venta d'esmeraldes y de lapis lazuli les sos milicies entamen a equipase militarmente enforma, favoreciendo asina la so capacidá de defensa. Tres delles victories militares el númberu de voluntarios que s'alisten al so exércitu dirá medrando de continuo. Asina, en 1980 namái tenía 1000 guerrilleros, en 1984 yá sedrán 5000 los homes so les sos órdenes, en 1989 13000 combatientes sedrán a vencer al exércitu soviéticu nes tierres afganistanes.
Foi Paquistán el país qu'amosó mayores porgüeyos n'intentar que les tropes de Moscú perdieren la guerra. Asina cola venta d'armes y col sofitu económicu Paquistán xugo un papel decisivu na victoria de Massoud.
El 15 de febreru de 1989 y tres delles conversaciones colos cabezaleros militares de l'antigua XRRS que consideraben una firida sangrante a Afganistán, Mikhail Gorbachov decide retirar les sos tropes del país centro-asiáticu.
Les guerres civiles[editar | editar la fonte]
Cola marcha de los soviéticos d'Afganistán a Massoud nómenlu ministru de defensa dientro d'un inestable gobiernu presidíu por Burhanuddin Rabbani. Yera una dómina onde'l país s'afayaba afogáu en toles estayes por mor de la llaceriosa situación que vivía'l país, desangrándose pola guerra civil ente etnies que nun lu permitía espoxigar económicamente.
Col tiempu surde nesa guerra la figura d'una milicia de calter estremista islámicu llamada los talibanes. Nunos años fadránse col dominiu de cuasi tol país teniendo que marchar el presidente de Kabul. Massoud conviértese entós, otra vegada, nun referente militar al refugar a estes milicies islámiques. Funda la "Alianza del Norte" que foi un grupu opositor que lluchó sobremanera nel norte del país.
Esta milicia dirixida por Massoud yera una amestadura de fuercies d'estremaos oríxenes políticos y étnicos. Asina podíemos atopar dientro d'ella a tajikistaninos, pashtuns, uzbekistaninos, hazares y turcomanos. L'Alianza del Norte llegó a controlar el 10% del territoriu afganistanu y el 30% de la población.
Muerte[editar | editar la fonte]
Morrió'l 9 de setiembre en Khwaja Bahauddin, na provincia de Takhar, nel nordeste d'Afganistán, por presuntos miembros d'Al Qaeda nun atentáu onde los terroristes ficiéronse pasar por periodistes faciendo españar una bomba dientro la cámara que llevaben nel momentu la entrevista.
Influyencia[editar | editar la fonte]
- El 9 de setiembre ye fiesta nacional n'Afganistán faciendo alcordanza de Massoud.
- En 2002 foi nomáu pal Premiu Nobel de la Paz, pero la so candidatura foi refugada porque'l premiu sólo pue dase a xente vivo.
Referencies[editar | editar la fonte]
- ↑ Afirmao en: SNAC. Identificador SNAC Ark: w6b8670v. Apaez como: Ahmad Shah Massoud. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Biblioteca Nacional de Francia. «autoridaes BNF» (francés). Consultáu'l 10 ochobre 2015.
- ↑ URL de la referencia: https://www.youtube.com/watch?v=Si2zBezlXRM.
Enllaces esternos[editar | editar la fonte]
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Ahmad Shah Massoud.
| Control d'autoridaes |
|
|---|
Datos: Q200029- Multimedia: Ahmad Shah Massoud